چرا روابط اقتصادی با فرانسه اهمیت دارد؟

عصر امروز هیات تجاری اتاق ایران به سرپرستی غلامحسین شافعی، برای مذاکره و تعامل با برخی مقامات دولتی و فعالان اقتصادی بخش خصوصی فرانسه به این کشور سفر می‌کند.

فرانسه بزرگ‌ترین کشور اروپای غربی و یکی از اعضای مؤسس اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد است که در دهه‌های اخیر همواره یکی از شرکای بزرگ تجاری ایران در اروپا بوده و به‌ویژه در پسابرجام روابط اقتصادی قابل‌توجهی با ایران داشته است.

پس از خروج آمریکا از برجام، ایران تداوم حضور در توافق هسته‌ای را به تأمین منافع خود از سوی اروپا منوط کرد و در این مسیر،انجام مذاکرات فشرده با اتحادیه اروپا را در دستور کار قرار داد؛ بر این اساس سفر فعلی هیات تجاری اتاق ایران به فرانسه می‌تواند از اهمیت بالاتری برخوردار باشد.

ترکیب تجارت ایران و فرانسه

روابط اقتصادی ایران و فرانسه، تا پیش از تحریم‌های غیرقانونی غرب، بیشتر به حوزه‌های همکاری‌های نفتی و خودروسازی دو طرف متمرکز بوده است. در دوره مذکور، شرکت بزرگ نفتی توتال فرانسه، همکاری خوبی با وزارت نفت کشورمان داشته، اما علیرغم مقاومت اولیه در برابر تحریم‌های اقتصادی، نهایتاً در سال 2012 به همکاری با کشورمان پایان بخشید.

در دوره زمانی مذکور، در حوزه خودروسازی نیز، شرکت ایران‌خودرو همکاری نزدیکی با شرکت پژو فرانسه داشته اما وضع تحریم‌ها ازیک‌طرف و مشکلات مالی شرکت پژو که منجر به فروش بخشی از سهام آن به شرکت جنرال موتورز آمریکا شد، از دلایلی بود که در سال 2012 این شرکت را مجبور به خروج از بازار ایران کرد.

بررسی ترکیب تجارت ایران و فرانسه حاکی از این است که سوخت‌های فسیلی، میوه و خشکبار، پلاستیک و مصنوعات آن، آهن و فولاد، مس و مصنوعات آن و مواد شیمیایی ارگانیک جزو گروه‌های کالایی صادراتی از ایران به فرانسه قرار دارند.

در مقابل، وسایل نقلیه به‌جز راه‌آهن و تراموا، ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی، تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی، تولیدات دارویی و تجهیزات اپتیکی، عکاسی، فنی و پزشکی نیز در لیست واردات ایران از فرانسه قرار می‌گیرند ضمن اینکه ایران مصنوعات آهنی و فولادی، پلاستیک و مصنوعات آن، روغن‌های پایه در لوازم‌آرایش و عطر، تولیدات شیمیایی و آهن و فولاد نیز از فرانسه وارد می‌کند.

جایگاه فرانسه در جهان و اروپا

فرانسه به‌عنوان عضو مؤسس سازمان ملل متحد و یکی از اعضای دائم شورای امنیت این سازمان است که حق وتو نیز دارد، یکی از کشورهای پیشرو در اتحادیه اروپا و منطقه یورو به شمار می‌رود که سهم قابل‌توجهی از روابط اقتصادی پسابرجامی ایران با اروپا را از آن خود کرده است اما با در شرایط فعلی که آمریکا از برجام خارج شده و شرکت‌های خارجی را در قبال همکاری با ایران به تهدید به تحریم کرده است، فعالان اقتصادی تصمیم گرفته‌اند راه‌های ادامه همکاری را شرکای خارجی به‌ویژه در کشور فرانسه را بررسی کنند تا با آغاز دور جدید تحریم‌های آمریکا، تبعات کمتری متوجه فعالیت آنها شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد اقتصاد فرانسه ترکیبی از کارآفرینی وسیعی در بخش خصوصی و مالکیت دولتی در بخش‌های زیرساختی راه‌آهن، نیرو، هواپیما، انرژی هسته‌ای و مخابرات بوده ضمن اینکه خدمات مالی، بانکداری و بیمه نیز از مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد فرانسه تلقی می‌شود و این کشور در صنعت مهم هوافضا نیز تحت رهبری کنسرسیوم اروپایی ایرباس نقش پررنگی در سیاست‌گذاری‌ها دارد.

 بر اساس اعلام سازمان تجارت جهانی (WTO) ، فرانسه در سال 2009 ششمین صادرکننده بزرگ جهان و چهارمین واردکننده کالاهای صنعتی بوده و در سال 2008 نیز، با جذب 118 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در میان کشورهای OECD ، رتبه سوم را به خود اختصاص داده است.

در ادامه با امضای توافق موقت هسته‌ای ژنو بین ایران و کشورهای 1+5، این کشور فرانسه بود که با اعزام هیئت اقتصادی (فوریه 2014) متشکل از نمایندگان و مدیران بیش از 100 شرکت بزرگ فرانسوی درصدد ارزیابی بازار کشورمان برآمده و اشتیاق وافر خود را برای حضور و همکاری با بخش‌های مختلف اقتصاد کشورمان اعلام کرد.

 سفر حسن روحانی، رئیس‌جمهور کشورمان به فرانسه در بهمن‌ماه ۱۳۹۴ به‌عنوان اولین سفر رئیس‌جمهور ایران پس از اجرایی شدن توافق هسته‌ای برجام انجام شد، عزم جزم ایران برای آغاز فصل جدیدی از مناسبات سیاسی و اقتصادی با جهان بعد از رفع تحریم‌ها و اجرای برجام را نشان داد و در جریان این سفر 4 روزه دولت ایران، بیست سند همکاری به ارزش ۳۰ میلیارد یورو با فرانسه به امضا رسانید.

روابط تجاری ایران و فرانسه طی پنج‌ساله گذشته (منبع: گمرک ایران)

گفتنی است بر اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران در 8 ماهه اول سال 1396 میزان صادرات فرانسه به ایران 30.853.849 دلار و میزان واردات فرانسه از ایران 967.935.471 دلار بوده است.

حجم و ترکیب صادرات و واردات  جهانی فرانسه در پنج سال گذشته (منبع: trademap)