نشست کمیسیون کشاورزی اتاق ایران با حضور مسئولان کمیسیون کشاورزی مجلس و معاونان وزارت جهاد کشاورزی با هدف بررسی مشکلات تولیدکنندگان طیور برگزار شد.
اسحاق بندانی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران در این نشست گفت: امروز در شرایطی گردهم آمدهایم که بازار مرغ به عنوان یکی از کالاهای اصلی سبد مصرفی خانوار با نوسانات جدی مواجه شده و این امر مستقیم امنیت غذایی کشور و اعتماد عمومی را تحت‌تاثیر قرار داده است . هدف این جلسه فوق‌العاده ایجاد هم‌گرایی میان همه اجزای زنجیره تصمیم‌سازی کشور است.
وی تاکید کرد: از تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان نهاده‌های دامی تا وزارت جهاد کشاورزی، بانک مرکزی، نهادهای نظارتی و نمایندگان مجلس در این زنجیره نقش دارند. اگر هر بخش به تنهایی عمل کند نتیجه‌ای جز تشدید بحران نخواهد داشت؛ اما اگر همه حلقه‌ها کنار هم باشند می‌توانیم خروجی مشخص، قابل اجرا و موثر برای ثبات بازار به دست آوریم.
بندانی در ادامه خواستار سامان دادن به حوزه تخصیص ارز شد و گفت: آیا با روش‌های مختلف نمی‌توانستیم شرایط را به گونه‌ای کنترل کنیم که صف تخصیص کالایی به 10 ماه نرسد؟ این امکان وجود نداشت که واردکننده نهاده‌های دامی بتواند از بانکی فاینانس کند و مطمئن باشد ظرف مدت 3 الی 4 ماه با یک خط اعتباری، ارزش را تامین خواهد کرد؟
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران پیشنهاد داد: وزات جهاد از صندوق توسعه ملی مطالبه‌ای داشته باشد که بتوانید خط اعتباری مثلا یک میلیون یورویی بصورت تسهیلات در اختیار واردکنندگان نهادهای دامی قرار دهد که چنانچه بانک مرکزی در تامین ارز دچار مشکل شد بتواند در بازه زمانی 3 ماه و 3 ماه هم قابل تمدید، ارز را در اختیار شرکت‌هایی که واردات انجام می‌دهند، قرار دهد تا آهنگ چرخه واردات کالا کم نشود.
وی در ادامه هشدار داد: ما 6/7 میلیون تن واردات ذرت در سال 1403 داشته‌ایم و این آمار در سال جاری کاهش پیدا کرده است و وقتی واردات کمتر وارد شود قاعدتا مشکلاتمان در سال آینده عمیق‌تر خواهد بود.
انتقاد بندانی از عدم پاسخگویی بانک مرکزی
بندانی در حاشیه نشست کمیسیون کشاورزی اتاق ایران در گفت‌وگو با اتاق ایران آنلاین با اشاره به مشکلات و گرانی‌های اخیر در بازار مرغ، گفت: قیمت گوشت سفید و مرغ به شدت فزاینده شده است و به سمت بالا می‌رود. این روند موجب نگرانی است چراکه باید از سفره مردم صیانت کنیم.
وی ادامه داد: از طرف دیگر، بخش تولید صنعت مرغ، ظرفیت بزرگی دارد و کشور توانایی تولید 3 و نیم میلیون تن گوشت سفید دارد. این از افتخارات جمهوری اسلامی است که ما از یک واردکننده صرف در 40 سال پیش، امروز به شرایطی رسیده‌ایم که سه هزار تن گوشت سفید تولید می‌کنیم.
بندانی با اشاره به اینکه با این حال باید از این نظام تولید صیانت کافی داشته باشیم و مشکلات آن را حل کنیم، تصریح کرد: باید در بخش سیاستگذاری در این حوزه به سمت R&D ( تحقیق و توسعه) برویم که خروجی آن در نهایت کمک به معیشت مردم باشد تا آنها از تنها منبع پروتئینی باقی مانده یعنی گوشت سفید بتوانند استفاده کنند و سلامت مردم تهدید نشود. اگر امروز کودکی، پروتئین کافی مصرف نکند، این کمبود در آینده نظام سلامت کشور را تهدید خواهد کرد.
رئیس کمیسیون کشاورزی، با تاکید بر اینکه عمده مشکل بخش تولید گوشت سفید، مواد اولیه است که باید تامین شود، یادآور شد: روند تامین مواد اولیه به ویژه نهاده‌های دامی کند شده است و این نگرانی بزرگی است. تولیدکنندگان در این نشست تقاضا داشتند تا بخشی از نهاده موردنیاشان را خودشان وارد کنند. با توجه به مباحثی که صورت گرفت، معاونان وزارت جهادکشاورزی که در نشست حضور داشتند به این نتیجه رسیدند که بخشی از نهاده توسط تولیدکننده وارد شود.
بندانی درباره دیگر مشکل مطرح شده در این نشست، عنوان کرد: علاوه بر این شرکت‌هایی که نهاده‌های دامی را وارد می‌کنند، هم با مشکلاتی روبه‌رو هستند. عمده مشکل آنها، تامین نقدینگی است. معاون برنامه‌ریزی اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی در این نشست اشاره کرد با توجه به قولی که رئیس جمهور داده است، بخشی از این مشکلات حل شود و روند ورود نهاده‌های دامی به کشور سرعت بیشتری بگیرد.
وی ادامه داد: فرصت تامین جو را با توجه به گذشتن فصل آن از دست داده‌ایم. بانک مرکزی به موقع برای تامین ارز اقدام نکرد، معاونت بازرگانی وزارت جهاد هم به موقع اقدام به تخصیص منابع نکرد و فرصت را از دست دادیم و این سبب خواهد شد که در آینده مشکلات عدیده‌ای در بخش تولید گوشت قرمز داشته باشیم.
بندانی خاطرنشان کرد: الان اما یک فرصت داریم که بتوانیم برای تامین نهاده‌های دامی اقدام کنیم که این پنجره بسته نشود و خوارک طیور تامین شود تا در ماه مبارک رمضان و شب عید برای تامین گوشت مشکلی نداشته باشیم.
رئیس کمیسیون کشاورزی در ادامه به مشکل اختلاف آمارها در بحث تولید و تخصیص‌ها اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات مناقشه‌انگیزی که در بخش تولید گوشت داریم، بحث آمار است، آمارها تفاوت فاحشی با هم دارند و وقتی یک پایه آماری نداشته باشیم نمی‌توانیم نسبت به برنامه‌ریزی کلان در آینده اقدام کنیم.
وی یادآور شد: دولت برای آمار، به داده‌های مرکز آمار استناد می‌کند، با این حال مشکلات مدیریتی و دستکا‌ری‌های آماری که صورت می‌گیرد، آمار را تبدیل به مناقشه می‌کند. یک بار با تخصیص ارز 28 هزار و 500 تومانی مثلا در بخش تخم‌مرغ، آنقدر تولید مازاد داریم که مجبور می‌شویم بخشی از آن را صادر کنیم. یک بار اما آنقدر تامین کالا کم است که باعث کمبود در بازار می‌شود.
بندانی درباره دلایل اختلاف آماری به وجود آمده، گفت: انسجامی در بخش‌های مدیریتی کشور وجود ندارد، داده‌ها احصا نمی‌شود و انگیزه‌ای هم برای رفتن به سمت ساختارسازی وجود ندارد. ساختارهای هوشمندی در کشور وجود ندارد که شرایط مختلف کشور را آنالیز کند و بتواند به ما راهکار بدهد تا با بر اساس آن برای تولید برنامه‌ریزی کنیم. آمارهایی هم که داده می‌شود به روش‌های سنتی تهیه شده است.
این فعال اقتصادی ادامه داد: اختلاف آمارهای مطرح شده نباید اینقدر فاحش باشد. مثلا یک بار با 140 میلیون جوجه‌ریزی، مازاد تولید دارید، یک بار با 150 میلیون جوجه‌ریزی کمبود تولید دارید. یک بخش از این اختلاف آماری به معاونت برنامه‌ریزی وزارت جهاد برمی‌گردد اما عوامل دیگر فرابخشی است. دلیل اصلی این است که دولت را ساختارمند اداره نمیکنیم و دولت را قائم به افراد اداره می‌کنیم.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران در ادامه درباره جمع‌بندی صورت گرفته در جلسه درباره تخصیص ارز اظهار داشت: در جمع‌بندی نهایی تصمیم گرفته شد که به تامین منابع مالی و تجهیز منابع مالی شرکت‌های واردکننده نهاده اقدام شود و بتوانیم نهاده‌های دامی به عنوان مواد اولیه خطوط تولید گوشت مرغ را با یک قیمت ارزان و به صورت کافی و باکیفیت تامین کنیم تا این زنجیره حفظ شود. اگر این اتفاق نیفتد با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو خواهیم شد.
وی در ادامه با انتقاد از عدم حضور نماینده بانک مرکزی در نشست کمیسیون کشاورزی اتاق ایران با موضوع گرانی مرغ، گفت: نماینده بانک مرکزی در این جلسه حضور نداشت و این یک قصور بزرگ نهادی است و باید پاسخگو باشند. بانک مرکزی نمی‌تواند سیاست‌های تجاری کشور را به گروگان بگیرد.
بندانی تاکید کرد: بانک مرکزی باید خدمت‌دهنده به سیاست‌های تجاری کشور باشد. سیاست‌های ارزی باید در خدمت سیاست‌های تجاری باشد. بانک مرکزی نمی‌تواند علاوه بر اینکه حکمران است، اشاره کند که شما باید بر اساس پلن مالی من، تجارت کنید. کجای دنیا چنین اتفاقی می‌افتد.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران افزود: بانک مرکزی می‌گوید شما یک پلن 12 ماهه می‌دهید و هر ماه این مقدار ارز به شما می‌دهم. این در حالی است که در برخی ماه‌ها کالایی هست که باید تهیه شود و ارز بیشتری نیاز دارد.
وی ادامه داد: به عنوان نمونه سموم باید برای کشاورزان تامین شود. ارز موردنیاز سم را باید در فروردین‌ماه تخصیص بدهیم و در مردادماه توزیع کنیم که در استان‌های سردسیر، در شهریور کشاورز بتواند استفاده کند. این در حالی است که تخصیص ارز در فروردین برای تامین سم که موجب می‌شود در آبان و آذر به دست کشاورز برسد، هیچ دردی را دوا نمی‌کند. یک بخشی از دلایل کاهش تولیدات کشاورزی کشور به این دلیل است که سیاست‌های ارزی بر سیاست‌های تجاری و تولید احاطه دارد.
بندانی خاطرنشان کرد: با وجود چنین مشکل بزرگی که در تخصیص ارز وجود دارد، معاون ارزی بانک مرکزی که باید در نشست کمیسیون کشاورزی اتاق ایران شرکت کند و به نقدها پاسخ بدهد، از حضور در جلسه خودداری می‌کند. این اقدام از یک عدم پاسخگویی نهادی فراتر بوده و یک گردن‌کلفتی ساختاری است.