کمیسیون اروپا با انتشار سندی تحت عنوان «قطب‌نمای رقابت‌پذیری» مسیر جدیدی برای رشد اقتصادی اتحادیه اروپا در پنج سال آینده ترسیم کرده است. این برنامه که از سوی اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا ارائه‌شده است، شامل اصلاحات گسترده‌ای در زمینه کاهش پیچیدگی‌های قانونی، حمایت از نوآوری، بهبود زیرساخت‌های انرژی و توسعه فناوری‌های پیشرفته است.
کاهش بوروکراسی و تسهیل قوانین اقتصادی
فون در لاین اعلام کرد که بخش تجاری اروپا با قوانین پیچیده‌ای مواجه است که مانع رشد اقتصادی این منطقه شده است. ازاین‌رو، کمیسیون اروپا قصد دارد با اجرای یک بسته قانونی موسوم به «بسته همه‌جانبه»، برخی از مقررات مرتبط با تأمین مالی پایدار، قوانین مالیاتی و مقررات زیست‌محیطی را ساده‌سازی کند. انتظار می‌رود این تغییرات تا سال ۲۰۲۹ موجب صرفه‌جویی ۳۷ میلیارد یورویی برای شرکت‌ها شود. بااین‌حال، این اقدامات نگرانی‌هایی را در میان فعالان محیط‌زیست برانگیخته است، چراکه ممکن است تعهدات اقلیمی را تضعیف کند.
پایبندی به اهداف اقلیمی
فون در لاین تأکید کرد که اتحادیه اروپا همچنان متعهد به اجرای «توافق سبز اروپا» باقی خواهد ماند و اهداف اقلیمی تغییری نخواهند کرد. در همین راستا، کمیسیون اروپا در ماه آینده برنامه‌ای با عنوان «توافق صنعتی پاک» منتشر خواهد کرد که شامل اقدامات دقیق‌تری برای تسریع گذار صنایع به فناوری‌های سبز خواهد بود. همچنین، استفاده بهینه از منابع و گسترش بازیافت مواد از دیگر اولویت‌های این برنامه محسوب می‌شود.
حمایت از صنعت خودروسازی
سند جدید اتحادیه اروپا به نگرانی‌های صنعت خودروسازی درباره جریمه‌های سنگین ناشی از عدم رعایت استانداردهای زیست‌محیطی پرداخته است. قرار است مذاکراتی با خودروسازان برای ایجاد «انعطاف‌پذیری‌های احتمالی» در مقررات مربوط به انتشار گازهای گلخانه‌ای انجام شود. این اقدام می‌تواند از تحمیل ۱۵ میلیارد یورو جریمه به شرکت‌های خودروسازی جلوگیری کند.
سرمایه‌گذاری در انرژی و کاهش هزینه‌ها
یکی از چالش‌های اساسی صنایع اروپایی، هزینه‌های بالای انرژی نسبت به آمریکا و چین است. کمیسیون اروپا قصد دارد با سرمایه‌گذاری در شبکه‌های توزیع برق و اصلاح روش‌های محاسبه تعرفه‌ها، هزینه‌های انرژی را کاهش دهد. قرار است در پایان فوریه برنامه‌ای تحت عنوان «طرح اقدام برای انرژی مقرون‌به‌صرفه» ارائه شود که جزئیات بیشتری در این زمینه را مشخص خواهد کرد.
شتاب بخشی به نوآوری و توسعه فناوری
فون در لاین بر ضرورت توسعه فناوری‌های نوین تأکید کرد و وعده داد که استراتژی‌های جدیدی برای حمایت از استارتاپ‌ها، توسعه هوش مصنوعی، مواد پیشرفته، بیوتکنولوژی، رباتیک و محاسبات کوانتومی ارائه شود. هدف از این برنامه‌ها، تقویت رقابت‌پذیری اتحادیه اروپا در برابر چین و آمریکا در حوزه فناوری‌های پیشرفته است. همچنین، برنامه‌ای برای افزایش استفاده از هوش مصنوعی در کسب‌وکارهای اروپایی تدوین خواهد شد، چراکه تنها ۱۳ درصد از شرکت‌های اروپایی تاکنون این فناوری را به کار گرفته‌اند.
تسهیل تأمین مالی کسب‌وکارها
اتحادیه اروپا قصد دارد دسترسی شرکت‌ها به منابع مالی را تسهیل کند. در این راستا، برنامه‌ای با عنوان «اتحادیه سرمایه‌گذاری و پس‌انداز» معرفی‌شده که هدف آن ایجاد یک بازار سرمایه یکپارچه در سطح اروپا است. همچنین، بانک سرمایه‌گذاری اروپا نقش پررنگ‌تری در ارائه وام‌ها و تضمین‌های مالی ایفا خواهد کرد.
حمایت از تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات
یکی از بخش‌های کلیدی این طرح، اصلاح قوانین مربوط به خریدهای دولتی است که می‌تواند باعث افزایش تقاضا برای محصولات ساخت اروپا شود. همچنین، کمیسیون اروپا قصد دارد با ایجاد یک پلتفرم صنعتی جدید، فرآیند تأمین مواد خام حیاتی مانند لیتیوم را بهبود بخشد و وابستگی به واردات، خصوصاً از چین، را کاهش دهد.
سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل، بهداشت و صنایع دفاعی
در بخش حمل‌ونقل، اتحادیه اروپا قصد دارد با توسعه شبکه راه‌آهن سریع‌السیر، بندرها و زیرساخت‌های دریایی، ارتباطات بی‌مرزی را بهبود ببخشد. همچنین، برنامه‌ای برای تقویت تولید سوخت‌های پایدار در صنعت هوانوردی تدوین خواهد شد. در بخش بهداشت، «قانون زیست‌فناوری اروپا» به‌منظور تسهیل فرآیندهای آزمایش‌های بالینی و تصویب سریع‌تر داروها تصویب خواهد شد. همچنین، تا اواسط مارس، قانونی برای حمایت از تولید داروهای حیاتی ارائه خواهد شد. در حوزه دفاعی، اتحادیه اروپا به دنبال کاهش موانع قانونی و تأمین مالی بهتر برای شرکت‌های صنایع دفاعی است تا بتوانند تولیدات خود را افزایش دهند. این اقدام در راستای پاسخ به نیازهای امنیتی ناشی از جنگ اوکراین صورت می‌گیرد.
تغییرات جزئی در کشاورزی
در بخش کشاورزی، این برنامه به بهبود کارآفرینی کشاورزی و ارتباط آن با اقتصاد زیستی اشاره‌کرده است، اما تغییرات عمده‌ای در این زمینه پیش‌بینی نمی‌شود. بااین‌حال، قرار است در ۱۹ فوریه «چشم‌انداز کشاورزی و غذا» منتشر شود که اهداف جدیدی درزمینهٔ پایداری و کاهش بوروکراسی ارائه خواهد کرد.
چشم‌انداز آینده
برنامه «قطب‌نمای رقابت‌پذیری» مسیر رشد اقتصادی اتحادیه اروپا را مشخص کرده، اما هنوز ابهاماتی درباره نحوه اجرای برخی از پیشنهادها و منابع مالی موردنیاز وجود دارد. بااین‌حال، بروکسل امیدوار است که این اقدامات بتواند رقابت‌پذیری اروپا را در سطح جهانی افزایش دهد و مسیر توسعه پایدار را هموار سازد.