اخیرا سازمان برنامه و بودجه در پاسخ به انتقادات نسبت به افزایش تورم به دلیل بی انضباطی مالی دولت در تامین کسری بودجه اعلام کرد که صورتهای مالی بانک مرکزی موید این موضوع نیست و کسری بودجه تاثیری بر تورم اخیر نداشته، بلکه جهش قیمت ارز عامل اصلی آن بوده است. بعد از آن رئیس کل بانک مرکزی در واکنش خود به این جریان به فروش ارز صندوق توسعه ملی برای تامین کسری بودجه در سال گذشته اشاره و آن را نوعی استقراض کوتاه مدت از بانک مرکزی عنوان کرد که بر پایه پولی و تورم اثر گذار بوده است.
اما به دنبال طرح این موضوع و با توجه به اینکه دولت در چند سال اخیر مجوز عدم واریز بخشی از ارزهای سهم صندوق توسعه ملی از درآمد نفت و در اختیار گرفتن آن را داشته و برای امسال هم در قانون بودجه مصوب شده است، ماجرای استقراض دولت از بانک مرکزی بابت فروش ارز صندوق توسعه ملی و اثرگذاری آن بر نرخ تورم در گفت و گویی با محمد باقر نوبخت- رئیس سازمان برنامه و بودجه- مورد بررسی قرار گرفت.
ما ارز خود را فروختیم
نوبخت با بیان اینکه دولت در سال ۱۳۹۷ این مجوز را دریافت کرد که از سهم ۳۲ درصدی صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی، ۲۰ درصد آن را واریز و ۱۲ درصد را در اختیار داشته باشد توضیح داد: ما از این منابع استفاده نکرده و تصمیم گرفتیم آن را برای شرایط سخت تری ذخیره کنیم که در سال گذشته مورد استفاده قرار گرفت.
وی افزود: اگر فروش این ۱۲ درصد موجب ایجاد مشکل شده باید ۸۰ درصد دیگر ارز درآمدهای نفتی هم که فروش رفت مشکل ایجاد می کرد؛ در حالی که ما منابع و ارز خود را به بانک مرکزی فروختیم و بانک هم آن را فروخته یا اگر هم پیش خود نگه داشته، بهتر است عرضه کرده و بازار را کنترل کند.
استقراض دولت از بانک مرکزی حرف نادرستی است
معاون رئیس جمهور ادامه داد: اینکه گفته شود دولت از بانک مرکزی استقراض کرده حرف نادرستی است، این افزایش قیمتها ناشی از افزایش ناگهانی قیمت ارز است و بیش از آنکه دلیل اقتصادی داشته باشد توجیه سیاسی دارد؛ در عین حال که بانک مرکزی اعلام کرده صادرکنندگان ارز خود را نیاورده اند و با محدودیت برای کنترل بازار مواجه است، از سوی دیگر انتظارات تورمی هم متاثر از قیمت ارز بر رشد قیمتها موثر است.
افزایش قیمت ها را به فروش ارز صندوق ربط ندهید
وی گفت: پس بهتر است افزایش قیمتها را به دلایل دیگر از جمله کسری بودجه دولت یا استفاده از منابع صندوق توسعه ملی ربط ندهیم. این در حالی است که به عنوان نمونه عربستان حدود ۵۸ میلیارد دلار از ذخایر ارزی خود استفاده کرده و صندوق توسعه ملی ما هم نوعی ذخیره ارزی است که در شرایط خاص از آن استفاده می شود.
اوضاع بودجه امسال
نوبخت در ادامه به وضعیت بودجه امسال اشاره و توضیح داد: تاکنون بیش از ۷۰ درصد منابع محقق شده است که در این میان سهم نفت خیلی کم و حدود شش درصد بوده است ولی در سایر بخش ها از جمله مالیات حتی بیش از ۲۰ درصد بیشتر از سال گذشته محقق شده است. از سوی دیگر ۵۸ هزار میلیارد تومان اوراق فروش رفته که در پوشش کسری بودجه موثر بوده است. همچنین تا ۳۸ میلیارد تومان در این مدت به پروژه های عمرانی تخصیص داده شده است که موجب حفظ و تقویت اشتغال و بهره برداری از طرحها خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه برای امسال چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم از بانک مرکزی استقراض نشده است ادامه داد: مالیات و فروش اوراق موجب جمع آوری پول از اقتصاد می شود و از سوی دیگر فروش نفت هم آنقدر محدود است که فروش ارز آن نمی تواند بر نقدینگی و سایر مسایل اثر منفی داشته باشد.
رئیس سازمان برنامه و بودجه یادآور شد: با وجود محدودیت های موجود و با مدیریت منابع پرداخت حقوق، پرداخت یارانه و سایر مطالبات در زمان مقرر در حال انجام است.