به گزارش روابط عمومی اتاق مشهد، در این نشست که با هدف تبیین جایگاه دیپلماسی استانی در تحقق سیاست خارجی فعال، جذب سرمایه‌گذاری، توسعه روابط منطقه‌ای، و تسهیل همکاری‌های اقتصادی میان استان‌های مرزی و کشورهای همسایه تدارک دیده شده بود، سخنرانان بر لزوم تقویت هم‌افزایی میان دولت، مجلس و بخش خصوصی تاکید کردند.
دیپلماسی مردمی، راهی برای ساختن آینده‌ای پایدار
«محمدباقر قالیباف»، رئیس مجلس شورای اسلامی در این نشست با تاکید بر ضرورت مردمی‌سازی سیاست خارجی و توسعه دیپلماسی استانی، اظهار داشت: استانداران و فعالان اقتصادی می‌توانند در خط مقدم دیپلماسی منطقه‌ای قرار بگیرند و کشور را از تمرکزگرایی اداری به سمت تعامل، پویایی و کارآمدی سوق دهند.
وی با طرح مفهوم «حکمرانی مولد» آن را بنیانی برای بازگشت قدرت، ثروت، منزلت و معرفت ملی دانست و افزود: برای عبور از گفت‌وگو به عمل، نیازمند حکمرانی‌ای هستیم که چهار ویژگی اساسی داشته باشد: هوشمندسازی، شفاف‌سازی، مردمی‌سازی و کارآمدی. این چهار ویژگی در کنار هم، چهار دستاورد بنیادی را شکل می‌دهند: قدرت، ثروت، منزلت و معرفت.
قالیباف شفاف‌سازی را عامل افزایش اعتماد عمومی و کارآمدی را روح تصمیم‌سازی کشور دانست و تاکید کرد: سیاست‌ها زمانی موثر خواهند بود که به بهبود ملموس زندگی مردم منجر شوند.
بخش خصوصی، موتور محرکه دیپلماسی اقتصادی
رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به تجربه کشورهای موفق در دیپلماسی منطقه‌ای، تصریح کرد: چین، ترکیه و هند با فعال‌سازی ایالت‌ها و استان‌های خود توانستند ظرفیت‌های اقتصادی و سیاسی‌شان را چند برابر کنند. ما نیز باید از مزیت‌های جغرافیایی، فرهنگی و اقتصادی استان‌ها برای تحقق اهداف سیاست خارجی بهره ببریم.
وی ادامه داد: در برنامه هفتم توسعه، تولید خدمات در بخش دولتی ممنوع شده است. دولت باید سیاست‌گذار و خریدار خدمات باشد و اجرای آن را به مردم، تعاونی‌ها و بخش خصوصی واگذار کند. مردم باید کنش‌گران اصلی سیاست، اقتصاد و امنیت کشور باشند. همان‌طور که امنیت ما مردمی است، دیپلماسی ما نیز باید مردمی باشد.
قالیباف با تاکید بر لزوم تغییر نگاه به مرزها خاطرنشان کرد: مرزها باید نقطه آغاز توسعه باشند، نه پایان آن تا به پل‌های همکاری و تبادل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی تبدیل شوند. نگاه صرفا امنیتی به مرز باید جای خود را به نگاهی توسعه‌محور بدهد؛ چرا که امنیت پایدار، از دل توسعه بیرون می‌آید.
ضرورت شکل‌گیری سازوکارهای منطقه‌ای در سیاست خارجی
قالیباف در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر ایجاد کارگروه‌های همکاری منطقه‌ای در سفارتخانه‌ها گفت: هر سفارتخانه باید با استانداران، نهادهای استانی و فعالان اقتصادی در تماس مستمر باشد. دیپلماسی موثر از بالا به پایین صادر نمی‌شود. هر ایرانی باید خود را در اعتبار و قدرت ملی سهیم بداند.
وی افزود: مشهد، با جایگاه خاص مذهبی، فرهنگی و گردشگری، می‌تواند به محور دیپلماسی فرهنگی و اقتصادی منطقه‌ای بدل شود. سالانه بیش از ۳۰ میلیون زائر داخلی و میلیون‌ها گردشگر خارجی به این شهر سفر می‌کنند. این حضور عظیم، سرمایه‌ای بی‌بدیل برای اقتصاد زیارت و تقویت پیوندهای فرهنگی با کشورهای اسلامی و همسایه است.
قالیباف در پایان خاطرنشان کرد: برنامه هفتم توسعه، میثاقی میان دولت، مجلس و مردم است. اگر با نگاه مردمی و کارآمد اجرا شود، ایران در افق ۱۴۱۴ به سهم واقعی خود در منطقه دست خواهد یافت. حکمرانی مولد و دیپلماسی کارآمد، دو بال این مسیر هستند.
استان‌ها، بازوان اجرای سیاست خارجی
در ادامه این نشست، سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه، با اشاره به تجربه موفق نخستین نشست دیپلماسی استانی در شیراز، اظهار داشت: استان‌ها می‌توانند بازوان قوی اجرای دیپلماسی در مرزها و مناطق همجوار باشند. بسیاری از چالش‌های موجود با همسایگان از طریق ظرفیت‌های استانی قابل حل و فصل هستند.
وی افزود: مرزهایی که محل عبور کالا، مسافر و گردشگر هستند، مرز صلح‌اند. استان‌ها باید با طراحی دیپلماسی ویژه برای محصولات خود، پیوست رسانه‌ای، تجاری و گردشگری تدوین کنند. تجربه سمینارهای معرفی زعفران ایران در ژاپن با همکاری دانشگاه فردوسی مشهد نشان داد که این مدل قابل اجرا و موفق است.
عراقچی در ادامه پیشنهاد ایجاد معاونت امور بین‌الملل در استانداری‌ها را مطرح کرد و افزود: وزارت امور خارجه آمادگی دارد تا با تمام توان در مسیر توسعه دیپلماسی استانی، همراه استان‌ها باشد.
خراسان رضوی؛ محور دیپلماسی اقتصادی شرق کشور
«محمدرضا توکلی‌زاده،»، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد نیز در این نشست گفت: برگزاری این رویداد نشان از عزم مشترک دولت، مجلس و بخش خصوصی برای بازنگری در تعاملات منطقه‌ای بر پایه منافع مشترک و آینده‌نگری دارد.
وی، خراسان رضوی را قلب تپنده شرق ایران و گذرگاه تاریخی تمدن‌ها توصیف کرد و افزود: این سرزمین در پیوند جغرافیای راهبردی، فرهنگ غنی و ظرفیت‌های اقتصادی شکل گرفته و از دیرباز پُلی میان فلات ایران و سرزمین‌های آسیای مرکزی، افغانستان و قفقاز بوده است. امروز نیز این استان می‌تواند با تکیه بر همین میراث ارزشمند، نقشی محوری در گسترش گفت‌وگو، همکاری و توسعه اقتصادی منطقه ایفا کند.
رئیس اتاق خراسان رضوی تاکید کرد: دیپلماسی اقتصادی و دیپلماسی منطقه‌ای، دو بال اصلی پرواز اقتصاد ایران در شرایط کنونی‌اند؛ یکی در سطح دولت‌ها برای تحقق منافع ملی و دیگری در سطح ملت‌ها، بخش خصوصی و نهادهای مدنی برای گسترش تعامل و اعتماد متقابل.
وی تصریح کرد: برای بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها، نیازمند دیپلماسی اقتصادی منسجم، هماهنگ و مبتنی بر اعتماد متقابل میان دولت و بخش خصوصی هستیم. امروزه دیپلماسی منطقه‌ای دیگر در چهارچوب وزارتخانه‌ها و سفارتخانه‌ها محدود نمی‌شود؛ شرکت‌های خصوصی، اتاق‌های بازرگانی، دانشگاه‌ها و حتی نهادهای شهری نیز از بازیگران موثر این عرصه‌اند.
توکلی‌زاده خاطر نشان کرد: بخش خصوصی باید بازوی اجرایی و فکری برای حوزه دیپلماسی اقتصادی کشور باشد؛ بازویی که با شناخت واقع‌بینانه از بازارهای منطقه، زبان تجارت و فرهنگ همکاری، راه را برای حضور هوشمندانه و پایدار ایران در عرصه اقتصاد منطقه‌ای هموار سازد.
دیپلماسی استانی به گفتمانی ملی بدل شده است
وحید جلال‌زاده، معاون کنسولی، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه، نیز با تاکید بر اینکه دیپلماسی استانی به گفتمانی ملی بدل شده، اظهار کرد: این نوع دیپلماسی به معنای تمرکززدایی از سیاست خارجی نیست، بلکه ابزاری هوشمندانه برای تقویت دیپلماسی ملی از طریق ظرفیت‌های بومی و منطقه‌ای است.
وی افزود: استان‌ها می‌توانند در توسعه روابط تجاری، فرهنگی، علمی و گردشگری با کشورهای همسایه نقش کلیدی ایفا کنند. دیپلماسی استانی با مردمی‌سازی سیاست خارجی، توان کشور را در مواجهه با چالش‌ها افزایش خواهد داد.
گردشگری، ابزاری برای تصویرسازی مثبت از ایران
سیدرضا صالحی امیری، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیز در این نشست «کارآمدی» را محور اعتماد عمومی خواند و اظهار داشت: اعتماد ملی زمانی شکل می‌گیرد که مطالبات مردم به‌ویژه در حوزه معیشت و اشتغال، پاسخ روشن بیابد.
وی گفت: ایران در سال گذشته پذیرای بیش از ۷ میلیون گردشگر خارجی بوده که نیمی از آن‌ها به مشهد سفر کرده‌اند. باید زیرساخت‌های گردشگری، به‌ویژه در مشهد و استان‌های مرزی، ارتقا یابد.
صالحی از اجرای برنامه‌ای ملی برای مقابله با «ایران‌هراسی» خبر داد و تاکید کرد: با کمک رسانه‌ها و دعوت از چهره‌های اثرگذار بین‌المللی، تصویر واقعی ایران را به دنیا معرفی خواهیم کرد.
وی همچنین به پنج مشوق سرمایه‌گذاری در برنامه هفتم توسعه اشاره کرد که شامل معافیت‌های گمرکی، حمایت از پروژه‌های ترکیبی اقامتی ـ تجاری و امکان واردات ۲۰۰ قلم کالا با تعرفه صفر است.
شرق ایران، شایسته توسعه و تمرکز است
در ادامه، غلامحسین مظفری، استاندار خراسان رضوی، با اشاره به تاکیدات رهبر معظم انقلاب بر تحقق توسعه متوازن در کشور، گفت: خراسان رضوی امروز می‌تواند دروازه ورود ایران به آسیای مرکزی باشد. تکمیل مسیر سرخس- چابهار و توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل در این محور، جایگاه ایران را در منطقه تثبیت می‌کند.
وی با اعلام تشکیل فراکسیون شرق کشور در مجلس، تصریح کرد: بیش از ۶۰ نماینده شرق کشور در قالب یک ائتلاف مشترک، توسعه منطقه را پیگیری خواهند کرد. ما خواهان تفویض اختیارات واقعی به استان‌ها هستیم؛ این تفویض موجب چابک‌سازی دولت و افزایش بهره‌وری خواهد شد.
استاندار خراسان رضوی تاکید کرد: تحقق اهداف دیپلماسی اقتصادی در گرو هم‌افزایی سه ضلع دولت، مجلس و بخش خصوصی است. هر یک باید نقش خود را ایفا کند تا ایران بتواند سهم شایسته‌ای از فرصت‌های منطقه‌ای به دست آورد.