به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان، سیدمهدی طبیب زاده، در نشست تخصصیگلوگاههای تأمین مالی نوین؛ از طراحی ابزار تا بکارگیری، افزود: دلایل اصلی ناکارآمدی ابزارهای نوین تامین مالی در حل مشکل نقدینگی بنگاه ها را می توان در چند عامل ساختاری، نظارتی و اجرای کلیدی دسته بندی کرد؛ اگرچه این ابزارها (مانند اوراق گام و فکتورینگ) در مواردی رشد داشته اند اما هنوز با چالش های جدی مواجه هستند.
رئیس اتاق کرمان با بیان اینکه بستر اقتصاد کلان نامساعد بوده و تحریم ها باعث افت شدید سرمایه گذاری خارجی شده است، ادامه داد: دولت با کسری بودجه مزمن، بخش عمده ای از بازار بدهی را اشغال کرده و جایی برای بخش خصوصی باقی نمی گذارد. همچنین تورم بالا و بی ثباتی اقتصادی، برنامه ریزی بلندمدت را مختل کرده و انگیزه های تورمی ایجاد می کند. طبیب زاده، ادامه داد: بازار سرمایه به دلیل حجم بالای اوراق بدهی دولت، عملا در اختیار دولت قرار گرفته و سهم کمی از تامین مالی بنگاه ها را دارد. همچنین نرخ های بهره در این بازار بسیار بالا(گاهی بیش از 30 درصد) است و این سطح از نرخ، توجیه اقتصادی برای بسیاری از طرح های تولیدی ندارد.
رئیس اتاق کرمان با بیان اینکه ابزارهای نوین تامین مالی مانند فکتورینگ با موانع اجرایی و نهادی رو به رو است، اضافه کرد: موفقیت این ابزارها نیازمند شفافیت مالی کامل، ثبت رسمی قراردادها و همکاری همه جانبه کارفرمایان بوده که در اقتصاد ایران به صورت کامل محقق نشده است. همچنین این ابزارها هنوز به بلوغ و مقیاس لازم نرسیده اند و بیشتر در حد طرح های پایلوت یا با حجم محدود عمل می کنند. وی یکی دیگر از دلایل اصلی ناکارآمدی ابزارهای نوین تامین مالی را سیاستگذاری های نادرست و مداخلات دستوری دانست و افزود: قیمت گذاری دستوری محصولات و دخالت های گسترده دولت در بازار، سودآوری ذاتی بنگاه های تولیدی را از بین برده است، وقتی یک بنگاه به دلیل سیاست های دستوری نمی تواند سودآور باشد، اساسا نیازی به ابزارهای تامین مالی برای توسعه نخواهد داشت و تنها به دنبال نقدینگی برای بقا هستند.
رئیس اتاق کرمان تصریح کرد: برای ارزیابی دقیق تر وضعیت یک بنگاه باید موارد متعددی را بررسی کرد که از جمله آنها منبع تامین مالی فعلی بنگاه ها، نوع چالش نقدینگی، مشتری اصلی و میزان شفافیت مالی بنگاه هاست؛ اینکه آیا بنگاه عمدتا متکی به تسهیلات بانکی سنتی است یا از اوراق گام، برات الکترونیکی یا فکتورینگ استفاده می کند؟ مشکل کمبود نقدینگی بنگاه ها برای سرمایه در گردش کوتاه مدت است یا برای سرمایه گذاری و توسعه بلندمدت؟ آیا صورت های مالی و قراردادهای بنگاه به طور کامل شفاف و رسمی ثبت شده اند؟ آیا مشتری بنگاه ها دولت و نهادهای مردمی هستند یا بخش خصوصی؟ وی موضوع قوانین متعدد را نیز مورد توجه قرار داده و با بیان اینکه آیین نامه ها و قانون خوبی که مصوب شده در پیچ و خم اداری دچار تغییر و دیر به فعالان اقتصادی ابلاغ می شود، گفت: فعالان اقتصادی با وجود اینکه درگیر مشکلات بانکی هستند اما با ابزارهای نوین تامین مالی آشنایی ندارند.
طبیب زاده، با اشاره به عدم هماهنگی بین سازمان های مربوطه اثر گذار اقتصاد، بانک مرکزی و بانک های استانی، اظهار کرد: یک بدنه اجرایی قوی برای شرح درست و تبیین موضوع آیین نامه ها، قوانین و مقررات وجود ندارد. وی افزود: در شرایط موجود کشور که مشکل تامین نقدینگی مطرح است، شاید نتوان همه ابزارهای نوین تامین مالی را اجرایی کرد اما انتظار می رود حداقل یک یا دو مورد از این ابزارها را عملیاتی کنیم تا مشکلات آنها مشخص شود و اگر شرایطی لازم است در اتاق کرمان آمادگی داریم این شرایط را فراهم کنیم.
بنگاه های کوچک و متوسط امکان استفاده از ابزارهای تامین مالی را ندارند
در ادامه رئیس کمیسیون سرمایه گذاری و امور زیربنایی اتاق کرمان، با بیان اینکه بنگاه های کوچک و متوسط از سود دهی خارج شده و در شرایط اقتصادی فعلی به یک مرحله خطرناک و بحرانی رسیده اند که ادامه فعالیت آنها را با چالش های متعددی مواجه کرده است، گفت: ابزارهای مالی نوین را شرکت های خیلی بزرگ استفاده می کنند.
علی نقوی، با اشاره به اینکه بنگاه های کوچک و متوسط امکان تامین مالی از صندوق توسعه ملی را ندارند، اضافه کرد: نرخ تامین مالی از بازار سرمایه نیز پنجاه درصد شده است. وی وضعیت حاکم بر تامین مالی کشور را اسفناک توصیف کرد و افزود: بنگاه های بزرگ برای تامین مالی مشکل ندارند.
نقوی با بیان اینکه بخش خصوصی واقعی عملا امکان رقابت با بنگاه های بزرگ را ندارد، تصریح کرد: ما با یک تورم بالای پنجاه درصد مواجه بودیم اما بودجه عمرانی نسبت به سال قبل تقریبا هیچ تغییری نداشته و بودجه های عمرانی معمولا تخصیص هم پیدا نمی کنند. وی ادامه داد: بیش از 55 هزار شرکت پیمانکاری مشاور در سطح کشور داریم و در استان کرمان تقریبا شرکت ها همه غیر فعال شده اند و درخواست داریم وضعیت حاکم بر اقتصاد شرکت ها بررسی شود.
استقلال بانک مرکزی در کنترل تورم اثرگذار است
عضو هیات علمی دانشگاه تهران و رئیس کمیسیون اقتصادی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در ادامه این نشست ضمن قدردانی از فعالیت های پژوهشی اتاق کرمان و دغدغه مندی برای حل مشکلات اقتصادی موجود، از پیگیری برای مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام در ارتباط با سیاست های پولی و بانکی در ماه های آینده خبر داد.
محمدرضا پور ابراهیمی، در بخش دیگری از سخنانش یکی از مهمترین دلایل شرایط اقتصادی موجود را عدم استقلال بانک مرکزی دانست، و گفت: تنها راه کنترل تورم استقلال بانک مرکزی است تا سیاست های ارزی و بانکی را به گونه ای تدوین کند که بتواند ماموریت های خود را انجام دهد.
وی هدف گذاری رشد و کنترل تورم را دو وظیفه مهم بانک های مرکزی دانست و خاطرنشان کرد: اولین ماموریت بانک های مرکزی از سال 1990 میلادی مواجه با تورم بوده است که اگر در این راستا استقلال بانک مرکزی در کشور محقق شود، تورم کنترل و برای اقتصاد بسیار کمک کننده خواهد بود.
پورابراهیمی، با بیان اینکه سیاست های پولی و بانکی می تواند منشاء تحولات مهمی باشد، اضافه کرد: اگر بانک مرکزی به استقلال برسد و در حوزه منابع بانکی، سیاست های بانک مرکزی در اختیار توسعه اقتصادی کشور قرار بگیرد، می توانیم بسیاری از ظرفیت های بانکی را عملیاتی کنیم. وی با بیان اینکه ظرفیت های مهمی در بخش اقتصاد کشور وجود دارد، گفت: موضوعات مطرح شده در اقتصاد را باید در سطح استانی پیگیری و حل کنیم.
استفاده سه همتی بنگاه های اقتصادی کرمان از اوراق گام
رئیس اداره تامین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی نیز به ارائه مطالبی پیرامون نحوه طراحی ابزارهای نوین تامین مالی پرداخت و سلطه مالی دولت و حاکمیت را دو عامل تورم دانست و گفت: اوراق گام، برات الکترونیک و کارت رفاهی متصل به اوراق گام مهمترین ابزارهای تامین مالی نوین بانک مرکزی هستند که در هشت ماهه نخست امسال 62 همت عملکرد آنها بوده است.
اسماعیل محمدجانی، با بیان اینکه کرمان در استفاده از اوراق گام پیشرو بوده و در سال جاری سه همت از اوراق گام استفاده کرده است، افزود: عمدتا بنگاه های بزرگ از این اوراق استفاده کرده اند اما هدف این است تا بنگاه های کوچک و متوسط نیز بتوانند از این ظرفیت استفاده کنند.
وی با بیان اینکه فکتورینگ و گواهی سپرده خاص، شرایط خوبی برای بنگاه ها فراهم کرده است، اظهار کرد: یکی از ضعف های استان ها عدم آشنایی فعالان اقتصادی با ابزارهای نوین تامین مالی است و پیشنهاد می شود در کرمان کمیته ای تشکیل شود تا ابزارها را متناسب با نیازهای بنگاه ها به آنها معرفی کند و اتاق هم می تواند متولی این کمیته باشد.
در این نشست گلوگاههای تأمین مالی نوین مورد بررسی قرار گرفته و به سوالات فعالان اقتصادی حاضر در نشست پیرامون موانع و مشکلات تامین مالی نوین بنگاه های کوچک و متوسط پاسخ داده شد.