در آخرین نشست شورای راهبری بهبود محیط کسب‌وکار در سال ۹۹ فعالیت‌های سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی در این بخش مورد توجه و بررسی قرار گرفت.
در ابتدای این نشست حمیدرضا فولادگر، رئیس شورای راهبری، هدف از تشکیل این شورا در اتاق ایران را تشریح و در ادامه به فعالیت‌های سازمان گسترش و نوسازی اشاره کرد. بر اساس گفته‌های او این سازمان نقش توسعه ای دارد و گسترش و نوسازی صنایع پیشرفته با فن آوری بالا و پروژه‌های پرریسک و نیز طرح های مناطق کمتر توسعه یافته را اجرا و به تدریج آنها را واگذار می‌کند. با توجه به اهمیت ارتباط موثر بین سازمان ایدرو و بخش خصوصی، لازم دیدیم تا فعالیت‌ها و عملکرد این سازمان را محور این نشست قرار دهیم و ببینیم تا چه حد از این واگذاری‌ها صورت گرفته و سطح همکاری‌ها و مشارکت بخش خصوصی در سرمایه گذاریها تا چه حد است.
دراین بین محمدرضا عبدالهی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه سازمان ایدرو ضمن ارائه تعریفی از سازمان‌های توسعه‌ای، کارکردها و ویژگی‌های آنها، تاکید کرد: تامین زیرساخت‌های تولیدی، توسعه و تعمیق ساخت داخل، توسعه مدیریت و توسعه مناطق محروم و کمتر توسعه یافته از مجموعه راهبردهای سازمان ایدور است و یا می‌توان هدف نهایی آن را صنعتی کردن کشور عنوان کنیم.
او به فعالیت‌های بین‌المللی سازمان و اجرای طرحهای مشارکتی اشاره کرد و گفت: در دوران پسابرجام همکاری‌هایی با برخی شرکت‌های فرانسه، بلژیک، کره جنوبی، فنلاند و روسیه در حوزه‌های مختلف تولیدی و صنعتی آغاز کردیم که با شروع تحریم‌ها همین طور باقی ماندند و این کشورها حاضر به تداوم همکاری نبودند.
بر اساس اظهارات او در حال حاضر ۳۲ پروژه در دست اقدام است. از این تعداد ۲۳ مورد در حوزه سرمایه گذاری، یک پروژه پیمانکاری عمومی، دو پروژه مدیریت طرح و ۶ پروژه جهش تولید تعریف شده است.
به باور عبدالهی آنچه در این بین اهمیت دارد این است که حساب سازمان‌های توسعه‌ای را در قوانین با سازمان‌های دیگر دولتی جدا کنیم. رویکردها نسبت به این سازمان‌ها باید تغییر کند تا آنها بتوانند در اجرای ماموریت‌ها و تعهدات خود موفق باشند. بالای ۱۰۰۰ میلیارد تومان حجم مطالبات سازمان برآورد می‌شود. از طرفی منابع ایدرو نباید در حساب خزانه قرار بگیرد تا کارکرد خود را داشته باشد. در این وضعیت امکان گردش منابع بسیار سخت و پیچیده است. به نظر لازم است در بحث قوانین تا حدودی اصلاحات اتفاق افتد.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه سازمان ایدرو علی‌رغم مسائلی که وجود دارد از تعریف پروژه‌های جدید و ادامه روند فعالیت‌های سازمان سخن گفت و ادامه داد: سال گذشته با این استدلال که با منابع در اختیار نمی‌توانیم روی توسعه مناطق محروم سرمایه‌گذاری کنیم، مطالعاتی انجام شد و حدود ۴۰ پروژه را تعریف کردیم. در این رابطه تسهیل‌گری را در پیش گرفیم تا اجرای آن را در قالب واگذاری دنبال شود. البته در برخی پروژه‌ها مجبور شدیم تا حدی ورود کنیم.
او واگذاری طرح‌ها به بخش خصوصی را از اولویت‌های سازمان ایدرو دانست و تصریح کرد: واگذاری طرحهای به بهره برداری رسیده و بازگشت منابع حاصل از واگذاری به چرخه سرمایه‌گذاری با اصلاح قانون اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی از جمله مطالباتی است که برای اجرای بهتر اهداف سازمان پیگیری می‌کنیم.
معاون سازمان ایدرو از ارائه اطلاعات از کلیه پروژه‌های تعریف شده به اتاق ایران تا ابتدای هفته آینده سخن گفت و تاکید کرد: اطلاعات و فراخوان مربوط به این طرح‌ها در چارچوب‌های مختلفی اطلاع‌رسانی می‌شود؛ اما آخرین اطلاعات موجود را برای اتاق ایران ارسال می‌کنیم. هدف اصلی سازمان ایدرو تعریف دقیق این طرح‌هاست و به دنبال آن هستیم که پروژه‌ها در اختیار افراد اهل و دارای برند در هر حوزه‌ای قرار بگیرد.
افزایش سطح همکاری‌ها بین ایدور و اتاق‌های سه‌گانه
رضا وفایی، مدیر اقتصادی اتاق تعاون، معرفی طرحهای تعاونی را مورد توجه قرار داد و حمایت و همکاری مشترک در برخی پروژه‌ها را با بخش خصوصی مورد تاکید قرار داد.
ارتباط مستمر و پایدار سازمان ایدرو با اتاق‌ها مورد دیگری بود که از سوی وفایی مورد توجه قرار گرفت. به باور او دو طرف باید از برنامه‌های یکدیگر با خبر باشند و لازم است سطح همکاری‌ها افزایش پیدا کند.
او در ادامه توانمندسازی اقتصاد را یکی از برنامه‌هایی دانست که باید از سوی ایدرو دنبال شود، چراکه این سازمان توسعه‌ای است و وظایف مهمی را در این حوزه به عهده دارد.
استراتژی توسعه سازمان ایدرو برای بخش خصوصی مشخص نیست
محمدباقر مجتبایی، دبیرکل اتاق اصناف بی‌اطلاعایی و نبود ارتباط موثر بین اتاق‌ها و بخش خصوصی با سازمان ایدرو را به عنوان یک نقص جدی مطرح کرد و گفت: متاسفانه این ارتباط شکل نگرفته و دو طرف از یکدیگر با خبر نیستند و از عملکرد سازمان این‌گونه برداشت می‌شود که نقش توسعه‌ای خود را برای کل کشور ایفا نمی‌کند و تنها محدود به چند بخش خاص است.
او ادامه داد: استراتژی توسعه‌ای سازمان برای بخش خصوصی مشخص نیست. اگر بحرانی در اقتصاد روی دهد هیچ طرح و نقشه راهی از سوی این سازمان توسعه‌ای در اختیار نیست تا ملاک عمل سایر بخش‌ها باشد. در اعطای تسهیلات نیز هدفمند عمل نشده و وام‌های پرداخت شده در اختیار تولید و چرخه آن قرار نگرفته است.
مجتبایی در ادامه سه پیشنهاد مطرح کرد. به اعتقاد او باید کارگروه ویژه‌ای بین ایدرو و اتاق‌های سه‌گانه تعریف شود و بر اساس آن، برنامه محور حرکت کنیم. همچنین ایدرو در تدوین برنامه‌های کوتاه مدت و بلندمدت خود نظر سه اتاق را دریافت کند. از سویی ایدرو برای واحدها کوچک و متوسط که در ایران جزو اصلی اقتصاد هستند، چارچوب مشخصی تعریف کند.
عملکرد ایدرو در حوزه خوشه‌سازی نامطلوب است
علی چاغروند، مدیر طرح و برنامه اتاق ایران عملکرد سازمان ایدرو را در حوزه خوشه سازی و توسعه صادرات، نامناسب خواند و تصریح کرد: سهم اشتغال بنگاه‌های کوچک و متوسط در اقتصاد ایران قابل توجه است؛ اما میزان تسهیلات دریافتی این واحدها ۴ الی ۵ درصد کل تسهیلات پرداخت شده، است. بانک‌ها ترجیح می‌دهند به هنگام اعطای تسهیلات، سراغ واحدهایی بروند که ریسک کمتری دارند. پس باید برای تامین منابع آنها فکری کنیم.
او بی‌توجهی به خوشه‌سازی و عدم پیوند موثر بین واحدهای کوچک و متوسط و واحدهای بزرگ را یکی از نواقص موجود در اقتصاد کشور برشمرد و در بخش دیگری از سخنان خود به ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اشاره کرد.
به باور او اینکه در مناطق کمتر توسعه یافته، مناطق آزاد تاسیس کنیم، حتما منجر به توسعه و بهبود شرایط نمی‌شود. بیش از هر چیز ایجاد زیرساخت‌ها و فراهم کردن شرایط تولید و سرمایه‌گذاری اهمیت دارد.
چاغروند در این بین برقراری رابطه بیشتر و منسجم‌تر بین اتاق‌ها و سازمان ایدرو را خواستار شد.
امضای تفاهم‌نامه بین ایدرو و اتاق‌های بازرگانی، تعاون و اصناف
محمد زائری، دبیر شورای راهبری بهبود محیط کسب‌وکار نبود استراتژی توسعه را مورد توجه قرار داد و گفت: زمانی که استراتژی توسعه و برنامه ریزی و اولویت بندی برای توسعه صنایع کشور نداریم سازمان ایدرو چگونه و برمبنای چه معیاری طرحهای خود را تعریف می‌کند. شفافیت و تشکیل بانک اطلاعاتی از عملکرد روند اجرای طرحهای توسعه ای در چگونگی تعریف این پروژه‌ها اهمیت زیادی دارد. از طرفی واگذاری طرح‌ها به بخش خصوصی واقعی برای اتاق ایران اهمیت بالایی دارد و در این راستا پیشنهاد می‌کنم تفاهم نامه همکاری بین سه اتاق و سازمان ایدرو امضا شود.
جایگاه سازمان‌های توسعه‌ای در ایران باید بازتعریف شود
محسن عامری، مدیر دبیرخانه شورای گفت‌وگو، برگشت سازمان‌های توسعه‌ای به نقش و جایگاه اصلی خودشان را مورد تاکید قرار داد و تصریح کرد: به نظر می‌رسد سازمان‌های توسعه‌ای در ایران بیش از اینکه دغدغه توسعه کشور را داشته باشند به فکر توسعه خود هستند. اینکه بعد از این همه تمرکز و توجه سازمان ایدرو به صنعت خودروسازی در نهایت بعد از تحریم شدن می بینیم که توانایی تولید ۱۰۰درصد یک خودرو را نداریم نشان می دهد که موفق عمل نشده و ایدرو نتوانسته در حوزه صنعت خودرو موثر عمل کند.
عواید حاصل از واگذاری‌ها باید به ایدرو برگردد
در این رابطه فولادگر با نگاهی به قوانین موجود گفت: ۷۰ درصد عواید حاصل از واگذاری‌ها باید به سازمان ایدرو برگردد؛ اما در عمل اجرا نمی‌شود. در حال حاضر حتی یک ریال از منابع واگذاری به این سازمان برنمی‌گردد و به ازای آن شاهد استفاده از این منابع در کسری بودجه دولت هستیم.
او تاکید کرد: با وجود همه این مشکلات، انتظار این است که سازمان طبق اساسنامه و جایگاه خود حرکت کند. آیا مسائل تصدی‌گری خودرو هم باید در این سازمان دنبال شود؟ این سازمان باید تنها روی موضوعات بالادستی و سیاست‌گذاری‌های توسعه‌ای متمرکز شود و نه مسائل اجرایی.
در نهایت عبدالهی در واکنش به آنچه گفته شد، تاکید کرد: تقویت روابط را دنبال خواهیم کرد هرچند در سطح استانی، میزان مناسبات با اتاق‌ها بیشتر بوده است. در رابطه با حوزه تعاونی‌ها نیز، فهرست پروژه‌های تعریف شده را آماده داریم و برای اتاق تعاون ارسال خواهیم کرد. از طرفی چارچوب کلی را برای همکاری با سه اتاق تهیه می‌کنیم تا سطح مناسبات هدفمند و پایدار جلو رود.
او همچنین به برنامه‌ریزی‌های آموزشی و فرهنگ‌سازی در این حوزه و لزوم همکاری با اتاق‌ها اشاره کرد. بر اساس گفته‌های معاون برنامه‌ریزی و توسعه ایدرو، این سازمان در روند اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی طبق برنامه‌ریزی‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت عمل می‌کند و در این چارچوب نوسازی ناوگان تجاری را به عهده دارد که در این بخش قدم‌های خوبی برداشتیم هرچند شرایط تحریمی بر اقتصاد حاکم بوده و این مسئله مانع از اجرای دقیق برنامه‌ها می‌شود.
عبدالهی از پیشنهاد تشکیل کمیته تخصصی با هر سه اتاق استقبال کرد و آن را اقدامی موثر خواند.