غلامرضا مصباحیمقدم؛ اقتصاددان
غلامرضا مصباحیمقدم، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی از موقعیت امروز دولت یازدهم میگوید. او معتقد است: «موقعیت امروز آقای روحانی نسبتاً خوب است؛ اما خیلی ناپایدار و لغزنده است.»
او دلیل این موقعیت ناپایدار را عملکرد سهساله دولت یازدهم میداند. مصباحیمقدم میگوید: «دولت در این سهسال، اهتمام ویژهای برای حل اختلاف سیاسی ایران و غرب نشان داد؛ البته نتایجی هم گرفته شد که آن نتایج اندکی اوضاع ما را بهبود بخشیده است. اما اهتمام لازم را به مسائل داخل کشور و به ظرفیت داخلی نداشتند.»
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نهم شورای اسلامی معتقد است: «ما همچنان دچار رکود، بیکاری گسترده جوانان و قشر تحصیلکرده هستیم. ما همچنان میبینیم وضعیت معیشت عمومی مردم خوب نیست و رضایت عمومی از وضع موجودمشاهده نمیشود. ظاهراً نظرسنجیها هم این را نشان میدهد.»
او میگوید: «اگر در ماههای باقیمانده آقای روحانی کار ى نکند و قدمی برای بهبودی شرایط مادی مردم برندارد وضعیت او خیلی خوب نیست.»
مصباحیمقدم در پاسخ به این پرسش که رفع تحریمها، افزایش صادرات، سرمایهگذاری خارجی، افزایش فروش نفت، پرداخت بدهیهای مالی، رسیدن تورم از 39 درصد به حدود 10 درصد، رشد اقتصادی مثبت و بازگرداندن پولهای بلوکهشده از آثار برجام است. چرا برخی از مخالفان دولت، همچنان مخالف برجام هستند؟ میگوید:
«کنترل تورم یا رشد مثبت اقتصادی و سایر مواردی که به آنها اشاره داشتید از آثار مثبت برجام و از نقاط مثبت کارنامه آقای روحانی است. من اینها را گام مثبتی میدانم. وقتی دولت در شروع کار خود، رویکرد مهار تورم را در دستور کار قراردادان سیاست را تحسین کردم. البته تا اینجا هم تورم تکرقمی کار خوبی است؛ گرچه همزمان میتوانست رکود هم کاهش یابد.»
او در ادامه توضیح میدهد: «البته برخی از اقتصاددانها مطرح میکنند یا تورم یا رکود اما به نظر من این حرف مختص اقتصادهایی است که ظرفیت آن در شرایط اشتغال کامل قرار دارند و برای همین بین رکود و تورم یکی را انتخاب میکنند. ولی من معتقدم که وضعیت اقتصادی ایران به دلیل ظرفیت خالی بهگونهای است که هم میتوان تورم را کنترل کرد و هم رکود را از بین ببرد. مثلاً ما ظرفیت سرمایهگذاری خوبی در حوزه صنعت داریم. اگر اینها از حمایتی برخوردار شوند میتوانند جهش داشته باشند. اینها مورد غفلت قرارگرفته و برای همین کاهش تورم، افزایش نرخ رشد اقتصادی یا کنترل رکود و افزایش اشتغال را در پی نداشته است.»
به گفته مصباحیمقدم، به نتیجه رسیدن برجام اجمالا گام مثبتی است و من هم همیشه تقدیر کردهام. اما مسئله را طوری نشان دادند که همهچیز به نتیجه مذاکرات وصل شد؛ گوئى همه مشکلات بعد از برجام رفع میشود. البته اگر خصم آمریکایی گذاشته بود ایبسا خیلی از مشکلات ما حلشده بود. اما آنها بنا نداشتند شیرینی این اقدام به کام دولتمردان و ملت ما بنشیند. من معتقدم بخشی از تحریمها برداشته شد.
مصباحیمقدم در پاسخ به اینکه، البته برجام توافقی نیست که تأثیر آنی داشته باشد؛ خیلی از ابعاد این توافق نیاز به بازه زمانی یک تا دو دهه دارد؛ میگوید: «بله، واقع امر همین است، اما انتظاراتی که دولت در جامعه به وجود آورد این نبود. انتظار این بود که برجام اگر به نتیجه برسد تمام مشکلات برطرف میشود.»
پاسخ استاد اقتصاد اسلامی دانشگاه امام صادق (ع) به اینکه، این نظر توده اجتماعی است؛ شما بهعنوان صاحبنظر در حوزه سیاست و اقتصاد چه ارزیابی از برجام و فضای بعد از توافق دارید؟ این است: «وقتیکه گفتوگو درباره برجام در جریان بود، از من پرسیدند اگر این توافق به ثمر برسد مسائل اقتصادی به چه سمت و سویی خواهد رفت؟ من همان زمان پاسخ دادم که حداقل شش ماه بعد از امضای توافق و اجرایی شدن آن نباید انتظار تغییر و تحول قابلتوجهی را داشته باشیم. ایکاش دولت با این ادبیات صحبت میکرد و انتظارات مردم را ازبرجام محدود میکرد. اگر با همین نگاه بخواهیم مسائل را پیش ببریم معتقدم که حتی تا یکی دو دهه هم مشکلات برطرف نخواهد شد. چرا؟ چون اراده لازم در خصم ما یعنی امریکا برای اینکه این توافق برای ملت ایران نتایج شیرینی به ارمغان اورد ، نخواهد گذاشت. مگر اینکه ما به ظرفیتهای داخلی اقتصاد توجه کافی داشته باشیم. 80 درصد ظرفیت اقتصادی ما داخلی است و اگر این مشکلات داخلی برطرف شود این بار آنها هستند که برای تعامل تجاری با ایران پیشقدم میشوند.»
مصباحیمقدم درباره آینده دولت یازدهم معتقد است: «احتمال میدهم که دولت دکتر روحانی دوره بعد هم به قدرت برسد؛ بهشرط اینکه تحرک و تحولی در برنامههای دولت به وجود بیاید. یعنی دولت باید در سال پایانی، روی برنامه اقتصادی خود تمرکز بیشتری داشته باشد تا برآیند این برنامه رفاه بیشتر مردم و رونق اقتصادی کشور باشد.»