تحلیل وضعیت مسئولیت اجتماعی در شرکت‌های ایرانی

کمیسیون مسئولیت اجتماعی و حاکمیت شرکتی اتاق ایران، نخستین گزارش تحلیلی از وضعیت مسئولیت اجتماعی را منتشر کرده است. این گزارش با عنوان «تحلیل وضعیت مسئولیت اجتماعی در شرکت‌های ایرانی» از اردیبهشت سال 98 به‌منظور کمک به مدیران و مشاوران کسب‌وکارها و مؤسسات نیکوکاری برای شناخت بهتر، برنامه‌ریزی دقیق‌تر و اقدامات هدفمندتر درزمینهٔ مسئولیت اجتماعی تدوین شده است.

این پژوهش باهدف تحلیل نگرش مدیران ایرانی و اقدامات شرکت‌ها، با جامعه آماری از شرکت‌های عضو اتاق ایران انجام شده و در آن با استفاده از چارچوب‌های کاربردی این حوزه، مانند استاندارد ایزو 26000، اقدامات شرکت‌ها از صنایع مختلف و در سطح کشور تحلیل‌شده است.

گزارش مذکور به مدیران مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و مؤسسات نیکوکاری کمک می‌کند به نمایی کلی از وضعیت مسئولیت اجتماعی در میان شرکت‌های ایرانی دست پیداکرده و بر اساس آن، برنامه‌هایی طراحی و اجرا کنند که برای کسب‌وکار و اهداف اجتماعی یا زیست‌محیطی اثربخش‌تر باشد.

مشارکت‌کنندگان در این پژوهش شامل مدیران میانی، مدیران عامل، کارشناسان و اعضای هیات مدیره هستند. علاوه بر این، از میان شرکت‌های حاضر در این بررسی 61 درصد در بخش صنعتی، 28 درصد خدمات، 11 درصد کشاورزی فعالیت می‌کنند.

درمجموع، کسب‌وکارهای شرکت‌کننده در بررسی در 27 استان کشور در حال فعالیت هستند.

از این میان، بیشتر شرکت‌ها در استان‌های تهران، اصفهان و خراسان رضوی فعالیت می‌کنند. همچنین، استان‌های اردبیل، سیستان و بلوچستان، لرستان، و خراسان شمالی دارای کمترین شرکت‌های حاضر در پژوهش هستند.

درباره اهمیت فعلی مسئولیت اجتماعی، نزدیک به 83 درصد از پاسخ‌دهندگان آن را مهم یا بسیار مهم دانسته‌اند. وقتی این سؤال در بازه زمانی پنج سال آینده پرسیده شده است، درصد پاسخ‌دهندگانی که مسئولیت اجتماعی را مهم و بسیار مهم می‌دانند به 92 درصد رسید.

بر اساس این پژوهش، نگاه مدیران به مسئولیت اجتماعی، در نوع اقدامات و اجرای برنامه‌های مسئولیت اجتماعی در سطح شرکتی بسیار تأثیرگذار است. در برابر پرسش از تعریف مسئولیت اجتماعی، اکثر مدیران (72 درصد) درآمدزایی، سودآوری، و حفظ اشتغال را اصلی‌ترین تعریف از مسئولیت اجتماعی مطرح کرده‌اند. چنین دیدگاهی، نشان می‌دهد مسئولیت اقتصادی، که مبنایی برای ایفای سایر مسئولیت‌های کسب‌وکار نسبت به جامعه است، برای شرک‌های حاضر در پژوهش دارای بیشترین اهمیت است. پاسخ‌های دیگر بافاصله‌ای معنادار نسبت به مسئولیت‌های اقتصادی به ترتیب «بازبینی محصولات، خدمات و استراتژی‌‎ها بر مبنای تعهد به جامعه» و «انطباق فعالیت‌های شرکت با قوانین و مقررات» است. کمترین میزان پاسخگویی مربوط به «کمک‌های مادی و غیرمادی به خیریه‌ها و اقشار نیازمند» بوده است.

در جمع‌بندی این پژوهش بر نقش رسانه‌‎های جمعی در آشنایی فعالان اقتصادی با مقوله مسئولیت اجتماعی تأکید شده است. بر این اساس، رسانه‌ها و ابزارهای ارتباط‌جمعی، نقش مهمی در آشنایی با مسئولیت اجتماعی و ترویج این مفهوم در بین کسب‌وکارها دارند. بر اساس پاسخ شرکت‌های حاضر در پژوهش، دوستان، همکاران و آشنایان بیشترین سهم را در افزایش آگاهی از اقدامات مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها داشته‌اند.

 به‌عبارت‌دیگر، اقدامات مسئولیت اجتماعی در جلسات کاری، محافل همکاران و آشنایان بیشتر موردبحث و طرح قرار می‌گیرد. بعدازآن، شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری در آشنایی با مسئولیت اجتماعی مؤثرتر بوده‌اند. به نظر می‌رسد، رسانه‌‎های جمعی مانند مجلات، روزنامه‌ها، یا حتی صداوسیما هنوز توجه زیادی به بررسی و تحلیل اقدامات مسئولیت اجتماعی ندارند و همین باعث شده است نقش کمی در اطلاع‌رسانی در این زمینه داشته باشند. همچنین، این نتایج حاکی از تولید محتوای بسیار کم در ارتباط با مسئولیت اجتماعی در شبکه‌های اجتماعی است.

 برای دسترسی به متن کامل گزارش اینجا را کلیک کنید.