رسیدن به تعریفی یکسان درباره مفهوم مولدسازی برپایه فناوری‌های نو، محور بحث نشست اخیر کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران بود. در این نشست تأکید شد که اجرای آیین‌نامه طرح مولدسازی و رفتن به سمت فناوری‌های نو در همه حوزه‌ها، یک ضرورت است. برای تحقق این موضوع به هدف‌گذاری، تدوین نقشه و فرهنگ‌سازی نیاز است.
در این نشست تأکید شد از آنجایی که در حال حاضر، مولدسازی ارتباط نزدیکی با فروش اموال و املاک دارد، توجه به این نکته لازم است که اقتصاد در ایران، ملک محور بوده و ارزش آن را نمی‌توان کتمان کرد. بنابراین باید با پذیرش این اصل، ایده‌پردازی کنیم و ارزش این املاک را اهرم توسعه و حرکت به سمت اقتصاد فناور قرار دهیم.
متناسب با آنچه از سوی اعضای کمیسیون و میهمانان نشست مورد توجه قرار گرفت، مقرر شد دبیرخانه‌ای در اتاق ایران درباره مولدسازی شکل بگیرد و به کمک آن پیشنهادهای بخش خصوصی دریافت، بررسی و جمع‌بندی شده و با هدف بازنگری آیین‌نامه اجرایی طرح مولدسازی در اختیار دستگاه متولی قرار بگیرد.
در ابتدای این نشست، سادینا آبایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران با نگاهی به مفهوم مولدسازی و فناوری‌های نوظهور، گفت: لازم است نگاه‌ها و رویکردهای بخش خصوصی را در حوزه مولدسازی و چگونگی بهره‌گیری از فناوری‌های نو در مسیر مولدسازی، جمع‌آوری و یکپارچه کنیم و در اختیار دستگاه‌های متولی قرار دهیم.
او با اشاره به برگزاری نشستی درباره موضوع مولدسازی با متولیان این حوزه، تصریح کرد: نتیجه آنچه در آن جلسه مطرح شد، این بود که برای پایش و رصد فرآیند مولدسازی در کشور لازم است کارگروهی شکل بگیرد و روندها را بررسی کند تا بدانیم که امروز در این حوزه چه اتفاقی می‌افتد و باید برای بهتر شدن چه برنامه‌ریزی انجام شود.
بر اساس اظهارات این فعال اقتصادی از زمان تصویب آیین‌نامه اجرایی طرح مولدسازی که دی‌ماه سال قبل بود تا به امروز، تنها بین ۷ تا ۱۰ درصد از برنامه‌های تعریف شده در کشور اجرایی شدند که در واقع برابر با هیچ است.
به اعتقاد این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران یکی از مشکلات بی‌توجهی به بازیگران اصلی این حوزه است؛ در واقع حاکمیت باید تشخیص دهد چه کسانی می‌توانند در این حوزه بازی کنند و نقش‌آفرین باشند و در قدم بعدی همه آنها را دعوت به بازی کند. حضور این افراد در پیشبرد اهداف مولدسازی بسیار مهم است.
آبایی تهیه مجموعه‌ای از داده‌ها و اطلاعات مربوط به اموال دستگاه‌ها را نیز به عنوان یک بستر مهم، پیش از حرکت در مسیر مولدسازی، ضروری توصیف کرد و افزود: بزرگ‌ترین دارایی دانشگاه‌ها داده‌ها و اطلاعات آنهاست که باید در اختیار صنعت قرار بگیرد تا به کمک یک مدل درآمدی شفاف از آنها به نفع توسعه صنعت استفاده شود.
دولت نسبت به مولدسازی کم‌علاقه است
در ادامه علیرضا رهایی، رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر، با تأکید بر ضرورت مولدسازی در کشور گفت: باید مزیت‌ها و ابهاماتی که در این مسیر وجود دارد، بررسی شود. البته در سطح دانشگاه مطالعاتی درباره مولدسازی انجام شده و شاهد بودیم که اتفاقاتی افتاده؛ اما کم‌علاقگی به این موضوع در سطح دولت به خوبی حس می‌شود. بنابراین آسیب‌شناسی و تحلیل دقیق آن ضروری است تا مسیر اصلاح شود و گشایش و تحولی رخ دهد.
همچنین داود ادیب، رئیس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار فاوا نیز گفت: مولدسازی به جریان‌سازی مناسب نیاز دارد. هیات مولدسازی ۲۱ دی ۱۴۰۱ آیین‌نامه اجرایی مولدسازی را تصویب کرده است و در ماده ۷ این آیین‌نامه دستگاه‌ها مکلف شدند تا در قالب سامانه ساد، اطلاعات اموال خود را ثبت کنند؛ اما به نظر می‌رسد در این حوزه، اقدامات قابل توجهی صورت نگرفته است.
او به تجربیات جهانی اشاره و تصریح کرد: این فرآیند در سایر کشورها هم انجام شده و شاهد موفقیت آنها به ویژه در فرانسه، سنگاپور، کره‌جنوبی و ترکیه هستیم. مولدسازی سطح درآمدزایی این کشورها را بالا برده است.
بر اساس اظهارات ادیب ظرف یک سال گذشته، فقط ۱۰ درصد برنامه‌های مورد تأکید در آیین‌نامه اجرایی مولدسازی در ایران محقق شده چون به آن تنها در قالب فروش اموال نگاه کردیم؛ اما مدیریت اموال اهمیت بیشتری دارد. کاهش اندازه دولت، گردش اموال و غیره باید در اولویت قرار بگیرد.
همچنین علی زند وکیلی، مشاور وزارت تعاون، کار و تأمین اجتماعی معتقد است یکی از دلایلی که مانع حرکت مولدسازی شده را نبود داده‌ها و اطلاعات از اموال دولت دانست و تأکید کرد: همین الان دولت در حال شناسایی اموال خود است. در این مسیر به همکاری سازمان ثبت نیاز دارد. از طرفی دستگاه‌ها از فروش اموال خود می‌ترسند چون این‌گونه استنباط می‌شود که فلان ملک در دوره حضور فردی فروخته و پول آن صرف امور جاری شد. بنابراین بهتر است فروش اموال را کنار گذاشته و به سمت بهسازی و تهاتر حرکت کنیم.
بابک ضرغامی، مشاور سازمان خصوصی‌سازی رویکردی که در ابتدای مولدسازی مورد توجه قرار گرفت را فروش اموال عنوان کرد و گفت: رویکرد فروش اموال در ابتدای امر بسیار مورد توجه بود؛ اما به تدریج تغییر کرد، چون به نظر می‌رسید صرف فروش املاک، موجب موفقیت در روند مولدسازی نمی‌شود. بنابراین این فروش باید در راستای تبدیل اموال اتفاق بیفتد.
شهرام حلاج، مشاور کمیسیون خدمات فنی، مهندسی و احداث اتاق ایران نیز با حضور در این جلسه تأکید کرد: فرآیند مولدسازی باید با نگاه تخصصی به موضوع و بررسی این نکته که کدام پروژه ارزش‌افزوده بیشتری ایجاد می‌کند، انجام تا سرمایه‌ها به سمت این پروژه‌ها هدایت شود.
به باور او نکته اصلی اینجاست که ساختار و مقدمات موردنیاز مولدسازی در کشورهایی مانند سنگاپور، فرانسه و ... خیلی پیش‌تر فراهم شده بودند تا اینکه این کشورها بتوانند به سمت مولدسازی موفق قدم بردارند. در این پروسه دارایی دولت باید به پول تبدیل و در بازار رقابتی عرضه شود، بنابراین تهاتر یک امر استثنایی است و نباید ملاک کار باشد.
اطلاعات نادرست و ناقص مانع مولدسازی موفق است
فرشید شکرخدایی، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق ایران از وجود داده‌ها و اطلاعات غیرشفاف و نادرست صحبت کرد و گفت: آنچه در قدم اول به عنوان یک مانع در برابر مولدسازی مطرح است، وجود اطلاعات نادرست و ناقص است. در قدم بعدی اهمیت پذیرفتن قیمت‌گذاری‌های کارشناسی اموال و املاک مطرح می‌شود که متأسفانه مورد پذیرش قرار نمی‌گیرند.
او پیشنهاد داد: برای شروع در طرح مولدسازی از ۱۰ صنعت مختلف ۱۰ نمونه با سطح پیشرفت‌های متنوع و از مکان‌ها مختلف پیدا کنیم و در کنار آنها چند شرکت مولدساز خصوصی در قالب مشاور ایجاد کنیم تا به اجرای دقیق‌تر این طرح کمک کنند. از طرفی باید فروش را ممنوع کرده و اموال را به ضمانت‌نامه و اعتبار تبدیل و به متقاضیان عرضه کنیم؛ بدون شک اولین تجربه، راه را باز خواهد کرد.
نصراله جهانگرد، عضو هیات علمی پژوهشگاه مرکز تحقیقات مخابرات نیز تصریح کرد: در فرآیند مولدسازی بهتر این است که دانشگاه، ذی‌نفع شود و به تملک دارایی‌ها دست نزنیم این طوری می‌توان به مولدسازی امیدوار بود.
او تأکید کرد: تبدیل دانشگاه‌ها به نسل ۴ که پروژه‌محور هستند موضوع جدی بوده و دو دهه است که در دستورکار قرار دارد. دگردیسی ظرفیت دانشگاه‌ها و رفتن به سمت پردازش با تکنولوژی‌های جدید به بلوغ نیاز دارد و نزدیک شدن بازار و صنعت به یکدیگر باید با نگاه به حل مسائل طرف مقابل باشد؛ به این معنا که دانشگاه مسائل صنعت را حل کرده و صنعت در راستای برطرف کردن موضوعات دانشگاه، حرکت کند، این بلوغ باید اتفاق بیفتد.