غلامحسین حسنتاش؛ کارشناس ارشد انرژی
روز جمعه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا استراتژی جدید خود را درباره برجام اعلام کرد: «پایبندی ایران به توافق برجام را تأیید نمی‌کنم.» اما بعد از سخنرانی او در ساعت 8 شب به‌وقت‌ایران، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از پایبندی ایران به برجام گفت. تأثیر مواضع ترامپ بر روابط اقتصادی ایران و اروپا چیست؟ در این رابطه، از غلامحسین حسنتاش، تحلیل‌گر ارشد حوزه نفت، درباره تأثیر مواضع ترامپ بر بازار نفت و قراردادهای نفتی بین ایران و اروپا پرسیدیم؛ این تحلیل را بخوانید.
*سخنان روز جمعه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا درباره عدم پایبندی ایران به برجام چه تأثیری می‌تواند در بازار انرژی، بخصوص بازار نفت دارد؟ آیا ممکن است این مسئله باعث تلاطم‌هایی در آینده بازار نفت شود؟
اگر بخواهیم جایگاه و اثر سخنان یا بیانیه ترامپ را دقیق‌تر بررسی کنیم باید آن را با تهدیدهای قبلی وی و جوی که ساخته بود مقایسه کنیم، ترامپ تهدید به خروج از برجام و تهدید به‌قرار دادن سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی کرده بود اما در بیانیه خود از هر دوی این‌ها عدول کرد و این‌یک نوع شکست برای او به‌حساب می‌آید درواقع ترامپ تسلیم‌شده است که خروج امریکا از برجام ممکن نیست. این‌که ترامپ می‌گوید پایبندی ایران به برجام را نمی‌تواند تائید کند نیز مؤید این است که قبول کرده است در چارچوب برجام با ایران برخورد کند. بنابراین به نظر من سخنان ترامپ عملاً تائید حقوقی برجام بود. و بقیه حرف‌های او هم عمدتاً تکراری بود. با توجه به گزارش‌ها مکرر آژانس در مورد پایبندی ایران به تعهدات برجام به نظر می‌رسد ترامپ در این مورد هم نتواند کاری را از پیش ببرد؛ استنادات او هم استنادات قدیمی بود که بعداً حل‌وفصل شده است. من فکر نمی‌کنم این سخنان تأثیر چندانی بر بازار نفت داشته باشد. ممکن است قیمت جهانی نفت قدری کاهش یابد یعنی تلقی بازار نفت از این سخنان برخورد جدی با ایران نخواهد بود و این برای بازار اطمینان خاطر است و می‌تواند موجب کاهش مختصری در قیمت شود.
*آیا ممکن است این تحریم‌هایی که ترامپ از آن می‌گوید، تا بازار نفت دامنه داشته باشد؟
فکر نمی‌کنم به‌سرعت اتفاقی بیافتد. با توجه به این‌که ترامپ تحریم‌های جدید را به عهده کنگره گذاشت، باید دید دولت ترامپ چه تحریم‌های جدیدی را به کنگره می‌برد و کنگره چه تصویب خواهد کرد که نقض برجام هم نباشد.
*به نظر شما ممکن است که اروپا با آمریکا همراهی داشته و صنعت و بازار نفت ایران را تحریم کند؟
بسیار بعید می‌دانم که چنین اتفاقی بیافتد هم‌اکنون نیز واکنش اروپایی‌ها در مقابل برخوردهای ترامپ منفی است. به نظر من در این مقطع دول اروپای نه‌تنها با امریکا همکاری نخواهند کرد بلکه در مقابل وضع تحریم‌های جدید مقاومت هم خواهند کرد. البته ممکن است آمریکائی‌ها با تصمیماتی مانند تشدید تحریم‌های ثانویه و ایجاد محدودیت بیشتر در نقل و انتقالات بانکی شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران اروپائی را دچار تردید کنند.
*آینده سرمایه‌گذاری و تکنولوژی در حوزه نفت ایران چه خواهد شد؟
البته بنده هنوز هم مثل گذشته وضعیت فناوری و سرمایه‌گذاری در نفت را بیش از آنکه گرفتار تحریم و روابط خارجی بدانم گرفتار سرگشتگی صنعت نفت در برنامه‌ها و اولویت‌های خود و نابسامانی مدیریتی در این صنعت می‌دانم. ولی در حد موضع‌گیری اخیر ترامپ، فکر می‌کنم ازنظر تعاملات خارجی صنعت نفت وضع ازآنچه تاکنون (یعنی در شرایط بعد از برجام) بوده است بدتر نخواهد شد.