تمرکز بر آرامش اقتصادی در سال پایانی

سومین سالی است که دولت تدبیر و امید، هفته دولت را برگزار می‌کند. به گمان من بهترین روش برای ارزیابی عملکرد سه سال گذشته، این است که معیار مشخصی برای ارزیابی داشته باشیم. اگر معیار ارزیابی را گفته‌ها و اهداف ابتدایی خود دولت قرار دهیم، می‌توانیم پس از آن بررسی کنیم که دولت برای رسیدن به شعارها و اهدافی که پیش از به دست گرفتن کابینه عنوان می‌کرد، درست اولویت‌بندی کرد یا خیر. هنگامی که این دو مقدمه به درستی روشن شد، می‌توان دقیق دید که براساس آنها دولت چه عملکردی داشته است. پس برمبنای آنچه گفته شد، سه گام برای ارزیابی عملکرد دولت وجود دارد؛ نخست پیگیری و یادآوری آن اهدافی که خود دولت عنوان می‌کرد. دوم اولویت‌بندی که دولت برای اهدافش انجام داد و در نهایت نتیجه‌ای که عملکردش بر جای گذاشت.

دقت کنید؛ به گمان من همه آنچه را در این سه سال که گذشت باید در بستری روشن بررسی کرد. در واقع باید این واقعیت را بپذیریم که دولت زمانی اقتصاد را تحویل گرفت که به‌راستی وضع نامناسبی حاکم بود؛ اوضاعی به‌هم ریخته و بی‌سامان. حقیقت این بود که دولت با حجم بالایی از شاخص‌هایی مواجه شد که افول و نزول معنی‌داری را تجربه می‌کردند. نرخ رشدی که به شکل عجیبی زیر صفر بود؛ نرخ تورم بسیار بالا و تراکم بیکاران جویای کار. می‌خواهم بگویم برای قضاوتی منصفانه باید این واقعیت‌ها را دید. با همه آنچه گفته شد و با در نظر گرفتن شرایط بحرانی که دولت آن را تحویل گرفت باید تاکید کنم، همه اینها به دولت اجازه نمی‌داد که اشتباه کند. کابینه فرصت و اجازه هیچ‌گونه اشتباهی نداشت؛ چرا که شرایط را دیده، پذیرفته و وعده اصلاح داده بود.

با این وصف نخستین اثر مثبت چشمگیری که دولت در همه حوزه‌ها و به‌ویژه اقتصاد گذاشت، بهبود فضای روانی جامعه بود. در حوزه اقتصاد هم می‌توان به این اشاره کرد که در فضای پرالتهاب روانی آن روزها، نرخ ارز هیچ ثباتی نداشت و نوسان‌های نرخ ارز بر معیشت و رفاه مردم اثر جدی می‌گذاشت. آن زمان دولت با بهبود فضای روانی توانست از این وضع نوسان‌گیری کند. نکته بسیار مهم دیگر که قابل بحث است، موضوع رکود تورمی است. «رکود تورمی» در واقع شرایط نادری در اقتصادهای جهانی است. مثل آن است که یک بیمار هم تب و هم لرز را در یک لحظه تجربه کند. طبیعی است که اگر به روش سنتی بخواهیم لرز را کنترل کنیم باید بیمار را گرم کنیم، با این وضع تب بالا خواهد رفت.

اگر بخواهیم تب را پایین بیاوریم، باید بیمار را خنک کنیم که با این شرایط لرز تشدید خواهد شد. پر واضح است که هر کدام از اینها اگر تشدید شود بیمار را تا آستانه مرگ یا چه بسا خود مرگ پیش خواهد برد. متاسفانه در سال‌های نخست، دولت تدبیر و امید یک مورد را گزینش کرد و مورد دیگر را به کلی کنار گذاشت. درواقع دولت توانست تورم را به خوبی کنترل کند اما با چالش تشدید شده رکود مواجه شد. به این ترتیب مجبور شد موضوع رکود را به اولویت برنامه‌هایش اضافه کند.

اکنون اما سال پایانی دولت است و آنها در حال آماده‌شدن برای آرایش انتخاباتی. به گمان مهم‌ترین عملکرد دولت در یک سال باقیمانده می‌تواند تمرکز بر وضع موجود باشد. تمرکز بر کنترل تورم، بهبود شاخص رشد و بیکاری و تا حد زیادی برقراری آرامش در اوضاع اقتصادی کشور.