قبلا آدم «مشهور» یا به قول خارجیها «سلبریتی» به کسی گفته میَشد که روی پرده نقرهای یا در جعبه جادویی ظاهر میشد. هر کسی بازیگر، خواننده یا ورزشکار بود قطعاً آدم مشهوری بود اما کسی که بیکار در خانه نشسته بود نمیتوانست یک آدم مشهور باشد. حالا شبکههای اجتماعی مثل اینستاگرام روی کار آمدهاند. آنها قدرت جدیدی به آدمها دادهاند؛ آدمها میتوانند در خانه بیکار باشند اما از بازیگر تئاتر و سینما هم مشهورتر باشند. دلیلش هم واضح است، آدمها بیش از آنکه به سینما بروند و فیلم ببینند تا با بازیگران آشنا بشوند، با گوشیهای همراه خود مشغول بازی هستند و دائم در شبکههای اجتماعی میچرخند. طبیعی است که برای آنها مشاهیر اینستاگرامی برجستهتر از بازیگر تلویزیونی میشود. در دنیای مجازی کسانی وجود دارند که به آنها اینفلوئنسر یا نفوذگر میگویند. آنها زندگی شخصی خود یا بخشی از آن را برای همگان به نمایش درمیآورند و در مقابل به ذهن و زندگی مخاطب یا طرفدار خود نفوذ میکنند. حالا به جای اینکه مجله را ورق بزنید یا کانال تلویزیون را عوض کنید تا مشاهیر را ببینید، به صفحات مجازی آنها سر میزنید. نفوذگران همهجا هستند از اینستاگرام گرفته تا فیسبوک و توئیتر؛ همه شبکههای مجازی عرصه جولانگاهِ نفوذگران است.
پولسازی با شهرت مجازی
نکته جالب توجه این است که نفوذگری میتواند آغاز کسب درآمد باشد. بسیاری از برندها که به دنبال معرفی کردن خود هستند اما نمیخواهند از طریق یک فرد مشهور اقدام کنند به این نفوذگران روی میآورند. برندها در گذشته عموماً به بازیگران یا فوتبالیستهای سرشناس روی میآوردند تا از این طریق فروش خود را بیشتر کنند. هنوز هم این روش مرسوم است. یعنی این افراد مشهور به وسیلهای برای تبلیغ تبدیل میشدند. آنها تابلوی تبلیغاتی متحرک یک شرکت میشدند. اما این روش تبلیغ همیشه با خطراتی همراه بودهاست. از یک سو شرکت و از سوی دیگر بازیگر یا فرد معروف همیشه در معرض خطر بدنامی قرار داشتهاست. اما سلبریتیهای مجازی داستان دیگری دارند. آنها به صورت نامحسوس تبلیغ میکنند. کسی حتی روحش هم خبردار نمیشود که عکس به اشتراکگذاشته شده در حقیقت یک تابلوی تبلیغاتی است. بسیاری از ویدئوهای آموزشی در اینستاگرام پیش از آنکه چیزی را آموزش بدهد، در حقیقت چیزی را تبلیغ میکند. شما به ظاهر میبینید که شیوه مصرف یکی از لوازم آرایشی به نمایش گذاشته شده اما در حقیقت به دنبال تبلیغ آن محصول آرایشی است.
برندهایی که به نفوذگران شبکههای اجتماعی روی میآورند آنقدر هم ساده نیستند که پول خود را هدر بدهند. آنها میدانند از طریق چه کسی تبلیغ کنند. اکثر برندهای معروف ابتدا حساب کاربری شخص را برای چند ماه زیر نظر میگیرند تا از پرطرفدار بودن او اطمینان حاصل کنند. علاوه بر آن فرد معروف باید با افراد ارتباط برقرار کند. باید بگوید که این لباسی که در عکس بر تن دارد را از کجا خریداری کردهاست. برندها این را هم دنبال میکنند تا از آن اطمینان حاصل کنند. اینکه شخص یک میلیون دنبالکننده داشته باشد برای برند مورد نظر کافی نیست تا محصول خود را برای تبلیغ به دست او بسپارد؛ او باید بتواند با همه این یک میلیون نفر ارتباط برقرار کند و آنها را با خود در درازمدت درگیر کند.
شبکههای اجتماعی انقلابی در زندگی روزمره و سبک زندگی آدمها ایجاد کردهاست. آدمهایی که شاید هیچگاه نمیتوانستند در زندگیشان موفق شوند اکنون به لطف شبکههای اجتماعی به موفقیتهای بزرگ دست پیدا میکنند. این افراد به کمک همین شبکههای اجتماعی کسب درآمد میکنند. راه آن هم ساده است: «نفوذگری». برای آنها همهچیز در دنیای مجازی محدود شدهاست. آنها واقعاً به دنبالکنندههای خیلی زیادی نیاز ندارند تا در کار خود موفق شوند. کافی است همان تعداد کمی از افرادی که دنبال سر خود راه انداختهاند را به راه خودشان بکشانند. اگر تسلط و نفوذ کافی روی همان افراد داشته باشند میتوانند آنها را متقاعد کنند که مثل او زندگی کنند. گاهی یک نفر تنها هزار دنبالکننده دارد اما همه آنها را با خود درگیر کرده و میتواند آنها را وادار کند مثل او لباس بپوشند یا بخورند یا زندگی کنند. برندها هم برای اینکه به این افراد پیشنهاد کار بدهند روی همین مسائل تأکید دارند. آنها به میزان درگیری او با دنبالکنندهها توجه میکنند. آنچه دستخوش تغییر و تحول شده، مفهوم شهرت است. شهرت به دنبال مجازی راه پیدا کرده و افراد برای اینکه به آن شهرت دست پیدا کنند خودشان را بازیچه مشاهیر و نفوذگران دنیای مجازی میکنند. در دنیایی که شبکههای اجتماعی حضور دارند، این تغییر و تحولات هر روز شدیدتر میَشود. هر کسی بیشتر بتواند دوام خود را در این عرصه حفظ کند، موفقتر است.