حدود یک هفته از روی کار آمدن ترامپ میگذرد و هنوز گمانهزنیها درباره رفتار آینده او نسبت به ایران و دیگر کشورها ادامه دارد. انتخاب او روی قراردادهای خرید هواپیما گرفته تا حوزه مسکن و انرژی میتواند تاثیر داشته باشد؛ چنانچه تاکنون 5 درصد بازار سهام ژاپن سقوط کرده و در همان روز انتخاب ترامپ نیز نوساناتی در بازار بورس شاهد بودیم که اینها نشان میدهد شرایط نامطمئنی بر بازار حاکم شده است.
از آنجایی که آمریکا بزرگترین درخواستکننده انرژی است و بیشترین مصرف انرژی را دارد، میتواند روی قیمت انرژی نیز تاثیرگذار باشد. ترامپ به رقبای منطقهای ایران مانند عربستان و قطر تاخته است، اما بااینحال هنوز برنامه او در مقابل عربستان معلوم نیست. اگر رفتارش با این کشور خصمانه و تند باشد، روی قیمت انرژی اثرگذار است و شرکتهای آمریکایی از این امر متضرر خواهند شد. چراکه قیمت انرژی با رشد اقتصاد آمریکا رفتار غیرمتقارن دارند، یعنی بالا رفتن قیمت انرژی باعث کاهش رشد اقتصادی خواهد شد؛ اما وقتی قیمت انرژی پایین آید لزوما رشد اقتصادی افزایش نمییابد. لذا نوع رفتار با عربستان و کشورهای پیرامونی آن میتوانند روی قیمت انرژی اثرگذار باشند.
ترامپ زمانی که نامزد شد، از جناح جمهوریخواهان وارد شد اما در ایام انتخابات حرفهایی زد که مورد تائید این جناح نبود و باعث رویگردانی بسیاری از جمهوریخواهان به او شد. چنانچه جمهوری خواهان دنبال دولت حداقلی و نظام مالیات با نرخ و مالیات پایین هستند. یعنی میخواهند دولت کوچک باشد و دولت کوچک برای فاینانس کردن هزینهها، به میزان کمی مالیات نیاز دارد. جمهوریخواهان همچنین معتقدند دولت نباید در آموزش، درمان و حوزه اجتماعی دخالت کند و خودش را بزرگ کند.
اما ترامپ تمرکز و توجه زیادی به طبقه پایین جامعه دارد، چنانچه در شعارهای خود درباره کار افراد مسن گفته من کاری میکنم شما دیگر کار نکنید که این امثال این شعار نیز با سنت جمهوریخواهان همخوانی ندارد.
ازآنجاییکه ترامپ تجربه سیاسی به مفهوم کار اجرایی نداشته و فقط در بخش خصوصی موفق عمل کرده است، نمیتوان بهطور قطع پیشبینی کرد که برنامه آینده او چیست. مثلا دوره آقای احمدینژاد نیز این ابهام وجود داشت که ابتدا معلوم نبود برنامه او بخصوص در رابطه با اقتصاد چیست. چنانچه در دولت اول رفتار دخالتگرایانه در اقتصاد انجام داد و در دولت دوم رفتار محافظهکارانه پیش گرفت. اینها به این دلیل است که این افراد زیر مانیفستی را امضا نکردهاند که این مانیفیست نظر او درباره تورم و سیاستهای پولی مالی و ... را مشخص کرده باشد.
ترامپ زمان قبل انتخابات نیز شعارهایی میداد مثلا میگفت برجام را نقض خواهد کرد، اما پس از انتخاب شدن موضع محافظهکارانهتری در پیش گرفت. امروز نیز اوباما، رئیسجمهور سابق آمریکا اعلام کرده است که ایران تاکنون به مفاد برجام پایبند بوده است و برای برهم زدن توافق باید دلیلی قانعکننده داشت.
همه اینها باعث میشود که نتوان موضع دقیق ترامپ را فهمید و این امر نا اطمینانی شدیدی در فضای کسبوکار و بخصوص در بازار سرمایه بوجود آورده است. هنوز نمیدانیم ترامپ دنبال چه بوده و برنامههای او برای آینده چیست.
ممکن است ترامپ رفتار چپگرایانه از خود نشان و بانکهای آمریکایی و شعبههای آنها در دیگر کشورها را ملزم به عدم ارتباط با ایران کند که در این صورت چهره منفی از ارتباط با ایران را میتواند منعکس کند. بنابراین برای رفع تمام ابن ابهامات با باید منتظر آینده ماند.