محسن احتشام، رئیس اتاق بیرجند - عکس: محمد علی‌مهدی
صادرات روزهای سختی را پشت سر می‌گذارند؛ تحریم، محدودیت‌های ناشی از شیوع کرونا، تحریم نفتی و کمبود منابع ارزی در کشور باعث شده تا صادرکنندگان با محدودیت‌های بسیاری دست‌وپنجه نرم کنند؛ اما علاوه بر تنگناهای پیش‌آمده ناشی از مسائل بین‌الملل، سیاست‌های متناقض دستگاه‌های اجرایی ازجمله بانک مرکزی در رفع تعهد ارزی باعث شده تا هر روز بر مشکلات تولیدکنندگان و صادرکنندگان افزوده شود.
دراین‌باره محسن احتشام، رئیس اتاق بیرجند به «پایگاه خبری اتاق ایران» می‌گوید: تحریم‌ها و برگشت ارز حاصل از صادرات عرصه را بر صادرات تنگ کرده؛ حجم زیادی از صادرات ایران به دو کشور افغانستان و عراق انجام می‌شود و عدم ثبات در تصمیم‌گیری‌ها در نحوه بازگشت ارزی، صادرکننده‌ها را با مشکلات جدی مواجه کرده است.
احتشام ادامه می‌دهد: وضعیت بازار عراق و افغانستان مثل بازار سایر کشورها نیست. باید بانک مرکزی واقعیت‌های اقتصادی دو کشور را قبول کند؛ باید شیوه خاص کار با این کشورها را به رسمیت بشناسد وگرنه این مختصر صادرات به کشور عراق و افغانستان هم به مشکل می‌خورد و بازار را به رقبا واگذار می‌کنیم؛ اما متأسفانه بانک مرکزی تصمیم و بخشنامه سال گذشته خود را فراموش کرده و شیوه جدیدی در پیش گرفته است.
رئیس اتاق بیرجند تاکید می‌کند: ارز حاصل از صادرات یکی از مشکلات جدی این روزهای صادرکننده‌هاست. خیلی از صادرکننده‌های خوشنام به بازگشت ارزی متعهد هستند ولی متأسفانه واقعیت بازار این نیست؛ بازگشت ارز خیلی مشکل است و حتی دولت هم در بازگرداندن ارز خود مشکل دارد.
او ادامه می‌دهد: بازار هدف گاهی مسائلی به صادرکننده تحمیل می‌کند که با قوانین داخلی در تناقض است؛ مثلاً عمده صادرات مال به کشور عراق و افغانستان با ریال انجام می‌شود و تاجر عراقی یا افغانستانی هیچ درکی از وضعیت و بخشنامه‌های ما ندارد و اصلاً نمی‌خواهد داشته باشد.
به گفته عضو هیات نمایندگان اتاق ایران صادرکننده تابع ضوابط بازار هدف است، گاهی قوانین و مقررات ما در تضاد با مقررات کشور هدف است و در این شرایط اصلاً صادرکننده نمی‌داند که چه کار باید بکند؟ خیلی از صادرکننده خرد در کشورهای هدف حساب بانکی ندارند که پولی به‌حساب آن‌ها واریز شود و بازار هدف حواله و شرایطی غیر از آن را قبول نمی‌کند؛ آن‌ها از روی اینویس یا صورتحساب به‌حساب فرد واریز می‌کنند. این‌یک مشکل جدی است.
او تصریح می‌کند: از طرفی بانک مرکزی اجازه می‌دهد فقط 30 درصد واردات در برابر صادرات انجام شود؛ چه اشکالی دارد که صادرکننده ارز خود را در اختیار واردکننده‌ای بگذارد که ثبت سفارش قانونی انجام داده است؟ در این صورت مشکلی هم برای صادرات هم ایجاد نمی‌شود. اگر هدف حمایت از صادرات است باید روال و رویه کار اصلاح شود.
احتشام اظهار می‌کند: شاید اگر دولت و بانک مرکزی با اتاق ایران و صادرکننده‌ها تعامل داشته باشد خود تجار برای واردات، صادرات، ورود ارز باهم دیگر، با تجار عراقی و با صرافی‌ها همکار بهتری داشته باشند؛ آن‌ها حتماً راهی برای حل مسئله خود پیدا می‌کنند. اما گاهی چنین روندی را نمی‌بینیم.
او می‌افزاید: دولت نباید اجازه دهد این بازارها از دست برود؛ رونق اقتصادی در گرو رونق صادرات است. متأسفانه در شرایط تحریم صادرکننده‌ها رها شده‌اند و زیر بار مشکلات له می‌شوند.
رئیس اتاق بیرجند تاکید می‌کند: همه وظیفه داریم که ارز حاصل از صادرات را به چرخه اقتصادی برگرداند ولی باید شرایط تولیدکننده هم درک شود؛ صادرکننده مجبور است با قوانین کشورهای دیگر خود را وقف دهد. سخت‌گیری بیش از حد به آمار صادرات و به روند صادرات بیش از این ضربه خواهد زد.