پایگاه خبری بلومبرگ امروز در یکی از گزارشهایش، به مسئله بازگشت ایران به بازار نفت جهانی و افزایش تولیدات نفتی پرداخته است. آنطور که بلومبرگ روایت میکند، تحلیلگران از سرعت افزایش تولید نفت ایران گیج شدهاند.
بلومبرگ در گزارش امروز با تیتر «اگر ایران بخش نفتش را باز کند، عربستان بعدی خواهد بود؟» نوشته است:
ایران قدم بزرگی برای برگرداندن سرمایهگذاران خارجی به بخش نفت و گازش برداشته است. تجربه همسایه این کشور، عراق، نشان میدهد آنها هنوز راه درازی در پیش دارند.
اگر ایران موفق شود، این درس بزرگی برای دیگر همسایه آنها، عربستان، خواهد بود.
ایران بیشتر تولیداتی را که به خاطر تحمیل تحریمها در سال 2012 از دست داده بود، بازیابی کرده است، روند آنها به قدری سریع بوده است که تحلیلگران گیج شدهاند. صادرات نفت خام به دو میلیون بشکه در روز رسیده و ایران دوباره جایگاه خود را در بازارهای اروپا پیدا میکند.
اما در قدم بعدی، این کشور به کمک کمپانیهای نفتی خارجی نیاز خواهد داشت. و این بسیار پیچیدهتر است.
هفته گذشته، دولت ایران یک مدل کلی از قرارداد سرمایهگذاری خارجی در حوزه نفت و گاز را تصویب کرد. در انجام این کار دولت به تندروهایی فائق آمد که از ماهها پیش با امتیازات داده شده جهت رفع تحریمها مخالفت میکردند. در حال حاضر نیز این طرح با مخالفان دولت در مجلس، مواجه است.
با فرض آنکه این مدل به تصویب و اجرای نهایی برسد، مدلی مقبول و امیدوار کننده به نظر میآید. البته در این قرارداد، تأکید شده است که ذخایر نفت و گاز تحت مالکیت مستقل باقی خواهند ماند. راه برای سرمایهگذاری خارجی نیز از طریق اکتشاف و توسعه باز شده است.
این قرار داد طی 20 سال بعد از زمان آغاز به کار با زمان اضافی جهت اکتشاف در صورت نیاز، معتبر خواهد بود.
پرداخت به سرمایهگذاران خارجی نیز به صورت نقدی و یا سهمی از تولید، در اختیار شرکت ملی نفت ایران خواهد بود. سرمایهگذاران همچنین از هر گونه کاهش تولیدی که اوپک در آینده اعمال کند، مصون خواهند بود.
تجربه عراق نشان میدهد حتی با یک مدل پذیرفته شده نیز، ممکن است حرکت به آرامی انجام شود. بغداد قانون نفت را در مارچ 2007 تصویب کرد، چهار سال بعد از آنکه امریکا در حملهای، صدام حسین را سرنگون کرد.با این حال، تا دو سال و نیم بعد از آن، پس از یک دور مناقصه اولیه، هیچ کار اجرایی انجام نشد.همچنین در ایران نیز، پیشنهاد پرداخت توسط افراد خواهان مناقصه، عامل بزرگی در تعیین برنده خواهد بود.
قراردادهای عراق پس از اجرا، باعث افزایش تولید 2 میلیون بشکه نفت در هر روز شد، به عبارت دیگر طی 6 سال ظرفیت تولید نفت عراق 80 درصد بیشتر شد.
سرمایهگذاران در ایران، با مشکلات امنیتی در عراق مواجه نیستند. این به معنای آن است که ممکن است آنها بخواهند از ابتدا، میزان بیشتری سرمایهگذاری کنند.
در این کشور، احتمال بازگشت ناگهانی تحریمها و یا بیمیلی بانکهای غربی به کمک مالی در پروژههای ایران، موجب تاخیر کار اجرایی خواهد شد.
اگر ایران موفق شود،فقط کشور های کویت و عربستان باقی می مانند که بدون کمک و استفاده از سرمایه خارجی در صنعت نفت فعالند.
آیا شرکت آرامکو در عربستان سعودی به پادشاه برای خصوصیسازی بیشتر فشار خواهد آورد؟ به نظر میرسد چنین باشد.