مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی از دستور کار قرار گرفتن توسعه صنعت پتروشیمی در سواحل خزر و استان‌های گلستان، مازندران و گیلان خبر داده و اعلام کرده است: برای این مناطق پروژه‌ای تعریف شده که به دلیل دسترسی به منابع گازی بتواند با خوراک گاز کار کند و با توجه به جمعیت این استان‌ها تکرارپذیر باشد.
به گفته بهزاد محمدی طرح مناسبی که برای منطقه اشتغال‌زا باشد تعریف شده و مباحث زیست محیطی نیز لحاظ خواهد شد.
اما سوال این است که آیا با توجه به اینکه عسلویه و ماهشهر هاب پتروشیمی کشور هستند اجرای این صنعت در ساحل خزر توجیهی دارد؟ عدم رعایت مباحث زیست محیطی چقدر می‌تواند نگران کننده باشد؟ توجیه اقتصادی آن چگونه است؟ ممکن است برای تامین خوراک با مشکل مواجه شویم؟ وزن ایجاد اشتغال و ریسک آلودگی زیست محیطی هر کدام چقدر است؟ فکر صادرات محصولات را کرده‌ایم؟
محمد حسین قربانی در این باره به ایلنا گفت: نباید به بهانه آلودگی محیط زیست استان‌های ساحلی شمال کشور از جمله گیلان را از همه صنایع محروم کنیم و فقر و بدبختی نصیب این مناطق شود، امروز دنیا دنیای تکنولوژی پیشرفته و صنعت است، برخی انتقادات غیر کارشناسی باعث شده گیلان در فقر باقی بماند.
او افزود: امروز اروپا به عنوان قاره سبز و با حفظ محیط زیست، صنعتی‌ترین کشورهای دنیا را در خود جای داده است.
عضو هیات نمایندگان استان گیلان گفت: در حال حاضر صنایع نوین آنقدر پیشرفته هستند که می‌توانند از آلودگی جلوگیری کنند، بنده شدیدا موافق حفاظت از محیط زیست هستم ولی اینگونه نیست هر جا صنعت هست قوانین زیست محیطی رعایت نمی‌شود.
او خاطرنشان کرد: پیشرفت تکنولوژی و صنعت به نحوی است که در کنار حفظ محیط زیست می‌توان صنایع را راه اندازی و توسعه داد.
قربانی یادآور شد: با توجه به وجود آب کافی در شمال کشور براحتی می‌توان در این خطه صنایع نوین و از جمله پتروشیمی را راه اندازی کرد. ما تا کنون به جای احداث صنایع از جمله پتروشیمی در مناطق ساحلی مثل شمال کشور به جاهایی رفته‌ایم که مشکل آب وجود دارد و امروز همین کم‌آبی گریبانگیر صنایع فولاد و پتروشیمی شده است.
خواست ما سیاسی نیست
او تاکید کرد: بهرحال خواست ما برای احداث پتروشمی در شمال کشور سیاسی نیست ما می‌خواهیم در منطقه صنعت داشته باشیم.
تکنولوژی هایتک مشکل آلودگی را حل می‌کند
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: اکنون صنایع از تکنولوژی هایتک بهره می‌برند نباید با تصور تجربیات گذشته استان را از وجود صنعت محروم کنیم. امروز صنایع موظفند قوانین زیست محیطی را رعایت و از آلودگی جلوگیری کنند.
شمال را هم آلوده نکنیم
اما مهراد عباد یک عضو کمیسیون محیط زیست اتاق تهران معتقد است: این پروژه مخالفت زیست محیطی زیادی دارد، طرح‌ها و پروژه‌های زیادی در مناطقی احداث می‌شوند که نه توجیه اقتصادی دارند و نه دسترسی به خوراک آسان است. از طرف دیگر واقعا نیاز نیست شمال کشور را هم آلوده کنیم، وضعیت ماهشهر و عسلویه به اندازه کافی فوق بحرانی است واقعا نیاز نبود شهرهای شمالی را هم آلوده کنیم.
او با بیان اینکه مناطق جنوبی هاب پتروشیمی کشور هستند، افزود: در جنوب به آبهای آزاد دسترسی داریم و براحی امکان صادرات به مشتریان وجود دارد.
عباد در ادامه با اشاره به مواردی که باید در احداث مجتمع‌های صنعتی در نظر گرفته شود، گفت: اگر قرار است این پروژه اجرا شود مهمترین موضوع خروجی دودکش‌ها و فلرها است زیرا بیشترین آلایندگی را در مجتمع‌های گازی و پتروشیمی از این قسمت داریم، سازمان استاندارد نکاتی را به مجتمع‌های پتروشیمی اعلام کرده اما بعضا دیده شده که برخی اجرا نمی‌کنند.
وی افزود: یکی از نکات این است که خروجی دودکش‌ها مملو از گاز co2 است، اکنون یک تکنولوژی وجود دارد که این co2 را ریکاوری می‌کند و به عنوان co2 صنعتی استفاده می‌شود، ولی بسیاری ترجیح می‌دهند، اجرا نکنند. ما تلاش می‌کنیم طرح‌هایی را که این موضوع را رعایت نمی‌کنند، متوقف کنیم. مثلا می‌توانیم همه co2 مورد نیاز کشور را از دودکش‌ها تامین کنیم و به جای هدررفت مورد استفاده قرار دهیم.
اوضاع خزر خوب نیست
عباد خاطرنشان کرد: موضوع دیگر گازهای ناکس و H2S در خروجی دودکش‌ها هستند که باید کنترل شوند، مسئله بعدی خروج پساب صنعتی است، اکنون با روانه شدن انبوهی از پلاستیک و زباله به خزر اوضاع این دریاچه اصلا خوب نیست امیدواریم با احداث مجتمع پتروشیمی این مشکلات دوچندان نشود.
رقیب عرب را فراموش نکنیم
حمیدرضا صالحی، گفت: پتروشیمی از صنایع مهم و زیرساختی است که بخش صادرات غیرنفتی را هم پوشش می‌دهد، در حال حاضر که صادرات نفتی با معضل روبرو شده این صنعت بخشی از درآمدها را تامین می‌کند. اما نکته اینکه توسعه این صنعت باید در کنار تعریف بازارها باشد و از طرف دیگر قیمت تمام شده را نیز در نظر بگیریم چرا که ما یک رقیب بزرگ بنام سابیک عربستان در منطقه داریم.
او افزود: اکنون تا حد مطلوبی در صنایع بالادستی سرمایه گذاری کرده‌ایم اما در صنایع پایین دستی خلا داشته و نیاز داریم سرمایه گذاری شود، ولی در عین حال در انتخاب محل احداث آن باید دقت شود. ما تجربه احداث خط لوله اتیلن غرب را داریم که مجبور شدیم برای تامین خوراک از جنوب به غرب خط لوله احداث کنیم، به بهانه ایجاد اشتغال در این مسیر هزینه‌های زیادی را متقبل شدیم، اکنون نباید دوباره شاهد تجربه این چنینی باشیم و یک اشتباه را بار دیگر تکرار کنیم.
فکر صادرات محصولات را کرده‌ایم؟
دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی تصریح کرد: خوراک اصلی برای احداث پتروشیمی در در حاشیه دریای خزر گاز است ضمن اینکه باید برای صادرات هم فکر کنیم. اگر به دنبال صادرات به منطقه قفقاز و روسیه هستیم باید ببینیم که آیا به صرفه است که سرمایه گذاری کنیم و خوراک را تا شمال ببریم؟ ما در حال حاضر با رشد منفی سرمایه گذاری روبرو هستیم و دولت توان تامین مالی انجام پروژه‌ها را ندارد، به لحاظ درآمد نفتی و مالیاتی شرایط خوبی نداریم و نظام مالی و بانکی کشور هم نمی‌تواند تامین سرمایه کند.
او تاکید کرد: بدون اینکه مطالعات کامل شود احداث این مجتمع‌ها نگران کننده است، چرا که شاید منجر به هدررفت منابع و فرصت‌ها شود.
صالحی گفت: اگر توانسته باشیم با همسایگان شمالی و شرقی مثل ترکمنستان مسائل‌مان را حل کنیم و تامین خوراک داشته باشیم پروژه توجیه دارد، مثلا دو کشور می‌توانند با هم پروژه اجرا کنند در این صورت پروژه بجا است، اما اگر قرار باشد خوراک را از ناحیه خلیج فارس ببرند مشکلات گسترده‌ای دارد، در غیر این صورت اگر بی‌محابا جلو برود می‌تواند نگران کننده باشد.