نایب‌رئیس اتاق ایران در مراسم دومین روز بزرگداشت روز ملی خرما که به میزبانی اتاق‌های اهواز، آبادان و خرمشهر، انجمن ملی و استانی خرما برگزار شد، تصریح کرد: کاهش منابع و کیفیت آب ناشی از سیاست‌های نارکارآمد را شاهد هستیم. این وضعیت مرگ تدریجی نخلستان‌ها و افت کیفیت محصول را در پی دارد و در نهایت خرما ایران را از رقابت جهانی خارج می‌کند.
پیام باقری نایب‌رئیس اتاق ایران در جمع فعالان حوزه خرما، جمعی از روسای اتاق‌های سراسر کشور، مقامات استان خوزستان و نمایندگان مجلس، استان خوزستان را نماد ایستادگی و مقاومت دانست که مایه افتخار ایران است.
او به جایگاه صادرات به عنوان موتور پیشران توسعه پایدار اشاره کرد و گفت: تقویت تولید داخل، بهبود معیشت و رسیدن به توسعه پایدار از مزایای صادرات است هر چند در ایران طی سال‌های اخیر کمتر به صادرات محصولات در انتهای زنجیره با ارزش‌افزوده بالا، توجه شده است. پس باید در حکمرانی اقتصاد نوع نگاه‌ها را تغییر دهیم و تنها برای رسیدن به توسعه پایدار برنامه‌ریزی کنیم.
او تصریح کرد: حرکت به سمت انتهای زنجیره یعنی لزوم تقویت بنگاه‌های کوچک و متوسط و باید برای این مهم برنامه‌ریزی کنیم.
نایب‌رئیس اتاق ایران به خرما و صنعت خرما که واجد خلق ارزش است، اشاره و تاکید کرد: خرما نماد زندگی تعداد قابل توجهی از مردم جنوب ایران است؛ اما سهم ایران از صادرات خرما در دنیا قابل قبول نیست. با سهمی که باید در اختیار ایران قرار بگیرد، فاصله جدی داریم و بسیاری از کشورها مانند عربستان، مصر، امارات و … در حوزه تولید و صارات خرما ورود کردند و ایران از این رقابت جا مانده است.
باقری خاطرنشان کرد: تجهیزات، فناوری‌ها و امکاناتی که امروز در اختیار است، موضوع مهم تامین سرمایه فعالان صنعت خرما و سطح بهره‌برداری از زمین‌های زیر کشت خرما باید مورد توجه باشند. به برندسازی خرما ایران نیاز داریم به گونه‌ای که نگاه جدیدی نسبت به خرما داشته باشیم و بر اساس تکنولوژی جدید، خرما ایران را معرفی کنیم.
او با بیان این مطلب که ساختار اقتصادی کشور باید اصلاح شود و به ظرفیت‌های بخش خصوصی منتقل شود، افزود:
باقری یادآور شد: امروز بخش خصوصی نگران تحریم‌های خارجی نیست، هرچند آن را کوچک و بی‌اثر نمی‌داند؛ اما چون خود را تجهیز کرده است می‌تواند از پسش بربیاید؛ آنچه بخش خصوصی را آزار می‌دهد خودتحریمی‌هاست.
باقری مدیریت ناکارآمد در بخش های مختلف از جمله کشاورزی را آسیب‌زا توصیف کرد و افزود: مدیریت ناکارآمد، آب را به چالش کشیده است و عوارض آن را در همه سطوح زندگی شاهد هستیم. سطح منابع آب و سطح کیفیت آب دچار چالش جدی شده است. نخلستان‌ها کوچک شدند و کیفیت خرما نزول کرده است. هنوز سیستم آبیاری، سنتی است و نتیجه این وضعیت، مرگ تدریجی نخلستان‌ها و افت کیفیت محصول است و در نهایت خرما ایران از گردونه رقابت خارج می‌شود.
برای نخلستان‌های خوزستان حق‌آبه تعریف کنیم
شهلا عموری رئیس اتاق اهواز با تاکید بر ضرورت نتیجه‌محور شدن نشست‌های تخصصی، گفت: در نشستی با محوریت خرما لازم بود که وزیر جهاد کشاورزی نیز حضور داشت چراکه خرما فقط یک میوه نیست، نخل از ۷ هزار سال پیش وجود داشته و بارها در قرآن از آن نام برده شده، تمام بخش‌ها و قسمت‌های آن استفاده می‌شود و برای اهالی جنوب یک نماد مقدس بوده که زندگی‌بخش است.
او ادامه داد: موارد مصرف خرما بسیار گسترده است. در حال حاضر نزدیک به ۳۰۰ هزار هکتار در ایران زیر کشت خرما بوده و بالغ‌بر ۷۰ نوع خرما در ایران به عمل می‌آید.
این فعال اقتصادی خاطرنشان کرد: برخی مشکلات عمومی به همه محصولات کشاورزی اختصاص دارند. از جمله ضعف مکانیزاسیون، کمبود صنایع تبدیلی، بی‌توجهی به ایجاد ارزش‌افزوده، ضعف در بسته‌بندی، تحریم و ضعف در حمل‌ونقل که از چالش‌های عمومی این بخش است.
رئیس اتاق اهواز در ادامه به تولیدات خرما در استان خوزستان اشاره و تاکید کرد: امروز ۴۱ هزار هکتار از خوزستان زیر کشت خرماست و علاوه بر مشکلات عمومی که مورد توجه قرار گرفتند، برخی مسائل مختص خوزستان است. از زمان جنگ تحمیلی تا کنون ۴ میلیون اصله خرما را از دست دادیم، علاوه بر آن احداث سد گتوند و شوری آب اتفاق افتاد و به دنبال آن با خشکسالی مواجه شدیم و در نهایت کاهش عملکرد را شاهد بودیم.
عموری در نهایت پیشنهاد داد: باید برای نخلستان‌های استان حق‌آبه تعریف شود. از طرفی باید خرمای صادراتی خوزستان در گمرکات استان اظهار شوند؛ در حال حاضر خرما خوزستان از طریق سایر استان‌ها صادر می‌شود.
او تصریح کرد: باید ایجاد صنایع تکمیلی با تکیه بر کل زنجیره تولید را مورد توجه قرار دهیم و متوجه باشیم که خرما میراثی است که حمایت از آن وظیفه ماست.
مشورت‌های بخش خصوصی در مسیر بهبود و توسعه پایدار است
محسن رشید فرخی رئیس انجمن ملی خرما ایران روند تعیین عوارض صادراتی خرما را از جمله چالش‌های جدی دانست که به نظر می‌رسد تغییراتی اعمال شده و شرایط امیدوارکننده‌ای پیش‌روست.
او با تاکید بر انتقادپذیری و ضرورت پذیرش نگاه‌های مشورتی ادامه داد: اتاق ایران مشاور سه قوه است و باید در بیان واقعیت‌ها پیشتاز باشد. در مقابل هر سه قوه نباید از شنیدن نگاه‌های کارشناسانه ناراحت شوند. بخش خصوصی به امید بهبود، رشد و توسعه مشورت می‌دهد و مسئولان نباید این نگاه‌های انتقادی را با رویکرد منفی برداشت کنند؛ اگر چنین اتفاقی رخ دهد، مایه نگرانی بخش خصوصی خواهد بود.
در بخش بعدی این نشست تعدادی از نمایندگان مردم در مجلس با حضور در این همایش بر لزوم اصلاح قوانینی چون قانون حفظ نباتات در مسیر بهبود شرایط کشاورزی در کشور و حرکت از کشاورزی سنتی به مدرن تاکید کردند. در این بین استفاده از ظرفیت بورس کالا و روش‌های جدید تامین مالی برای رشد صنعت خرما مورد توجه قرار گرفت.
در همایش بزرگداشت روز ملی خرما محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز حضور داشت و راهکارهایی برای بهبود وضعیت تولید، عرضه، صادرات و تاسیس صنایع تبدیلی خرما پیشنهاد داد.
۱۸ درصد تولید خرما و ۲۵ درصد بازار خرما در دنیا به ایران اختصاص دارد | مستثنی کردن خرما از پرداخت یک درصد عوارض صادراتی محصولات آب‌بر
محمد مهدی برومندی معاون وزیر جهاد کشاورزی نیز با حضور در این مراسم خاطرنشان کرد: وزارت کشاورزی، وزارت امنیت غذایی، آب مهم‌ترین عامل تولید غذا و ایران کشوری با چالش جدی در حوزه آب است. در همین وضعیت ناترازی انرژی، روند تولید را مختل کرده و قطعی برق، ساعات طولانی، فرآیند تولید را متوقف می‌کند. در همین شرایط باید محدودیت‌های ناشی از تحریم و بی‌ثباتی در اقتصاد را نیز مدنظر داشت.
او ادامه داد: علی‌رغم هم چالش‌ها، درآمدهای ارزی محصولات کشاورزی ۸.۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود که ۵۰ درصد آن مربوط به تولیدات باغی است. بنابراین باید گفت با وجود همه مشکلات توانستیم در فرآیند تولید محصولات کشاورزی خوب عمل کنیم.
برومندی در ادامه خرما را محصولی مقدس و مهم برای ایران عنوان کرد و گفت: ۱۸ درصد تولید خرما و ۲۵ درصد بازار خرما در دنیا به ایران اختصاص دارد و توانستیم به بیش از ۸۰ کشور صادرات خرما داشته باشیم و اولین کشور در صادرات خرما شناخته می‌شویم.
این مقام مسئول تاکید کرد: نمایندگان مجلس طی چند سال گذشته اقدامات خوبی در بخش کشاورزی انجام دادند. از طرفی در گذشته برای خرما فیمتی دستوری تعیین می‌شد، در صورتی که دولت نباید برای یک محصول صادراتی، قیمت تعیین کند تا سطح تولید آن افزایش پیدا کند. این رویه حدود سه سال است که اصلاح شده و کار به بخش خصوصی سپرده شده است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی تاکید کرد: اصلاح و احیای باغ‌ها در دستورکار دولت قرار گرفته تا تجاری‌سازی محصول که اینجا خرما مدنظر است، صورت گیرد.
برومندی از شروع سرمایه‌گذاری در پرژوه‌های بزرگ تولیدی در انواع محصولات خرما به ویژه مرغوب‌ترین آنها خبر داد و گفت: علاوه بر توسعه تولید، بازاریابی و ورود به بازارهای جدید را در اولویت قرار دادیم که در این حوزه به شیوه‌نامه‌های هماهنگ به همت بخش خصوصی نیاز داریم. این اتفاق برای محصول کیوی صورت گرفت و به نتایج خوبی رسیدیم. همین فرآیند باید در حوزه خرما هم صورت گیرد.
او شناسنامه‌دار شدن محصولات کشاورزی را از دستاوردهای مهم ارزیابی کرد و افزود: سرمایه‌گذاری در هر حوزه‌ای ریسک‌پذیر است و این موضوع در بخش کشاورزی هم وجود دارد. پس باید خود را آماده کرده و با برنامه سرمایه‌گذاری کنیم. حمایت از کشاورزی با پرداخت تسهیلات نیز باید صورت گیرد. فراموش نکنیم که هزینه‌های تولید افزایش یافته و این افزایش نرخ‌ها در حوزه کشاورزی هم اتفاق افتاده است.
بروندی در نهایت اعلام کرد: بخشنامه لغو دریافت یک درصد عوارض صادراتی محصولات آب‌بر از خرما به دلیل رعایت الگوی کشت این محصول به زودی ابلاغ می‌شود.