افت تدریجی تأثیر کرونا بر محیط کسب‌وکار

نتایج پایش ملی محیط کسب‌وکار ایران در تابستان 1399 از رسیدن عدد این شاخص به 6.05 واحد (نمره 10 بدترین ارزیابی است) حکایت دارد که اندکی نامساعدتر از وضعیت این شاخص در ارزیابی فصل گذشته (بهار 1399 با میانگین 6.01) است.

در تابستان 1399، فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در این پایش، به ترتیب سه مؤلفه «غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات»، «بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب‌وکار» و «دشواری تأمین مالی از بانک‌ها» را نامناسب‌ترین مؤلفه‌های محیط کسب‌وکار کشور نسبت به سایر مؤلفه‌ها ارزیابی کرده‌اند.

بر اساس یافته‌های این طرح در تابستان 1399، استان‌های کردستان، کرمان و سیستان‌ و بلوچستان به ترتیب دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار و استان‌های سمنان، آذربایجان غربی و مرکزی به ترتیب دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر استان‌ها ارزیابی شده‌اند.

همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد: میانگین ظرفیت تولیدی (واقعی) بنگاه‌های اقتصادی شرکت‌کننده در طرح در فصل تابستان معادل 37.31 درصد بوده که نسبت به همین میزان در فصل بهار (35.57 درصد)، با افزایش تقریبی 2 واحدی مواجه شده است.

فعالان اقتصادی به‌طور متوسط، میزان تأثیر کرونا بر محیط کسب‌وکار را 6.62 واحد ارزیابی کردند که در مقایسه با همین مقدار در فصل بهار (7.1 واحد) تا حدودی بهبود یافته است. لازم به ذکر است که شاخص کل کشور، شاخص استانی و سایر شاخص‌ها نیز در این فصل با در نظر گرفتن این عامل محاسبه و گزارش شده‌اند.

شاخص استانی محیط کسب‌وکار در فصل تابستان 1399 نیز به شرح جدول زیر است:

در فصل تابستان 1399، میزان آسیب وارده بر کسب‌وکارها از شیوع ویروس کرونا در استان‌های اردبیل (8.75) ایلام (7.72)، لرستان (7.58) و خوزستان (7.47)، بیشترین مقدار و در استان‌های سمنان (5.31)، قم (5.98)، فارس (6.12) و قزوین (6.13)، کمترین مقدار نسبت به سایر استان‌ها توسط فعالان اقتصادی ارزیابی شده‌اند.

بر اساس نتایج این پایش در تابستان 1399، وضعیت محیط کسب‌وکار در بخش کشاورزی (5.93) در مقایسه با بخش‌های خدمات (6.11) و صنعت (5.94) مناسب‌تر ارزیابی شده است.

در بین رشته فعالیت‌های اقتصادی برحسب طبقه‌بندی استاندارد ISIC.rev4، رشته فعالیت‌های «اطلاعات و ارتباطات»، «حمل‌ونقل و انبارداری» و «سلامت انسان و مددکاری اجتماعی» دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار بوده‌اند و رشته فعالیت‌های «آموزش»، «سایر فعالیت‌های خدماتی» و «تولید صنعتی (ساخت)» بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار را در مقایسه با سایر رشته فعالیت‌های اقتصادی در کشور داشته‌اند.

وضعیت محیط کسب‌وکار کشور برحسب تعداد کارکنان شاغل در بنگاه‌ها به‌گونه‌ای است که بنگاه‌های با 6 تا 10 نفر کارکن (6.1) دارای بدترین وضعیت و بنگاه‌های با 101 تا 200 کارکن (5.67) دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر بنگاه‌ها ارزیابی شده‌اند.

وضعیت محیط کسب‌وکار کشور برحسب سال تأسیس بنگاه اقتصادی در کارگاه‌های کمتر از 2 سال، بدترین وضعیت (6.13) و در کارگاه‌های بیشتر از 16 سال، دارای بهترین وضعیت (5.92) ارزیابی شده‌اند.

شاخص کسب‌وکار بر اساس نظریه شین

بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین، شاخص ملی محیط کسب‌وکار ایران در تابستان 1399، عدد 6.15 (عدد 10 بدترین ارزیابی است) به دست آمده است که بدتر از وضعیت این شاخص در ارزیابی فصل گذشته (بهار 1399 با میانگین 6.1) است. میانگین ارزیابی محیط اقتصادی عدد 6.39 است که در ارزیابی فصل گذشته عدد 6.3 حاصل شده بود و میانگین ارزیابی محیط نهادی عدد 5.96 است که در فصل گذشته عدد 5.93 ارزیابی شده بود.

بر این اساس، همانند فصل گذشته محیط جغرافیایی با عدد 5.3 و محیط مالی با عدد 8.35 به ترتیب مساعدترین و نامساعدترین محیط‌ها بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین بوده‌اند. لازم به ذکر است که شاخص شین به دلیل در نظر گرفتن وزن عوامل مختلف در محاسبه، از دقت بیشتری نسبت به شاخص کل برخوردار است.

در بین رشته فعالیت‌های اقتصادی برحسب طبقه‌بندی استاندارد ISIC.rev4 در فصل تابستان، فعالیت‌های «سایر فعالیت‌های خدماتی شامل تعمیرات رایانه و کالاهای شخصی و خانگی، آرایشگاه‌ها، شستشو و خشک‌شویی منسوجات، خدمات سونا، ماساژ و گرمابه (8.45)»، «تأمین جا و غذا شامل هتل‌ها، اقامتگاه‌ها و رستوران‌ها و تالارهای پذیرایی (8.14)» و «اداری و خدمات پشتیبانی شامل آژانس‌های توریستی و مسافرتی، مؤسسات حمل مسافر و مؤسسات کرایه لوازم، ابزار و ماشین‌آلات (7.86)» بیشترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا متحمل شده‌اند.

در مقابل رشته فعالیت‌های «مالی و بیمه (5.28)»، آب‌رسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه (5.58)»، و «استخراج معدن (5.78)» کمترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا نسبت به سایر فعالیت‌ها متحمل شده‌اند.

متن کامل گزارش مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران از طرح پایش ملی کسب‌و کار در تابستان 1399 را اینجا دریافت کنید.