پاییز امسال (۶ مهر تا ۱۹ آبان) با درگیری نظامیان جمهوریهای آذربایجان و ارمنستان بر سر مناطق مورد مناقشه قرهباغ همراه بود که سرانجام با میانجیگری روسیه و انتشار بیانیه مشترک پایان یافت و البته باکو توانست بخشی از اراضی مورد اختلاف را پس از دههها به خاک خود الحاق کند.
بهگفته الهام علیاف رئیسجمهوری آذربایجان بسیاری از مناطق آزاد شده ازجمله شهرستانهای آقدام، فضولی، جبرایل، زنگیلان و قبادلی بهطور کامل تخریب شده است؛ ازاینرو او برای بازسازی گسترده این مناطق علاوه بر شرکتهای آذربایجانی از فعالان اقتصادی و شرکتهای کشورهای دوست نیز دعوت به همکاری کرده است.
نکتهای که سید عباس موسوی، سفیر ایران در باکو در نشستی که بهصورت ویدئو کنفرانس با معاونت امور بینالملل اتاق ایران داشت به آن اشاره و تاکید کرد: «بخش خصوصی از فرصت مشارکت در بازسازی مناطق آزاد شده قرهباغ استفاده کند.»
امین ترفع، مدیرکل ترانزیت وزارت راه و شهرسازی در گفتوگو با «پایگاه خبری اتاق ایران» میگوید: طبق بند 9 توافقنامه صلح قرهباغ که میان ارمنستان، آذربایجان و روسیه امضا شده، باید امکان اتصال آذربایجان و نخجوان از طریق ارمنستان فراهم شود. معنای آن این است که اتصال ریلی- جادهای ایران با نخجوان میتواند ایران را همزمان به آذربایجان و ارمنستان وصل کند.
ترفع میگوید: بهعبارتدیگر کریدور شمال- جنوب و کریدور خلیج فارس- دریای سیاه از مسیر جدید تکمیل میشود. این موضوعی است که مطالعات آن قبلاً انجام شده و سازمانهای بینالمللی برای تکمیل آن پیشنهادهایی داشتهاند.
ترفع معتقد است: این وضعیت فرصتی ایجاد میکند که یکسری گزینههای جدیدی برای اتصال به منطقه اوراسیا و منطقه دریای سیاه و روسیه برای ایران فراهم شود. درنهایت سیستم حملونقل کشور فرصت خوبی خواهد داشت.
مدیرکل ترانزیت وزارت راه و شهرسازی ادامه میدهد: زیرساختهایی قبلاً وجود داشت؛ زمان شوروی سابق راهآهن جلفا فعال بود ولی بعد از فروپاشی شوروی و اتفاقات قرهباغ این مسیر تعطیل شد. ولی الآن راهاندازی این مسیرها به بازساخت و تجهیز مجدد نیاز دارد. همه این موارد به نحوه اجرایی شدن بند 9 توافقنامه بستگی دارد.
او میگوید: ادامه همه این روندها بستگی به این دارد که توافق میان آذربایجان، ارمنستان و روسیه کی و چگونه اجرایی شود. ما هیچ اطلاعاتی از نحوه اجرایی شدن توافقنامه نداریم. آن چیزی که از وضعیت برداشت میکنیم این است که هر زمان طرفین به جمعبندی برسند در نحوه اجرایی شدن تأثیر دارد.
بهگفته ترفع بخش خصوصی در لایه بهرهبرداری از این طرح میتواند ورود کند. باید ابتدا بخشهای دولتی و مشارکتهای بینالمللی شکل گیرد تا در نتیجه آن درهایی باز شود.
ترفع ادامه میدهد: بسته به شرایط تجاری بودن، مقرونبهصرفه بودن یا نبودن مسیرها بخش خصوصی میتواند از این امکانها و فرصتها استفاده کند. گزینههای جدید بهعنوان آلترناتیو جادهای میتواند در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد ولی باید ببینیم که در هفته یا ماههای آینده چه اتفاقی میان طرفین میافتد.
او تاکید میکند: گره خوردن حملونقل کشورها به همدیگر صلح میآورد و ما تلاش میکنیم اتصال حملونقلی را از هر مسیری که ممکن است برقرار کنیم.
مدیرکل ترانزیت وزارت راه و شهرسازی تصریح میکند: وزارت راه و شهرسازی بهویژه در دو سال گذشته که موضوع دیپلماسی حملونقل وزارت راه و شهرسازی را تهیه کرده و نقشه آن را در دست تدوین دارد، آن پروژههای اولویتداری که جنبه ملی داشته و درعینحال کارکرد بینالمللی دارند و اتصال کشور را با کشورهای همسایه برقرار میکنند، در اولویت قرار داده است.
ترفع تمیگوید: پروژههای حملونقلی اولویتدار در سطوح مختلف مطرح و تأییدشده است تا در قالب بودجهای به جریان افتاده و تکمیل شود.