دو سال پیش و با تشدید تحریمهای آمریکا دو شرکت کرهای آل جی و سامسونگ که در صنعت لوازمخانگی سرمایهگذاری کرده بودند، ایران را ترک کردند. در حال حاضر برند این دو شرکت در ایران به جی پلاس و سام تغییر کرده و قطعات آنها از کشورهای دیگری بهجز کره به ایران وارد میشود. وضعیت تقریباً مشابهی در صنعت خودرو با برند رنو و پژو نیز رخ داد. اما حالا با آغاز مذاکرات ایران با کشورهای اروپایی و تقویت احتمال بازگشت برجام، گمانهزنیهایی از بازگشت شرکتهای خارجی به ایران مطرح شده که موافقان و مخالفانی دارد.
معاون دادستان کل کشور گفته اجازه واردات هیچ محصولی که مشابه داخلی دارد را نمیدهد و انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازمخانگی نیز پیشنهاد ورودممنوع و تنبیه برای خارجیهایی که ایران را ترک کردند مطرح کرده، اما یک عضو هیات مدیره کنفدراسیون صنعت با این رویه مخالف بود و موضع رسمی وزارت صمت نیز این است که ضرورتی برای بازگشت خارجیها نیست.
در این رابطه عباس هاشمی، دبیر انجمن صنایع لوازمخانگی، درباره احتمال بازگشت شرکتهای خارجی به ایران در پی توافقات هستهای، اظهار کرد: باید دید سیاستهای کلان کشور چیست. میتوانیم بگوییم خودمان تولید میکنیم و این یک سیاست است، اما بعید است مسئولان کشور به این جمعبندی برسند، چراکه آنقدر تدبیر دارند که بخواهند به نحو مقبول با دنیا تعامل کنند. به نظر میرسد مسئولان ردهبالای کشور تعامل با برندها و شرکتهای خارجی را رد نمیکنند، اما بهطورکلی تعامل باید باشد اما منافع ملی اولویت و ارجحیت دارد.
وی با بیان اینکه تعمیق ساخت داخل، سرمایهگذاریها و دستاوردهای صنایع کشور و لوازمخانگی بهطور خاص باید در نظر گرفته شود، اظهار کرد: هیچ ایرانی شریفی راضی نیست این دستاوردها بهراحتی از بین برود. بهطورکلی تعامل به نفع کشور است، اما باید در چارچوب این تعامل الزاماتی در نظر گرفته شود که هم منافع کلی کشور و هم منافع تولیدکنندگان حفظ شود.
دبیر انجمن صنایع لوازمخانگی ایران در ادامه شرایطی را برای اتخاذ سیاست تعامل با برندهای خارجی پیشنهاد کرد: اول اینکه ورود کالای نهایی برای پنج سال به کشور ممنوع شود تا در صورت افزایش درآمدهای نفتی درهای واردات باز نشود و به تولید داخل ضربه نزند. این پیشنهاد میتواند در برنامه هفتم توسعه به تصویب مجلس برسد تا بهعنوان یک قانون مانع از ورود کالای خارجی به کشور شود. در این شرایط تولیدکنندگان نیز میتوانند با خیال راحت برنامه تولیدی خود را مشخص کنند.
پیشنهاد دیگر هاشمی این است که برندهای خارجی سهامدار شرکتهای تولیدی فعلی در داخل شوند و در این راستا تجهیزات جدید، قالبهای بهروز دنیا را به کشور وارد کنند، واحد R&D خود را در کشور مستقر کنند و آموزشهای مستمر در زمینه بازار و مدیریت به تولیدکنندگان داخلی ارائه کنند. همچنین توسعه صادرات با مشارکت برندهای خارجی در دستور کار قرار گیرد، چراکه موقعیت سوقالجیشی و مزیت حملونقلی ایران میتواند موردتوجه برندهای بینالمللی قرار گیرد تا تولیدات مورد تأیید برندهای بینالمللی به کشورهای منطقه صادر شود.