توافق سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس برای روابط تجاری بدون دلار با ایران را نمیتوان خوشبینانه دانست و ابعاد حذف دلار از سیستم اقتصادی کشور را نادیده گرفت. بر همین اساس نمیتوان نبود دلار را به معنای آیندهای طلایی برای تجارت کشور تلقی کرد. همچنان نفت در دنیا بر پایه دلار خرید و فروش میشود و با توجه به اینکه بزرگترین منبع درآمدی ایران نفت است، همواره درآمدهای ارزیمان متکی بر دلار بوده و هست.
طبق قانون انسداد، بانکی از سوی اروپا ماموریت پیدا کرده تا بر اساس یورو با ایران داد و ستد کند. گرچه این موضوع هنوز تا مرحله اجرا و عملیاتی شدن فاصله بسیاری دارد و کمیسیون اروپا با اعمال قانون انسداد و برای حفظ همکاریهای اقتصادی خود با ایران تنها میتواند دولتها را مجاب کند تا با تعریف نسخهای برای این بانک شرایط مبادلات این کشورها را بر پایه یورو فراهم کند اما بر این باور هستم که جایگزینی دلار با ارزهای دیگر از جمله یورو تنها مسکنی برای دورهای گذراست و معالجه قطعی را برای بهبود روابط تجاریمان در پی نخواهد داشت و در بلندمدت میتواند حتی حذف دلار در دادوستدهای ما تاثیر منفی بگذارد. ضمن اینکه برخی کشورها ترجیح میدهند اگر جنس خود را به ما میفروشند، السیمان را بر مبنای دلار یا ارزهای قوی و معتبر دنیا دریافت کنند. در نتیجه اینکه یکشبه دلار را از سیستم اقتصادیمان حذف کنیم، ممکن است به لحاظ روانی قابل توجه و اثرگذار باشد اما به لحاظ اجرایی به این راحتیها نخواهد بود.
امیدوارم هرچه زودتر سطح روابط تجاریمان با دنیا توسعه یابد و با کشورهای صاحب تکنولوژی به تعامل برسیم. زیرا سرمایهگذاران خارجی هم به این نتیجه رسیدهاند که ایران ظرفیتهای اقتصادی گستردهای دارد و این حجم از فعالیتهای بازرگانی در یک کشور را نمیتوان نادیده گرفت. از سویی ایران ١٠ درصد منابع زیرزمینی دنیا را در اختیار دارد و برای شکوفایی این ذخایر نیاز به جذب سرمایه داریم و بنا بر همین دلایل بهتر است برای بهبود روابط تجاریمان بهترین سیاستگذاریها را داشته باشیم. اما فراموش نشود حذف دلار از اقتصادمان بهراحتی صورت نمیگیرد و این رویکرد تبعاتی جدی به دنبال خواهد داشت.
بلکه باید راهی پیدا کنیم تا دلار را هم در سبدهای ارزیمان داشته باشیم مگر اینکه ناگزیر باشیم و صددرصد نخواهیم در مویرگهای اقتصاد کشور دلار حرکت کند و ناچاریم بحث تهاتر و مبادله بر مبنای ارزهای داخلی کشورها را مطرح کنیم و طعم تجارت و مراودات را با ارزهایی مانند یورو، یوآن چین، درهم امارات، ین ژاپن و باقی ارزهای دیگر را بچشیم. اما من به عنوان فعال اقتصادی معتقدم حذف دلار به نوبه خود خسارتهایی را وارد اقتصاد کشور خواهد کرد و این خسارتها تبعات جدی را در پی خواهد داشت.
در بلندمدت نبود و کمبود دلار برای خرید محصولی حتی در بازارهای دوم دنیا از نظر روانی باعث افزایش قیمت دلار خواهد شد زیرا همچنان برای دلار تقاضا وجود دارد و با اجرایی شدن حذف دلار امریکا از مبادلات با ایران، عرضه این ارز کاهش خواهد یافت و با توجه به حجم تقاضای موجود و نیاز برخی مسافران به دلار، باز هم افزایش قیمت دلار به صورت نامتناسب پیشبینی میشود.