محمود تولایی، رئیس اتاق کاشان - عکس: محمد علی‌مهدی
پانزدهم تیرماه بود که در جلسه‌ای دو ساعته، در میانه روز جمعه در هتل کوبورگ، با حضور وزرای خارجه ایران، فدریکا موگرینی و 1+4 بسته پیشنهادی این کشورها برای نجات برجام به ایران تحویل داده شد.
شرکای توافقی که با خروج آمریکا از آن، در وضعیت قرمز قرار گرفته است، برای نجات برجام تلاش می‌کنند، اما خروجی جلسه چندان خوشایند نبود و یک بار دیگر وین و توافق هسته‌ای، به دور تسلسل مذاکره بازگشت. آنچه البته بعد از خبری‌شدن تماس تلفنی آنگلا مرکل و امانوئل مکرون با حسن روحانی نیز پیدا بود؛ «مأیوس‌کننده» خوانده می‌شد. فدریکا موگرینی بعد از مذاکره بیانیه‌ای را در جمع خبرنگاران در هتل کوبورگ قرائت کرد. بیانیه‌ای با قول‌های همکاری کلان اما بدون جزئیات و اطلاعات دقیق. آنها بار دیگر بر تداوم برجام و همکاری بر سر انتفاع ایران از این توافق تأکید کردند. با‌این‌حال فدریکا موگرینی که به سؤالی پاسخ نداده، تنها به این جمله اکتفا کرده که «تمام طرف‌ها به گفت‌وگوها ادامه می‌دهند تا راه‌هایی برای حفظ توافق هسته‌ای پیدا کنند». واکنش اغلب خبرنگاران به این جلسه این بود که تقریبا هیچ چیز جدیدی در بیانیه وجود ندارد و وعده‌های بیشتر بدون جزئیات کاربردی است؛ اما روایت محمدجواد ظریف متفاوت است «جلسه یک گام به پیش بوده»؛ اما اتخاذ تصمیم درباره آن به تهران واگذار شد.
در این میان فعالان بخش خصوصی فعالان معتقدند که بسته ارائه‌شده با گزاره‌های مشروط «می‌تواند» یا «باید باشد» به‌هیچ‌وجه عملیاتی نیست. محمود تولایی، رئیس کمیسیون مالیات، کار و تامین اجتماعی اتاق ایران درباره این بسته پیشنهادی می‌گوید: «اگرچه اروپایی‌ها بسته پیشنهادی خود را حدود یک هفته قبل به ایران ارائه داده‌اند، اما هنوز این بسته به طور کامل در ایران منتشر نشده است؛ لذا چیزی که درباره کم و کیف آن اطلاعی نداریم، اظهارنظر شاید خیلی درست نباشد.»
او در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران می‌گوید: «اما ما به عنوان فعالان بخش خصوصی از دولت انتظاراتی داریم که باید از خود بسته اطلاع دقیقی داشته باشیم و این انتظارات را با آن بسته انطباق داده و درباره‍اش حرف بزنیم.»
رئیس اتاق کاشان درباره نقش بخش خصوصی در تصمیم‌گیری‌ها چنین می‌گوید: « در مبادلات سیاسی، اقتصادی و بین‌المللی بخش خصوصی را بازی نمی‌دهند. بخش خصوصی در پروسه تصمیم‌گیری حضور دارد نه مشارکت؛ این اتفاق حدود یک دهه است که بارها و بارها تکرار شده و هنوز هم روال همین است.»
به گفته تولایی بخش خصوصی طرف مشورت دولت نیست. دولت می‌خواهد بخش خصوصی همراهش باشد نه اینکه اظهارنظر کند یا دولت از آنها مشورت بخواهد. اگرچه ممکن است بخش خصوصی طبق ظرفیت خودش مطالبه‌ای داشته باشد ولی دولت ترجیحا به درد دل بخش خصوصی گوش می‌دهد و جلسات با دولت خروجی قابل توجهی برای بخش خصوصی نداشته است. یا دولت کاری را با همکاری و مشورت بخش خصوصی پیش نبرده است.
تولایی می‌گوید: «در زمان مشکل، دولت بخش خصوصی را کارگشا می‌خواند ولی در موقع منافع مالی، سرمایه‌گذاری، تصمیم‌گیری بخش خصوصی سهمی در کنار دولت ندارد و شبه دولتی‌ها هستند که کنار دولت قرار می‌گیرند.»
بخش خصوصی چه مطالبه عینی دارد که می‌خواهد در بسته پیشنهادی دیده شود؟ او در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «دولت باید بسته پیشنهادی را انتشار دهد و ما هم جزئیات بسته را با مطالبات خود انطباق داده و پیشنهادهای خود را ارائه دهیم، اما هنوز بخش خصوصی هیچ اطلاع دقیقی از جزئیات بسته ندارد.»
او مثال می‌زند که ما در حمل و نقل، انتقال پول، بیمه، مراوده با کمپانی‌های اروپایی بحث جدی داریم ولی متاسفانه هنوز دولت با بخش خصوصی شفاف نیست. دولت باید با ما صادقانه برخورد کند. آنهایی که نباید از جزئیات بسته بدانند، می دانند ولی بخش خصوصی هیچ اطلاعی از بسته و از چشم‌انداز آینده ندارد تا اظهارنظر کارشناسی کند. دولت درباره جزئیات این بسته با بخش خصوصی گفت‌وگو کند و نظرات آنها را دریافت کند.