بازار طلای ایران به‌عنوان بازاری که از یک‌سو تابع قیمت جهانی طلاست و از سوی دیگر از بازار ارز و قیمت دلار تأثیر می‌پذیرد، سال 96 را آرام و باثبات شروع کرد اما در میانه راه، در شرایطی که نوسانات قیمتی طلای جهانی چندان قابل‌توجه نبود، پیرو افزایش قیمت‌ها در بازار ارز شد و با هیجان زیاد، روند صعودی در پیش گرفت به‌گونه‌ای که حباب قیمتی آن تا حوالی 200هزار تومان نیز رسید.
در این وضعیت گرچه بانک مرکزی تلاش کرد با حراج سکه در بانک کارگشایی، عرضه سکه در بازار را افزایش دهد و قیمت‌ها را تا خالی شدن حباب قیمتی سکه پائین بیاورد اما در همان جلسه نخست حراج، در مقطعی قیمت فروش سکه از قیمت بازار نیز بالاتر رفت و این سیاست بانک مرکزی را عقیم کرد.
در ادامه اما حراج ادامه پیدا کرد و حباب قیمتی سکه نیز خالی شد گرچه بخش عمده این مهم به‌واسطه افزایش نرخ دلار صورت گرفت و حراج سکه فقط از شکل‌گیری دوباره حباب قیمتی در این بازار جلوگیری کرد.
در ادامه، وقتی بازار ارز با حضور پلیس ساماندهی شد و نرخ ظاهری ارز در صرافی‌ها تا نرخ تعیین‌شده از سوی بانک مرکزی پائین آمد، قیمت سکه نیز کاهش یافت اما چندی بعد، با فروکش کردن جو امنیتی بازار ارز و رواج دوباره نرخ 4هزار و 800 تومان برای دلار در حاشیه بازار، قیمت سکه نیز به روند صعودی قبلی برگشت و به سمت یک‌میلیون و 600هزار تومان برای هر سکه تمام بهار آزادی طرح جدید حرکت کرد.
در این وضعیت محاسبه قیمت بر اساس نرخ دلار بانکی، از حباب قیمتی حدود 200 هزارتومانی سکه بهار آزادی حکایت می‌کرد اما این حباب با در نظر گرفتن نرخ آزاد دلار در حاشیه بازار (4800تومان) کمتر از 90 هزار تومان بود.
چندی بعدتر، در روزههای پایانی سال 96 تا روزهای اخیر، قیمت دلار آزاد سقف شکنی تازه‌ای داشت و به رکورد 5 هزار تومان و بالاتر هم رسید و مستقیما قیمت طلا و مسکوکات طلای داخلی را نیز با خود برد؛ به گونه‌ای که با رسیدن دلار به قیمت 5هزار و 100 تومان، هر سکه تمام بهار آزادی طرح جدید یک‌میلیون و 725 هزار تومان قیمت خورد که البته حدود 130 هزار تومان حباب داشت.
تحولات قیمت سکه تمام بهار آزادی در سال 1396 و 11 روز نخست سال 1397
سکه از دلار عقب نمی‌ماند
با بررسی تحولات بازارهای ارز و طلا در ماه‌های اخیر، می‌توان گفت بازار سکه به نرخ ظاهری بازار ارز بی‌توجه است و معامله‌گران این بازار هنوز هم با هیجان به خریدوفروش مسکوکات متناسب با نرخ دلار آزاد مشغول هستند. در این وضعیت اگر بانک مرکزی موفق شود عوامل ناآرام کننده بازار ارز را برطرف کند و قیمت هر دلار آمریکا در بازار آزاد را فرضا در محدوده 4هزار و 500 تومان تثبیت کند، سکه نیز عقب‌گرد خواهد کرد اما در غیر این‌صورت، قیمت سکه پیرو نرخ‌گذاری ارز آزاد حتی در حاشیه بازار خواهد بود.
در حقیقت ذات بازار طلای داخلی حکم می‌کند که این بازار پیوند تنگاتنگ خود با قیمت جهانی طلا و نرخ آزاد دلار در بازار تهران را در سال 97 نیز همچنان حفظ کند. این در حالی است که تحلیلگران بین‌المللی تغییرات قابل‌توجهی برای قیمت طلای جهانی متصور نیستند، تحولات قیمتی سکه در بازار تهران بیش‌ازپیش متأثر از نرخ دلار آزاد خواهد بود و اگر بازار ارز افزایشی ظاهر شود، یقیناً قیمت طلای داخلی نیز از آن عقب نخواهد ماند. از سوی دیگر هرچه میزان عرضه سکه در بازار با وضعیت تقاضا مناسبت بیشتری داشته باشد، قیمت‌ها در این بازار واقعی‌تر خواهد بود و هرگونه کاهش عرضه می‌تواند به افزایش حباب قیمتی دامن بزند.
طلا پا به پای دلار می‌رود
محمد کشتی‌آرای، عضو هیات رئیسه اتحادیه طلا و جواهر می‌گوید: پس از بروز بحران مسکن 2008 آمریکا کوچ سرمایه به سمت بازار جهانی طلا عملاً منجر به رشد قیمتی در این بازار شد اما بررسی‌ها نشان می‌دهد بعد از فروکش کردن این بحران در سال 2011، تقویت ارزش دلار در جهان افزایش یافت و تقاضا در بازار طلا را کاهش داد.
کشتی‌آرای ادامه می‌دهد:در ادامه این روند، قیمت جهانی طلا از سال 2011 تا سال 2017 میلادی افزایش قابل‌توجهی تجربه نکرد و نوسان قیمت هر اونس طلای جهانی بین هزار و 150 دلار تا هزار و 350 دلار محدود شد؛ چراکه دورنمای وضعیت اقتصادی جهان بهبود یافته و ورود سرمایه به بازار طلا را کاهش داده بود.
او می‌افزاید: بررسی‌ها نشان می‌دهد از حوالی سال 2011 به بعد وضعیت اقتصادهای اثرگذار در جهان به‌ویژه وضعیت اقتصادی آمریکا و اروپا به‌صورت فزاینده‌ای رو به بهبود گذاشت و این مسئله سد بزرگی در مسیر افزایش تقاضا و قیمت در بازار طلا ایجاد کرد.
عضو هیات رئیسه اتحادیه طلا و جواهر معتقد است: ازآنجاکه پیش‌بینی می‌شد وضعیت فعلی سیاسی جهان و وضعیت اقتصادی اروپا و آمریکا در سال 2018 نیز تداوم داشته باشد، برآوردهای کارشناسی، نوسان حدود 10 درصدی برای این بازار پیش‌بینی می‌کرد و این یعنی بازار طلای ایران نیز که تابعی از قیمت جهانی طلا و قیمت داخلی ارز است، حداکثر تا 10 درصد از بازار جهانی طلا اثرپذیری خواهد داشت و مابقی رشد این بازار به‌واسطه تأثیر نرخ ارز خواهد بود.
در سال پیش رو نیز، آن‌گونه که کشتی‌آرای می‌گوید: با توجه به اینکه اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند رکود فعلی اقتصادی در کشور، کم‌وبیش در سال 97 نیز ادامه داشته باشد، به نظر نمی‌رسد کاهش قیمت در بازار طلا رخ دهد؛ اما اگر قرار باشد افزایش قیمتی در این بازار محقق شود، این مسئله نه به‌تبع قیمت جهانی طلا، بلکه ناشی از تغییر قیمت دلار در بازار داخلی خواهد بود.