هشتمین سرشماری عمومی نفوس و مسکن بهصورت اینترنتی از سوم مهرماه 1395 آغاز شد. سرشماری عمومی نفوس و مسکن در ایران، بنا بر ماده 4 قانون مرکز آمار ایران از سال 1385 به بعد، هر پنج سال یکبار تکرار میشود.
غلامعلی جعفرزاده ایمنآبادی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس دهم در گفتوگو با پایگاه خبری اتاق ایران از اهمیت دادههای جمعیتی، آمار و سرشماری میگوید: «اساس و پایه برنامهریزی بر مبنای آمار و اطلاعات است. نتیجه این آمارها در زمان تنظیم و تدوین برنامههای 5 ساله توسعه، بودجه عمرانی، طرحهای مجلس و لوایح دولت مورداستفاده قرار میگیرد.»
او در پاسخ به اینکه چقدر در عمل به این دادهها و اطلاعات آماری برای برنامهریزی رجوع میشود؛ پاسخ داد: «در سیستم حرفهای جهانی، آمایش سرزمین یا برنامهریزی شهری و منطقهای آمار از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ پایه این برنامهریزی منطقهای، آمار و اطلاعاتی است که از مردم تهیه میشود. بر اساس این اطلاعات است که دولت و سیاستگذارها متوجه شرایط منطقهای و نیازهای کشور میشوند. این آمار واقعاً در عمل به ما کمک میکند.»
به گفته جعفرزاده ایمنآبادی از آمارهای تهیه شده، مجلس و دولت متوجه مشخصه جمعیت شناختی، تراکم جمعیتی، نوع اشتغال جمعیت در مناطق و شهرهای مختلف، میزان تحصیلات و نوع تحصیلات، تعداد مدارس و مراکز فرهنگی و غیره میشود.
او در پاسخ به اینکه آیا از این آمارها برای اجرای مرحله دوم یارانهها هم استفاده میشود یا نه؟ میگوید: «قرار نیست از این آمارها برای حذف یا ادامه یارانهها استفاده شود؛ البته مشکل یارانهها دسترسی به آمار یا پایگاه اطلاعاتی نیست. خطا در یارانهها به دلیل نبود آمار و اطلاعات نیست بلکه به دلیل عدم اجرای درست قانون است.»
او تصریح میکند: «ما نمیتوانیم به آمار بیتفاوت باشیم و وجود آن را در برنامهریزیهای خود نادیده بگیریم. دنیا از زمان جنگ جهانی دوم به آمار توجه دارد؛ برای همین پژوهشکدههای بزرگی برای تولید بانک اطلاعاتی دارند و تغییرات اجتماعی، سیاسی، جمعیت شناختی، عمرانی، اقتصادی و همه موارد دیگر در کشور خود را بر اساس این آمارها میسنجند و ارزیابی و برنامهریزی میکنند.»
به گفته جعفرزاده ایمنآبادی بعد از استخراج این اطلاعات دولت باید بتواند برنامهریزی دقیقی را بر اساس نیاز منطقه و ظرفیت منطقه داشته باشد. بالاخره آمار در سیاستگذاری عمومی نقش اساسی دارد. اما سیاستهای تشویقی بر صحت و سقم اطلاعات ما حاکم نیست. دولت باید با مکانیسمی صحتوسقم این آمار را ارزیابی کند.
عضو کمیسیون برنامهوبودجه مجلس میگوید: «ما باید اهمیت صحت آمار را درک کنیم و برای لزوم آن فرهنگسازی کنیم. متأسفانه برخی به اشتباه در قالب محرمانه بودن خیلی از اطلاعات را در اختیار دولت قرار نمیدهند. دولت باید بفهمد که ما چقدر درآمد داریم؛ تجارتخانه ما سود و زیانش چقدر است؟ اما ما در همه امور افراط و تفریط داریم. محرمانه بودن زندگی خصوصی با اطلاعاتی که در برنامهریزی کلان استفاده میشود کاملاً متفاوت است. برنامه بدون اطلاعات و آمار معنا ندارد.»