قبل از جذب سرمایه خارجی، باید از سرمایه داخلی بیشترین بهره را برد؛ این شروع نکته تفاهم اقتصاددانها در ایران است. مهدی پازوکی، اقتصاددان در گفتوگو با پایگاه خبری اتاق ایران از فرصتهای جذب سرمایهگذاری و فرصتهایی که به جذب سرمایه منجر میشود؛ میگوید: «سرمایه خارجی هم میتواند در پیشبرد تحولات توسعهای و فناورانه سودمند باشد و هم نباشد. بنابراین، قاعده عامی در این باره وجود ندارد و به شرایط خاص هر کشوری بستگی دارد. اگر دولت کارآمد باشد و بتواند سرمایه خارجی را در چارچوب سیاستهای صنعتی و فناورانه مشخص و از پیش تعیین شده راهبردی جذب کند، و آن را در قالب سرمایهگذاریهای مشترک در پیوند با بنگاههای داخلی قرار دهد، امکان موفقیت وجود دارد.»
پازوکی معتقد است: «اگر سرمایه انسانی قوی که توانایی جذب دانش فنی سرمایه خارجی را دارد، موجود باشد، چنین امکانی وجود دارد. اگر فساد در انعقاد قراردادها وجود نداشته باشد و کارشناسان طرف انعقاد قراردادها به گونهای عمل کنند که منافع ملی و بنگاهی به طور کامل لحاظ شود هم چنین امکانی وجود دارد. در غیر این صورت، منافع سرمایه خارجی بیشتر میشود.»
پازوکی از اصل کلی سرمایهگذاری در ایران میگوید؛ برای جذب سرمایه خارجی، باید زمینه برای رشد و توسعه اقتصادی و توسعه سرمایهگذاری داخلی فراهم شود. باید موانع سرمایهگذاری داخلی و موانع کسب و کار برداشته شود.
پازوکی از سه پیششرط سرمایهگذاری میگوید: «قبل از سرمایهگذاری، دولتها باید به این موارد توجه کنند، اینکه دولتها باید عملکرد شفافی داشته باشند و به شفافیت عملکرد بنگاهها کمک کنند؛ مبادله آزاد اطلاعات را در سرلوح خود قرار دهند؛ جلوگیری از رانت اطلاعاتی و امکاناتی، ایجاد رقابت سالم اقتصادی بین بنگاههای اقتصادی و از بین بردن انحصارها و امتیازها از اولویت کار دولتها باشد.» بهگفته پازوکی اگر این اصول رعایت شود، زمینه برای توسعه اقتصادی فراهم میشود؛ و همین موارد سیگنالی جدی به سرمایهگذارهای خارجی خواهد بود.
ایران شرایط مناسبی برای سرمایهگذاری دارد؛ پازوکی از انرژی ارزان، نیروی کار جوان، ارزان و تحصیلکرده میگوید؛ مواردی که برای جذب سرمایهگذاری لازم است. او معتقد است: «مشکل ما در جذب سرمایه خارجی این است که فضا برای رشد اقتصادی داخلی و جذب سرمایه داخلی فراهم نیست. ما باید بتوانیم با سرمایهگذارهای خارجی ارتباط برقرار کنیم و این نیاز به جلب اعتماد است.»
به گفته پازوکی، رعایت قوانین و قواعد بانکداری بینالمللی از الزامات اولیه جلب و جذب سرمایهگذاری است. «ما باید بتوانیم استاندارهای بانکی خود را به سطح موردقبول برسانیم تا بتوانیم از سرمایه و تکنولوژی کشورهای مغرب زمین، استفاده کنیم. ایران اگر با جهان غرب، اتحادیه اروپا، کانادا، استرالیا و ژاپن که حدود 80درصد GDP دنیا را دارند، میتواند به نفع منافع ملی خود قدم بردارد.»
پازوکی میگوید: «اگر بازارهای جهان را بر اساس ریسک و بازده به سه دسته بازارهای توسعهیافته، بازارهای نوظهور و بازارهای مرزی تقسیم کنیم، ایران در دستهبندی سوم قرار میگیرد. این بازارها به دلیل پتانسیلهای مطلوب بازدهی و امکان رشد برای سرمایهگذاران جذابیت دارند و مدیران سرمایهگذاری همواره بخشی از داراییهای تحت مدیریت خود را در توزیع ریسک سرمایهگذاری به این بازارها اختصاص میدهند.»
بهگفته استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، قیمت ارزان بازار ایران نسبت به سایر بازارهای بینالمللی از دیگر عوامل موثر در جذابیت این بازار است که ما باید به این مسئله توجه داشته باشیم و باید بتوانیم در داخل کشور، فضا را برای ورود سرمایه به کشور فراهم کنیم؛ سرمایهگذار نیاز به آرامش دارد و تنش اقتصادی، بینالمللی و سیاسی ضد سرمایهگذاری و ضد سرمایه است.