درست یک ماه قبل در آستانه انقضای معاملات آتی نفت WTI برای تحویل در ماه می، به دلیل فشار شدید فروشندگانی که جایی برای ذخیره کردن نفت خود نداشتند و تلاش میکردند به هر شکل ممکن محمولههای خود را به فروش برسانند، قیمت هر بشکه نفت WTI در بورس کالای نیویورک برای اولین بار در تاریخ صنعت نفت جهان وارد محدوده منفی شد و در پایان معاملات آن روز به منفی 37 دلار رسید.
اما در معاملات روز دوشنبه 18 می (29 اردیبهشت) در بورس کالای نیویورک، وضعیتی متفاوت برای نفت رقم خورد. این بار در آستانه انقضای معاملات آتی نفت برای تحویل در ماه آینده میلادی، روند صعودی قیمت نفت که از حدود سه هفته قبل آغاز شده است، با شتابی بیشتر از روزهای گذشته ادامه یافت، بهطوری که در پایان معاملات روز دوشنبه قیمت هر بشکه نفت خام سبک تگزاس با رشدی 8.8 درصدی نسبت به روز معاملاتی قبل برای اولین بار در بیش از دو ماه اخیر از مرز 30 دلار عبور کرد.
پائولا رودریگز ماسیو، تحلیلگر ارشد بازارهای انرژی در شرکت مشاوره ریستاد انرژی، در خصوص تحولات مثبت بازار نفت و رسیدن قیمت نفت سبک تگزاس به 32 دلار در هر بشکه میگوید: «تولیدکنندگان نفت سطح تولید روزانه خود را به میزان چشمگیری کاهش دادهاند و با توجه به افزایش تقاضای جهانی، بازار به آرامی در مسیر بهبود قرار گرفته است. تقاضای ضعیف و جذاب نبودن قیمتها برای تولیدکنندگان نفت باعث شد که کاهش سطح تولید نفت در جهان خیلی سریعتر و عمیقتر از آنچه پیشبینی میشد، اتفاق بیفتد.»
اگرچه یک ماه قبل منفی شدن قیمت نفت WTI در بورس کالای نیویورک به دلیل نبودن تقاضا و حتی کمترین ظرفیت لازم برای ذخیرهسازی نفت باعث ناامیدی شدیدی در بازار نفت شد، اما از آن زمان به بعد تقاضا در بازار نفت رو به بهبود رفته است و تولیدکنندگان نفت نیز در راستای توافقی که ماه گذشته با حضور کشورهای نفتی اوپک و چندین تولیدکننده نفت خارج از اوپک –ازجمله روسیه و آمریکا- برای حمایت از بازار نفت انجام شد، از روز اول می (12 اردیبهشت) اجرای تعهدات خود مبنی بر کاهش سطح تولید نفت به میزان 9.7 میلیون بشکه در روز را آغاز کرده و حتی برخی کشورها از جمله عربستان، کویت و امارات اعلام کردهاند که تولید نفت خود را بهطور داوطلبانه حتی بیش از رقمی که در چارچوب توافق نفتی اخیر برای آنها تعیین شده است، کاهش خواهند داد. عربستان سعودی که بزرگترین تولیدکننده نفت اوپک به شمار میرود، اعلام کرده است که از ماه آینده میلادی تولید روزانه نفت خود را یک میلیون بشکه دیگر کاهش خواهد داد.
هنینگ گلویشتاین، تحلیلگر گروه مشاوره اوراسیا که در زمینه ارزیابی ریسکهای سیاسی فعالیت میکند، در خصوص تغییر شرایط بازار نفت خاطرنشان میکند: «تقریباً از اوایل سال جاری میلادی شیوع ویروس کرونا باعث شد که جمعیت زیادی در کشورهای مختلف جهان در خانههای خود حبس شوند تا سرعت شیوع بیماری مرگباری به نام کووید-19 که ویروس کرونا عامل آن بود، کاهش یابد. این مسئله شوک بیسابقهای را به بازار نفت وارد کرد. اما اکنون با کاهش سرعت شیوع بیماری کووید-19 و همچنین کاهش محدودیتهای ناشی از آن، بازار نفت به نقطه عطف خود رسیده است.»
در معاملات روز دوشنبه، دو عامل مهم به تداوم روند صعودی در بازار نفت کمک کردند و باعث شدند که قیمت نفت به سطح قبل از زمان آغاز محدودیتهای شدید در بسیاری از کشورهای جهان برای مقابله با شیوع کرونا بازگردد. انتشار آمارهایی درباره افزایش قابلتوجه تقاضای نفت در چین طی هفتههای اخیر و بازگشت آن به سطح قبل از بحران کرونا از یک سو و بروز نشانههای امیدوارکنندهای از احتمال کشف یک واکسن مناسب برای مهار کرونا در آینده نزدیک، تحرک مناسبی را در بازار نفت ایجاد کرده است.
استیوارت گلیکمن، تحلیلگر انرژی در مؤسسه تحقیقات سرمایهگذاری CFRA در نیویورک، از بازگشت تقاضای نفت در چین به سطح قبل از بحران کرونا به عنوان یک عامل تعیینکننده در بازار نفت نام میبرد. وی در این رابطه میگوید: «چین در زمینه مهار ویروس کرونا حداقل دو ماه جلوتر از سایر کشورهاست و اگر این کشور بتواند تقاضای نفت خود را به سطوح قبل از بحران کووید-19 برساند، آنگاه تفسیر بازار نفت این خواهد بود که برای سایر کشورها نیز روزنهای از امید وجود دارد.»
اگرچه بازار نفت سه هفته صعودی را پشت سر گذشته است، اما قیمت نفت هنوز هم نسبت به اوایل سال جاری میلادی -زمانی که قیمت هر بشکه نفت WTI بالاتر از 60 دلار بود و هر بشکه نفت برنت نزدیک به 70 دلار معامله میشد- بسیار پایینتر است. به گفته هنینگ گلویشتاین، برای اینکه روند صعودی قیمت نفت تا پایان سال ادامه یابد، تولیدکنندگان نفت باید همچنان سطح تولید خود را پایینتر از قبل نگاه دارند.
برخی تحلیلگران کماکان به آینده بازار نفت بدبین هستند و بعید میدانند که قیمت نفت به همان ارقام اواخر سال 2019 و اوایل سال 2020 بازگردد. پل سانکی، تحلیلگر بانک سرمایهگذاری میزوهو سکیوریتیز، در این خصوص میگوید: «سال 2019 احتمالاً سال اوج تقاضای جهانی نفت بوده است. تغییر رفتار بازار نفت در سال جاری کاملاً محتمل است و بهویژه افت تقاضای جهانی سوخت جت استمرار خواهد داشت.»