جستوجو برای پیدا کردن آمارهایی به روز و دقیق درباره مسائل مختلف در مراکز آماری ایران کار چندان سادهای نیست. درباره شاخصهایی کلی مانند رشد اقتصادی و نرخ تورم، بین مرکز آمار ایران و بانک مرکزی به دلیل تفاوت در محاسبات آماری، اختلافهایی وجود دارد.
در هفتههای اخیر مسائل ایجاد شده در جامعه، نیاز به آمارهای به روز را برای بحثهای کارشناسی و آسیبشناسی برجستهتر کرد. بعد از فوت عباس کیارستمی، جستوجوی خبرنگاران و کارشناسان برای میزان خطای پزشکی و آمار مربوط به آن آغاز شد. پیگیریهای خبرنگاران باعث شد پزشکی قانونی روز گذشته آماری کلی را از میزان پروندههای شکایت پزشکی ارائه دهد، اما هنوز هیچ آمار دقیقی درباره میزان مرگهای ناشی از خطای پزشکی وجود ندارد. این در حالی است که اگر همین اطلاعات به صورت انگلیسی جستوجو شود، درباره کشورهای مختلف دنیا میتوان در کمترین زمان گزارشهای آماری دقیقی به دست آورد.
محمود ضیایی، عضو هیئت علمی جهانگردی دانشگاه علامه طباطبایی، در خصوص حوزه گردشگری نیز میگوید ضعف آماری،امکان هر نوع تحلیل و پیشنهادی را از جامعه دانشگاهی سلب کرده است:« من به عنوان فرد اکادمیک باید اطلاعات آماری داشته باشم تا بتوانم تحلیل کنم. ولی متاسفانه در وضعیت فعلی هیچ آمار دقیق و بهروزی وجود ندارد که شاید در تعمدی نیز وجود دارد. وقتی آماری نداشته باشید، نمیتوانید سازمانی را نقد کنید و نمی توانید ایده دهید. نظام دانشگاهی ما همیشه در مظان اتهام است که مطالعات کاربردی انجام نمیدهد. ولی آیا سازمانهای متولی توانستهاند آماری را در اختیار تحلیلگران و نظام دانشگاهی بگذارند؟ هیچ وقت اینگونه نبوده است.»
«پایگاه خبری اتاق ایران» این انتقادها را با «رئیس مرکز پژوهشهای مجلس» در میان گذاشت. کاظم جلالی نیز در پاسخ گفت:«در کل این انتقاد وارد است. ما به لحاظ آمار هم ضعف آماری و هم تناقض در آمار داریم. من حدود 5 سال است این موضوع را پیگیری میکنم و در جاهای مختلف هم در سخنرانیهایم گفتهام که بالاخره باید وضعیت آمار را در کشور درست کرد. مرکز آمار ایران باید به یک مرکز فراقوهای تبدیل شود. اینکه آمار در یک قوه تدوین شود، چنین مشکلاتی دارد.متأسفانه افرادی که در دولت نیستند، قبل از اینکه به دولت وارد شوند همین حرفها را میزنند. ولی وقتی وارد دولت میشوند خلاف آنها را پیگیری می کنند.»
او ادامه میدهد:«مرکز پژوهشهای مجلس در سال 91، رشد اقتصادی را منفی 3.5 اعلام کرد. همان زمان مراکز آماری داخل کشور اعم از مرکز آمار و بانک مرکزی میگفتند این رقم غلط است. دولت دهم که رفت و دولت یازدهم آمد، همین مرکز آمار اعلام کرد که رشد کشور منفی 5.8 بوده است. در آمارهای عادی و شاخصهای کلیمان هم تناقض داریم، چه رسد به آمارهایی که در بخشهای غیرمحسوس اعلام میشود. مثلا در آمارهایی مانند اینکه ضریب نفوذ اینترنت چگونه است، منحصر است به اظهار نظرهای پراکنده.»
جلالی در خصوص نقش مرکز پژوهشهای مجلس در حوزه آماری نیز چنین توضیح میدهد:«ما مرکز آمار نیستیم. بر اساس دادههایی که به دست میآوریم تحلیل انجام میدهیم. تولید میکنیم، ولی مرکز آمار نیستیم. در همه دنیا مراکز آماری مشخص هستند. ما با نیروی انسانی محدودی که داریم و هم بخشهای متنوعی که باید به حوزه قانونگذاری و نظارت خدماترسانی کنیم، طبعا از جایی مثل ما تولید آمار را نمیشود انتظار داشت.»
او ادامه میدهد:«البته ما آمار را نقد میکنیم، مثلا بخشی از گزارشهایی که شما نمیبینید، به این دلیل است که طبقهبندی دارد. مثلا در حوزه کشاورزی زمانی آمارهایی ارائه شد، ما نگفتیم آمارگیری کردیم و این غلط است، برشهایی زدیم و بر اساس آن برشها گفتیم این آمار نمیتواند درست باشد.»