رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق ایران، گفت: ظرف دو سال آینده با محوریت اتاق ایران، بازار داوطلبانه کربن متصل به بازارهای کربن داوطلبانه بین‌المللی از جمله چین؛ آمریکا و اروپا ایجاد می‌شود.
فرشید شکر خدایی، در نشست «مدیریت منابع انرژی با سرمایه‌گذاری در هوشمندسازی» که در حاشیه رویداد کیش اینوکس2025 برگزار شد، ادامه داد: بورس انرژی محور بازار اجباری کربن است، اما امیدواریم مشابه کاری که قطری‌ها در هشت سال گذشته توانستند انجام دهند را تکرار کنیم و بازار داوطلبانه کربن را ایجاد کنیم. البته این اتفاق 6 میلیارد دلار منابع نیاز دارد و لازمه آن این است که شرکت‌هایی که ارزیابی کربن را انجام می‌دهند، مستقل باشند و منطبق با استانداردهای بین‌المللی فعالیت کنند.
او با انتقاد از نحوه اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی در دولت که در غیاب ارزیاب‌های مستقل انجام می‌شود، اظهار کرد: اتاق ایران و بخش خصوصی می‌تواند در این زمینه وارد شود. این یک کسب‌وکار جدید است. با ارزیابی و بررسی بهینه‌سازی مصرف انرژی حدود 40 میلیارد دلار حجم صرفه‌جویی انرژی در 5 سال آینده خواهیم داشت.
شکرخدایی گفت: میلیاردها دلار اوراق برای صرفه‌جویی در دولت فروخته می‌شود اما صرفه‌جویی واقعی انجام نمی‌شود. بخش خصوصی می‌تواند با محوریت کمیسیون انرژی اتاق ایران برای ارزیابی مستقل پروژه‌های بهینه‌سازی وارد شود و با همکاری بورس انرژی این موضوع را پیش ببرد.
ناوگان فرسوده کشور سالانه 55 میلیارد دلار فراورده های نفتی را هدر می‌دهد
سید توحید صدرنژاد رئیس کمیسیون استاندارد، محیط‌زیست، توسعه پایدار و آب اتاق ایران با اشاره به تحولات کلان اقتصاد جهان بعد از انقلاب صنعتی چهارم و توسعه همبسته خدمات، فناوری اطلاعات، اقتصاد محیط‌زیست، انرژی‌های نو و اقتصاد دانش‌بنیان، گفت: اقتصاد چرخشی فرصتی برای بزرگ شدن اقتصادهای در حال توسعه در برخی کشورها به میزان 40 درصد است که با احیای ارزش جریان‌های مواد و انرژی، موجب کاستن از میزان مصرف منابع و تولید پسماند و افزایش درآمد، انعطاف‌پذیری و تاب‌آوری اقتصادی کشورها می‌شود.
او گذار به اقتصاد چرخشی را شامل مراحلی نظیر تأمین مواد اولیه چرخشی (از زنجیره ارزش ثانویه)، بازطراحی فرآیند تولید و محصول تولیدی بر اساس رویکرد چرخشی، بازنگری خدمات اصلی و جانبی زنجیره در طراحی جدید مدل کسب‌وکار و تمهید پیش‌نیازها و تنظیم مقررات و مناسبات متضمن حقوق فعالان محیط کسب‌وکارهای چرخشی دانست که به افزایش رقابت‌پذیری محصول و خدمت چرخشی همگام با شبکه بازار جهانی خواهد شد.
صدرنژاد با تشریح مثال‌هایی مدل‌های کسب‌وکار در برگیرنده فناوری دیجیتال در اقتصاد چرخشی، افزود: بر خلاف تصور غالب، بازیافت و بازیابی در میان ۹ مدل کسب‌وکار اقتصاد چرخشی اتفاقاً در زمره کسب‌وکارهای مولد ارزش افزوده کمتری نسبت به کسب‌وکارهایی نظیر لجستیک معکوس هستند که اپراتور زنجیره ارزش ثانویه بوده و می‌تواند سالانه بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلار برای کشور خلق ارزش کند.
او با اشاره به بازیافت خودروهای فرسوده و نوسازی ناوگان به عنوان یکی از رسته‌های اقتصاد چرخشی، تصریح کرد: امروز متاسفانه در شرایطی که سالانه ۵۵ میلیارد دلار فرآورده‌های نفتی در ناوگان فرسوده کشور دود می‌شود، این سرمایه ملی می‌تواند ظرف چهار سال کل ناوگان شخصی و تجاری را نوسازی کند، ظرف یک سال کل ناترازی برق کشور را جبران و ظرف کمتر از یک سال سرمایه لازم جهت ازدیاد برداشت منابع نفت و گاز را تأمین کند.
اقتصاد چرخشی محصول نظام اقتصادی رقابتی است
صدرنژاد اقتصاد چرخشی را محصول یک نظام اقتصادی آزاد و رقابتی دانست و تأکید کرد: اگر بستر سرمایه‌گذاری با تضمین حقوق مالکیت و رقابت، تسهیل صدور مجوزها و استقرار یک نظام نظارت پسینی مبتنی بر مقررات فنی منتج از هم حکمرانی و مشارکت عمومی-خصوصی مهیا شود، اقتصاد چرخشی به راحتی شکل گرفته و توسعه می‌یابد.
او افزود: اقتصاد چرخشی با قانون، با آیین‌نامه، با مقرره، با مداخلات دستوری دستگاه‌های دولت، رانت و رویه‌های شد رقابتی نظیر قیمت‌گذاری، سهمیه‌بندی، تقسیم و تحدید بازار شکل نمی‌گیرد و این تحول پرسود اقتصادی مستلزم تحول اساسی در تفکر و رویکردهای حکمرانان کشور است.
هوشمندسازی انرژی پروژه دولتی نیست
افشین کلاهی، رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای نوین و دانش‌بنیان در سخنانی با موضوع هوشمندسازی انرژی الزام مسیر سرمایه‌گذاری آینده، گفت: اگر به سمت هوشمندسازی در مصرف برویم 15 درصد صرفه‌جویی ایجاد می‌شود که در شرایط فعلی کشور رقم قابل توجهی است. به علاوه این فرآیند، بازارهای خوبی برای صدها شرکت دانش‌بنیان ایجاد می‌کند که محصولاتی در این حوزه دارند.
او با تأکید بر اینکه دولت باید سیاست‌گذار و بخش خصوصی باید بازیگر اصلی هوشمندسازی انرژی، باشند تا هم به تولید ثروت و هم نظارت درست بر فرآیندها برسیم، گفت: استارتاپ ها سامانه‌های هوشمند اندازه‌گیری و تحلیل مصرف را می‌توانند اجرایی کنند. صندوق‌های خطرپذیر و مدل‌های مشارکتی عمومی و خصوصی که می‌تواند از سوی اتاق ایران در قالب بسته‌هایی ارائه شود، می‌توانند منابع موردنیاز را تأمین کنند.
کلاهی توضیح داد: ترکیه 22 میلیون کنتور هوشمند را تا 2022 نصب کرده است که به دنبال آن کاهش تلفات شبکه از 14.6 درصد به 9.2 درصد رسیده است و بیش از 120 شرکت استارتاپی حوزه انرژی در این پروژه فعال شدند.
او تأکید کرد: ما می‌توانیم پلتفرم داده انرژی را با هدف تجمیع داده‌ها با مشارکت استارتاپ ها راه بیندازیم. اما باید از زیرساخت سنتی به داده محور حرکت کنیم.
کلاهی گفت: هم در چرخه مصرف و هم در چرخه تولید انرژی، هوشمندسازی الزام است اما هوشمندسازی انرژی اصلاً پروژه دولتی نیست و این فرصت اقتصادی و فناورانه برای بخش خصوصی است تا شرکت‌های دانش‌بنیان در زنجیره ارزش انرژی قرار بگیرند.
بدون سرمایه‌گذاری جدید از سال 1406 سالانه یک فاز پارس جنوبی از دست می‌رود
افاضلی دبیرکل فدراسیون صنعت نفت، هم در این نشست با بیان اینکه عدم و نفع شرکت‌های پتروشیمی از کمبود خوراک در سال گذشته 2.5 میلیارد دلار بوده است، بر اهمیت سرمایه‌گذاری در میادین گاز و نفت تأکید کرد و گفت: امسال 206 فرصت سرمایه‌گذاری میادین نفت و گاز معرفی شد که 35 میدان در خشکی و 14 میدان در بخش دریایی مستقر هستند و به سرمایه‌گذاری 40 میلیارد دلار نیاز دارند.
او ادامه داد: از سال 1406 هر سال یک فاز پارس جنوبی از دست رفته و با افت فشار مواجه می‌شود و اگر سرمایه‌گذاری جدیدی صورت نگیرد 40 درصد ظرفیت تولید بنزین را از دست می‌دهیم. اگرچه قراردادهایی برای توسعه پارس جنوبی منعقد شده اما پارتنر دولت در هیچ کدام از قراردادهایی که برای افزایش فشار پارس جنوبی بسته شده، بخش خصوص واقعی نیستند.
او با اشاره به اهمیت طرح تعویض بخاری‌های پرمصرف، گفت: تنها در سال اول تعویض 10 میلیون بخاری برای دولت 5.5 میلیارد دلار درامد خواهد داشت. در حالی که آورده اولیه مورد نیاز دولت 4 میلیارد دلار است.
افاضلی به اهمیت کنتورهای هوشمند در مدیریت مصرف اشاره کرد و گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که با تنها با نشان دادن میزان مصرف به مصرف‌کنندگان انرژی در کنتورها تا 20 درصد آب و 35 درصد گاز و 13 درصد مصرف برق کاهش داشته است.
ایجاد هاب هوشمند تجارت پتروشیمی در ایران
علی چاغروند، معاون بازرگانی شرکت بازرگانی پتروشیمی، با بیان اینکه تحول دیجیتال در تجارت انرژی و پتروشیمی، آینده رقابت اقتصادی کشورها را دگرگون کرده است، گفت: با برخورداری از منابع عظیم انرژی، موقعیت ژئواکونومیک ممتاز و ظرفیت فناورانه داخلی، می‌توان به هاب هوشمند تجارت پتروشیمی منطقه تبدیل شد. این مسیر، نیازمند نگاه نو به داده، دیپلماسی اقتصادی و زیرساخت‌های دیجیتال در صنعت انرژی است.
او با تأکید بر اینکه نیاز به هوشمندسازی در پتروشیمی کشور هستیم، افزود: هوشمندسازی به کاهش کربن در صنعت پتروشیمی کمک خواهد کرد. اگر بر روی کاهش کربن اقدامی نشود، تا سال 2035 در صنعت پتروشیمی ما حدود 120 دلار قیمت تولید در هر واحد افزایش خواهد یافت که قطعاً هزینه‌های صادرات را نیز افزایش خواهد داد.
چاغروند، ادامه داد: بازار جهانی امروز دیگر فقط به قیمت نفت وابسته نیست؛ بلکه به اطلاعات، سرعت تصمیم‌گیری و شفافیت زنجیره تأمین نیاز دارد. کشورهایی مانند سنگاپور و امارات با استفاده از داده و هوش مصنوعی توانسته‌اند سهم خود را در تجارت انرژی چند برابر کنند. ایران نیز با ایجاد پلتفرم ملی تجارت هوشمند پتروشیمی می‌تواند جایگاه خود را تثبیت کند.
او، اظهار کرد: تحول دیجیتال در تجارت پتروشیمی، فرصتی تاریخی برای ارتقای نقش ژئواکونومیک ایران است. ایجاد مرکز نوآوری تجارت هوشمند پتروشیمی در جزیره کیش می‌تواند گامی استراتژیک در مسیر تبدیل ایران به مرکز تصمیم‌سازی و تسویه تجاری انرژی در منطقه باشد. در دنیای آینده، کشورهایی موفق خواهند بود که داده را همانند نفت مدیریت کنند و ایران امروز در آستانه این تحول قرار دارد.
در این نشست، محمدی، استاندار اردبیل با تأکید بر اهمیت استفاده از انرژی‌های نو در کشور، گفت: در استان 120 مکاوات ناترازی تولید برق داریم و برای رفعان برای تولید 375 مکاوات تولید انرژی خورشیدی برنامه‌ریزی کردیم که عملیات اجرایی 110 مکاوات آغاز شده است.
او با تأکید بر اهمیت استفاده از دانش‌بنیان‌ها در مدیریت منابع، ادامه داد: ما تأکید داریم هر طرح انرژی در استان باید پیوست دانش‌بنیان و فناورانه داشته باشد.