برگزاری ایراناکسپو میتواند فرصتها، قابلیتها و پتانسیلهای موجود اقتصاد ایران را به تجار دیگر کشورها نشان دهد. بهویژه در شرایط فعلی و محدودیتهای موجود و تبلیغات منفی علیه ایران که موجب شده تا این تواناییها آنطور که باید به دنیا معرفی نشوند. حضور تجار خارجی در چنین رویدادی و مواجههٔ بیواسطهٔ آنها با توانمندیهای تولیدی کشور میتواند این تجار را به سرمایهگذاری و همکاریهای مشترک با ایران تشویق کند.
برای برگزاری کیفیتر این دوره به نظر میرسد در کنار نشستهای B2B، میتوان همایشهای کوچکی برای معرفی هر یک از فرصتهای تجاری ایران و کشور هدف برگزار کرد. بهعنوان مثال اتاق مشترک ایران و گرجستان قرار است سمپوزیوم بینالمللی نفت و گاز ایران و گرجستان را در این دورهٔ اکسپو برگزار کند، چرا که تجربهٔ مشابه دورههای قبل حکایت از دستاوردهای خوب تجاری میان ایران و گرجستان داشت.
نباید فراموش کرد که تجارت ایران و گرجستان تحت تأثیر مشکلات FATF و تحریمها قرار دارد. این در حالی است که اتصال گرجستان به تجارت جهانی موقعیت بسیار خوبی برای ایران و تجار ایرانی در ارتباط با این کشور پدید آورده و بهمنزلهٔ سکوی پرتابی برای تجارت با اتحادیهٔ اروپا محسوب میشود. بنابراین ضروری است شرایط مطلوب برای توسعهٔ تجارت دو کشور فراهم شود.
از آنجا که گرجستان به تجارت جهانی متصل شده و باید برخی استانداردهای موردنظر سازمان تجارت جهانی را رعایت کند، تجارت با این کشور با محدودیتهای جدیدی روبهرو شده و فعالیتهای تجاری با این کشور سختتر شده است. با این وجود مناطق آزاد تجاری که در گرجستان وجود دارند، همچنان فرصتهای خوبی در اختیار تجار ایرانی قرار میدهند. در واقع تجار ایرانی میتوانند با ثبت شرکتهایی در گرجستان و صادرات کالای نیمهتمام به این کشور از طریق این شرکتها، به صادرات مجدد کالای تکمیلشده بپردازند. این فرصت جدیدی برای ورود کالاهای ایرانی به بازار اتحادیهٔ اروپا از طریق گرجستان است.
زمینهٔ دیگر همکاری با گرجستان در حوزهٔ گردشگری است. فرصتهای گردشگری در گرجستان زیاد است و تعداد زیاد مسافر از ایران و دیگر نقاط دنیا به گرجستان سفر میکنند. جا دارد وزارت گردشگری با ورود جدیتر به این حوزه زمینهٔ ورود گردشگر از گرجستان به ایران را تسهیل کند و فرصتهای مطلوب ایجاد کند. به ازای هر گردشگر، حدود سههزار دلار درآمد برای ایران ایجاد میشود. اقامت، بازدید از اماکن تاریخی و تفریحی، تغذیه و خرید صنایعدستی و فرهنگی زمینههای سودآوری هستند که با توجه به اشتراکات فرهنگی دو کشور میتوانند همکاریهای بلندمدت را رقم بزنند.
البته بهبود روابط تجاری با گرجستان نیازمند حل مسئلهٔ حملونقل میان دو کشور است. بر این اساس باید در موافقتنامههای حملونقل جادهای بین دو کشور، میزان مجوزهای تردد کامیونهای ایرانی به گرجستان تسهیل شده و تعداد مجوزهای ورود افزایش یابد.
با این حال بهرهبرداری از چنین فرصتها و یا رفع معضلات تجارت خارجی، علاوه بر برنامهریزیهای داخلی به استفاده از توان دیپلماسی اقتصادی نیز نیازمند است. موضوعی که به موازات تلاشهای تجار و بازرگانان برای بازگشایی بازارهای جدید در کشورهای دیگر، پیش نرفته است. بهبود روابط دیپلماتیک حرف نخست را در تجارت میزند و بسترساز اقدامات بعدی اقتصادی است. به همین دلیل نقش سفارتخانهها و رایزنهای اقتصادی در این راستا پررنگ ارزیابی میشود. آنها باید این زمینهسازی و ارتباط را ایجاد کنند. با این حال متأسفانه در چند سال اخیر شاهد عملکرد مثبت و کارایی از سوی رایزنهای اقتصادی ایران در گرجستان و سفارت ایران در این کشور نبودهایم، تا جایی که با وجود نامنویسیهای چندباره حتی نتوانستیم فهرستی از تجار گرجی برای حضور در اکسپو تهران تهیه کنیم. در حالی که برای حضور تجار خارجی در این نمایشگاه، سازمان توسعهٔ تجارت امکانات مالی و مشوقهای مالی در اختیار اتاقهای مشترک قرار داده تا این اتاقها بتوانند طرفهای تجاری خود را برای حضور در ایران ترغیب کنند و زمینهساز برقراری همکاریهای بعدی شوند. به نظر میرسد رفع این معضل نیازمند ورود جدی وزارت امور خارجه و بخش بینالملل اتاق ایران و فعالتر کردن بخشهای اقتصادی سفارتخانههای ایران در کشورهای دیگر است.
یکی از مطالبات مهم بخشخصوصی از سفارتخانه و رایزنهای اقتصادی، تسهیل تجارت با کشور هدف از طریق رایزنیهای دیپلماتیک است. در تجارت با گرجستان انتظار داریم رایزنیهای تجاری زمینه را برای ورود کالاهایی که میتوانند در بازار گرجستان قدرت مانور داشته باشند، فراهم کند. در شرایط فعلی از هر بازار و هر شرایطی که محدودیت حضور ایران را نداشته باشد باید بهره ببریم. گرجستان اگرچه جمعیت زیادی ندارد، اما فرصتهای زیادی دارد که میتوان با استفاده از آن بهعنوان یک کشور واسطهای، راهی به بازارهای بینالمللی باز کرد.