روز دوشنبه چهارم دیماه (25 دسامبر)، در حاشیه نشست اقتصادی اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) به ریاست ولادیمیر پوتین در سنت پترزبورگ روسیه، ایران، پس از سه سال مذاکره، توافقنامه تجارت آزاد را با 5 کشور عضو (بلاروس، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان) امضا کرد.
در 7 ماه گذشته میزان مبادلات تجاری ایران و کشورهای عضو اوراسیا 4 میلیارد دلار (یک میلیارد دلار صادرات ایران و 3 میلیارد دلار واردات به ایران) بوده است.
لازم به ذکر است که تاکنون مجموعهای از موانع ساختاری (شامل عدم همکاری بانکی کافی، نبود مسیرهای حمل و نقل، مشکلات عرضه و گرانی برخی محصولات، عدم دسترسی دریایی برای اکثر کشورهای عضو) محدود شده است. حجم روابط تجاری ایران و این کشورها بر اساس این توافق، تعرفه 87 درصد از کالاهای مبادله شده برداشته میشود.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا نماینده 183 میلیون نفر و 388 میلیارد دلار واردات از کشورهای مختلف در سراسر جهان است. کمیسیون اوراسیا در حال مذاکره با مصر، اندونزی و امارات متحده عربی است.
از زمان خروج دونالد ترامپ در سال 2018 از توافق هستهای با ایران (موسوم به برجام) و اجرای نزدیک به 1500 تحریم فراسرزمینی آمریکا علیه ایران، مانع از هرگونه همکاری اقتصادی و تجاری با اروپا میشود. ایران در قالب نگاه به شرق، همزمان با توسعه تجارت خود با کشورهای همسایه خود و همچنین روسیه و چین به کشورهای جنوب روی آورده است.
الحاق ایران به سازمان همکاری شانگهای (SCO) در ژوئن 2023 و به دنبال آن عضویت در برجام (که از ژانویه 2024 لازم الاجرا میشود) و اکنون عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU ) به این کشور اجازه میدهد تا برای دور زدن تحریمهای آمریکا، روابط تجاری خود را متنوع کند.