شاهرخ ظهیری- عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران و بنیان‌گذار برند مهرام، عکس: سعید عامری
علی‌نقی عالیخانی، وزیر اقتصاد ایران در سال‌های ۴۱ تا ۴۸ در کتاب خاطراتش از هدیه دادن یخچال ارج به نوویکو، نایب نخست‌وزیر شوروی که آن زمان ابرقدرتی جهانی بود، می‌نویسد:«او فوق العاده خوشحال شد و به من تاکید کرد راننده خودش می آید تا یخچال را ببرد و حتی گفت مبادا یخچال را به دفترش بفرستم.»
ارج که به مدیریت ارجمند در سال ۵۳ یخچال ساید‌بای‌ساید تولید کرده بود، از سال 78 با یک بدهی 32 میلیارد تومانی در شیب کاهش تولید افتاد و حتی برای مقطعی توقف را تجربه کرد. در نهایت، به دلیل بدهی‌های زیاد به وزارت صنعت، بانک صنعت و معدن و سپس به بانک ملی واگذار شد. حالا از روز گذشته، اخبار ضد و نقیضی از تعطیلی این کارخانه منتشر شده و در شبکه‌های اجتماعی نیز سر و صدا کرده است. اگرچه مسئولان دولتی می‌گویند این کارخانه با 200 نفر کارگر هنوز زنده است و نفس می‌کشد، اما همین که با ظرفیت تولید 454 هزار دستگاه و 5 هزار کارگر در دهه پنجاه، به 13 هزار دستگاه رسیده است، خبر از مرگ تدریجی رویای این برند ملی دارد. البته اصلی ترین سهام دار شرکت ارج اعلام کرده این کارخانه هفت مشتری داخلی و خارجی دارد.
شاهرخ ظهیری، بنیان‌گذار برند ملی مهرام پای گفت‌وگو با «پایگاه خبری اتاق ایران» نشسته و درباره ارج و برندهایی مانند آن که سوخته‌اند، صحبت کرده است. ظهیری میگوید مسئله تنها یک برند ارج نیست:«مسئله تمام برندهایی است که قبلا در ایران نه تنها نیاز داخلی ایران را تامین می‌کردند، بلکه باب صادرات را هم به کشورهای دیگر باز کرده بودند. ارج و آزمایش، کارخانجاتی بودند که واقعا سرمایه‌گذاری‌هایشان و علاقه بخش خصوصی برای مدیریت آن‌ها باعث شده بود با تکنولوژی‌های روز دنیا توسعه پیدا کنند و با صنایع روز قابل رقابت باشند.»
ظهیری ادامه می‌دهد:«برند ارج به تدریج به خاطر سوء مدیریت به این روز افتاد. کفش ملی، وین، بلا، این ها همه کارخانجاتی بودند که علاوه بر اینکه نیاز داخلی را تامین می‌کردند به صادرات می‌پرداختند و میلیون‌ها دلار به روسیه صادر می‌کرد. بنابراین تمام این کارخانه‌ها بر اثر سوء مدیریت از ارزش افزوده و کار افتاده‌اند. کارخانه دستمال حریر، اولین کارخانه‌ای بود که حریر دستمال به ایران آورد و در سطح بسیار عالی تولید می‌کرد، اما از صاحبان اصلی‌اش گرفته شد و بعد صنایع دیگری روی کار آمد.تمام این‌ها را باید تا جایی که امکان دارد، به صاحبان اصلی‌شان که هنوز هستند، برگرداند.»
شاهرخ ظهیری، از موسپیدترین نمایندگان اتاق ایران است و عنوان «پدر صنایع غذایی ایران» را برای او به کار می‌برند. او درباره روندی که باعث به افول افتادن این کارخانه‌ها پس از دولتی شدن آن شده، میگوید:«به آمار سازمان صنایع ملی مراجعه کنید و ببینید کدام کارخانه‌ای یک تومان بوده و بعد صد تومان شده است. تمام این کارخانه‌ها ورشکسته شده‌اند و بعد با سهام دولتی خواسته‌اند آن‌ها را بفروشند. برای فروش هم آن‌ها را به شرکت‌های خصولتی واگذار کردند که اسم‌شان خصوصی بود اما در اختیار نهادهای دولتی قرار داشت. آمارها را از وزارت صنایع بگیرید و بگویند دستمال حریر که اولین کارخانه دستمال‌سازی ایران بود، به چه روزی افتاد.»
عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران درباره توانمندی بخش خصوصی برای مدیریت این کارخانجات صنعتی میگوید:«یک مسئله مدیریت است و مسئله دیگر هم سرمایه‌گذاری. این کارخانه‌ها همه سودده بوده‌اند و مطابق با تکنولوژی روز دنیا تولید می‌کردند.هیچ کارخانه‌ای نبوده است که بگوییم بخش خصوصی نمی‌توانسته آن را اداره کند و دولت از دست‌شان گرفته تا راه بیندازد. همه برندهای ملی کارکن و سودده بوده‌اند و در اثر سوء مدیریت از بین رفته‌اند. ارج سمبل آن‌هاست که بزرگ‌ترین کارخانه لوازم خانگی ایران بوده است.»
ظهیری معتقد است در صورتی که ارج و کارخانه‌هایی مانند آن دوباره به صاحبان اصلی‌شان در بخش خصوصی برگردانده شوند، این کارخانه‌ها می‌توانند دوباره رونق بگیرند:«چرا امکان رونق مجدد وجود ندارد؟ تکنولوژی روز را به آنجا بیاورند، ماشین آلات را درست کنند، مدیریت و سرمایه‌گذاری صحیح بخش خصوصی باشد، دوباره می‌تواند رونق بگیرد. طی تمام این سال‌ها، ماشین‌آلات و تکنولوژی جدیدی به ارج اضافه نشده است.»
به اعتقاد بنیان‌گذار برند مهرام، هیچ‌کدام از دولت‌ها در خصوص بحث مدیریت کارخانه‌های صنعتی مثبت عمل نکرده‌اند. ظهیری میگوید:«در حقیقت هر دولتی که آمد، دنباله رو دولت قبلی بود. چون سیاست این بود که همه صنایع را از بخش خصوصی گرفتند. همین دولت فعلی اگر الان علاقمند است این صنایع را احیا کند، باید به مجلس لایحه بفرستد تا این کارخانه‌ها را به صاحبان‌شان برگردانند. قانون می‌خواهد، کاری ندارد.»
ظهیری از عبارت «کاری ندارد» برای تصویب قانون بازگرداندن کارخانه‌های بخش خصوصی به صاحبان اصلی‌شان استفاده می‌کند و درباره تعلل دولت برای این کار میگوید:«باید از خود دولت پرسید که چرا این کار را نمی‌کند. الان وضع اقتصاد کشور به جایی رسیده است که فقط تولید عامل نجات آن است. باید موانع تولید را بردارند، اما قانون رفع موانع تولید هم هیچ‌کدامش اجرا نمی‌شود. وقتی این قانون تصویب شده و در اول خرداد ماه سال گذشته به دولت ابلاغ شده است، چطور اجرا نمی‌شود؟»