واقعی کردن قیمت چهار کالای اساسی و حذف کامل ارز ترجیحی از اقتصاد، مسئلهای است که به دلیل آماده نبودن زیرساخت لازم برای تخصیص کالابرگ الکترونیک نتوانست آثار مثبتی بر بازار و افزایش قدرت خرید مردم داشته باشد. به باور بسیاری از کارشناسان اقتصادی این اقدام مهم در شرایطی انجام شد که زیرساختهای اولیه آن مهیا نبود.
در این ارتباط محمدرضا خوشکیش، محقق در حوزه توسعه طی گفتوگویی با «اتاق ایران آنلاین» تاکید کرد: از همان ابتدا که ارز ترجیحی در راستای حمایت از مردم برای واردات کالاهای اساسی مورد توجه قرار گرفت، به جای اینکه منافعی برای مردم داشته باشد، موجب انتقال منابع ارزشمند ملی در شرایط تحریم به جیب عدهای خاص شد.
او یکی از راهکارهای مناسب برای حفظ قدرت خرید مردم بعد از حذف ارز ترجیحی را صدور کالا برگ الکترونیک برای 9 دهک درآمدی دانست و تاکید کرد: متاسفانه در این رابطه دولت به هر دلیلی و بدون ایجاد زیرساخت لازم، یارانه را به آسانترین روش و به صورت نقدی پرداخت که این اقدام، طبق تجربه موجود آثار اقتصادی نامطلوبی بر اقتصاد دارد و موجب فاصله گرفتن از هدف اصلی میشود.
به اعتقاد خوشکیش اگرچه حذف دلار 4200 تومانی، موضوعی مهم است و باید خیلی زودتر از این اجرایی میشد؛ اما پرداخت یارانه به صورت نقدی به دنبال این اقدام، مانع از به نتیجه رسیدن این طرح شد.
این محقق توسعه به آثار منفی پرداخت یارانه نقدی در سطح جامعه اشاره کرد و گفت: هرگونه تزریق نقدی به اقتصاد چه به صورت وام بانکی یا یارانه نقدی باعث افزایش نقدینگی در کشور و به دنبال آن تورم میشود. این درحالی است که با در نظر گرفتن کالا برگ الکترونیک برای 4 کالای مورد نظر، تولید و رقابت بین تولیدکنندگان افزایش پیدا کرده، جذب نقدینگی بالا رفته و شاهد افزایش سطح سرمایهگذاری در این حوزهها خواهیم بود.
بر اساس اظهارات او پرداخت نقدی یارانه زمینه انحراف نقدینگی و تورم را ایجاد کرده و برای جلوگیری از این مسئله از یک سو و حمایت از اقشار جامعه، اختصاص کالابرگ الکترونیک میتواند راهکار مناسبی برای حمایت از اقشار آسیبپذیر جامعه باشد.
خوشکیش در بخش دیگری از سخنان خود به تاثیر تعیینکننده پرداخت نقدی یارانه در کاهش توان تولید به ویژه تولید کالاهای اساسی اشاره و تاکید کرد: با حذف ارز 4200 تومانی و افزایش قیمتها از یک سو شاهد کاهش قدرت خرید مردم و به دنبال آن کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش انگیزه تولید کالا در سطح کشور هستیم که این خود آثار جدی اقتصادی و اجتماعی در پی دارد.
او کاهش سرمایه و نقدینگی تولیدکننده در حالی که با افزایش قیمت انواع نهاده و ماده اولیه مواجه است را عامل کاهش سطح تولید دانست که وضعیت نگرانکنندهای را در سطح جامعه به وجود میآورد. این درحالی است که به اعتقاد این محقق توسعه اگر تولید به سمت صدور کالابرگ برود، در عین حال که از تولید حمایت میکند، موجب میشود سطح تقاضا و سلامت جامعه حفظ شود.
خوشکیش خاطرنشان کرد: پرداخت یارانه به صورت کالابرگ الکترونیک علاوه بر حفظ تعادل بازار و تقاضا، موجب بالا رفتن سطح سرانه مصرف مواد پروتئینی و ایجاد رقابت و در نهایت کاهش قیمت و هزینه تولید در میان مدت میشود.