در واپسین روزهای سال 2019 مذاکرهکنندگان ارشد آمریکا و چین پس از ماهها رفتوآمد و مذاکره به یک توافق تجاری دست یافتند تا به جنگ تعرفهای مخربی که از اوایل سال 2018 آغاز شده بود، پایان دهند.
فاز اول توافق تجاری بین آمریکا و چین در حالی قرار است روز چهارشنبه 15 ژانویه (25 دی) در مراسمی با حضور سران دو کشور در کاخ سفید به امضا برسد که همچنان برخی کارشناسان اقتصادی به آینده این توافق بدبین هستند. پروفسور «جانت یلن» از اقتصاددان عضو اندیشکده بروکینگز و رئیس سابق فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) یکی از سرشناسترین اقتصاددانانی است که توافق تجاری بین آمریکا و چین را پایانی بر جنگ تجاری بین این دو کشور نمیدانند.
رئیس سابق فدرال رزرو معتقد است که جنگ تجاری بین آمریکا و چین همچنان فاصله بسیار زیادی با نقطه پایان دارد و اختلافات حلنشده بین دو کشور بر سر مسائل مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات میتواند به دودستگی در جهان و کاهش سرعت توسعه هوش مصنوعی و فناوریهای نسل پنجم تلفن همراه شود. پروفسور یلن در سخنرانی روز دوشنبه خود در مجمع مالی آسیا در هنگکنگ هشدار داد فاز اول توافق تجاری بین واشنگتن و پکن که قرار است این هفته رسماً به امضای طرفین برسد، نهتنها تعرفههای آمریکا بر چندصد میلیارد دلار از کالاهای چینی را رفع نخواهد کرد، بلکه خطر درگیری دو کشور بر سر فناوریهای نوظهور را نیز از بین نخواهد برد.
دونالد ترامپ چند روز پیش طی پیامی در حساب کاربری رسمی خود در توئیتر اعلام کرد که فاز اول توافق تجاری بین آمریکا و چین روز چهارشنبه 15 ژانویه نهایی خواهد شد. چین مذاکرهکننده ارشد تجاری خود را برای شرکت در مراسم امضای توافق که در کاخ سفید برگزار خواهد شد، به آمریکا اعزام خواهد کرد. به موجب این توافق، آمریکا تعرفههای اضافهای که از ماه سپتامبر (شهریورماه) بر 150 میلیارد دلار از کالاهای چینی وضع کرده بود را لغو میکند، اما تعرفههایی که قبلاً از طرف دولت آمریکا بر کالاهای چینی وضع شده بودند همچنان به قوت خود باقی خواهند ماند.
پروفسور جانت یلن در سخنرانی خود در هنگکنگ تأکید کرد: «اگرچه پس از دستیابی به این توافق، تنشها بین آمریکا و چین کاهش یافته است، اما هنوز هم اغلب کالاهای چینی در معرض تعرفههای بسیار بالا از سوی دولت آمریکا هستند و ما شاهد عقبنشینی قابلتوجهی در این زمینه نبودهایم.»
به موجب فاز اول توافق تجاری آمریکا و چین، تعرفههای 25 درصدی دولت آمریکا بر 370 میلیارد دلار از کالاهای چینی کماکان برقرار خواهد ماند. این رقم معادل دوسوم کل صادرات چین به آمریکاست. رئیس سابق فدرال رزرو در این خصوص نیز به حاضران در مجمع مالی آسیا گفت: «اثرات فاز اول توافق تجاری، برای خانوارهای آمریکایی چندان محسوس نخواهد بود و شرکتهای خارجی که میخواهند در چین به فعالیت اقتصادی بپردازند همچنان برای سرمایهگذاری و اتخاذ تصمیمات مرتبط با زنجیره تأمین، با نااطمینانی دستوپنجه نرم خواهند کرد. علاوه بر این، مسائل دشوارتر و دردسرآفرین دیگری نیز بهتدریج ظاهر خواهند شد.»
یارانههایی که دولت چین به شرکتهای دولتی این کشور پرداخت میکند و رقابت سخت آمریکا و چین در حوزه هوش مصنوعی، شبکههای نسل پنجم تلفن همراه و سایر فناوریهایی که بهنوعی با امنیت ملی ارتباط دارند، از جمله مسائلی هستند که به گفته پروفسور جانت یلن هنوز بین دو کشور حلوفصل نشدهاند.
این اقتصاددان کهنهکار آمریکایی که ریاست شورای مشاوران اقتصادی دولت آمریکا (در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون) را نیز در کارنامه دارد، درباره مسائل حلنشده بین آمریکا و چین در حوزه فناوری تصریح کرد: «حلوفصل این مسائل بسیار دشوار خواهد بود و تنش بین آمریکا و چین در این زمینه پیامدهای بسیار سنگینی برای اقتصاد جهانی خواهد داشت. فناوریهایی که در یک کشور توسعه پیدا میکنند باید بتوانند در سایر نقاط جان نیز مورد استفاده قرار گیرند و مبنایی برای پیشرفت و نوآوری در حوزه فناوریهای جدید باشند. از بین رفتن همافزایی بین کشورها برای توسعه فناوریهای جدید، یک اتفاق بسیار ناخوشایند است و من امیدوارم که کار ما به آنجا نرسد.»
آمریکا و چین مدتی است که بر سر شرکت هوآوی که از غولهای فناوری جهان است و شرکتی پیشرو در زمینه تولید تجهیزات مخابراتی مورد نیاز برای ساخت شبکههای نسل پنجم تلفن همراه محسوب میشود، با یکدیگر اختلافات جدی دارند.
به گفته پروفسور جانت یلن، اگر دو ابرقدرت اقتصادی جهان نتوانند در این زمینه به توافق برسند، روند تجاریسازی فناوریهای جدید پیچیده خواهد شد سرعت پیشرفت این فناوریها در جهان کاهش خواهد یافت.