مرتضی عزتی، استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس
مرتضی عزتی، استاد دانشگاه تربیت مدرس گفت: وقتی انتظارات در جامعه بالا می‌رود موجب بروز پدیده پول داغ می‌شود یعنی تمایل مردم به نگهداری پول کاهش می‌یابد و در نتیجه تقاضا برای کالا افزایش می‌یابد. یا با افزایش سرعت گردش پول و پایه پولی نرخ تورم در بازار افزایش خواهد یافت.
عزتی درباره تاثیر برداشتن احتمالی تحریم‌ها بر کاهش نرخ تورم گفت: تحریم‌ها از چند طریق موجب تورم در ایران شده است که برداشتن آنها موجب برعکس شدن مسیر تاثیرگذاری آن می‌شود و نرخ تورم در کشور کاهش می‌یابد. یکی از این مسیرها که باعث افزایش تورم شده، کاهش درآمدهای ارزی و به طبع آن کاهش عرضه ارز است. باید توجه داشت که وقتی تقاضای ارز پایدار باشد در حالیکه عرضه افت دارد، موجب افزایش قیمت ارز می‌شود.
او ادامه داد: متاسفانه به ارز به عنوان بازار مالی نگریسته می‌شود و وقتی چشم انداز افزایشی برای نرخ‌ها وجود دارد، گروهی زیادی از دارندگان سرمایه با هجوم به این بازار، تقاضا و در نتیجه نرخ ارز را افزایش می‌دهند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: اساسا افزایش نرخ ارز از دو کانال موجب افزایش نرخ تورم می‌شود. نخست اینکه قیمت کالاهای وارداتی به ریال را افزایش می‌دهد. باید توجه داشت که بخشی بزرگی از کالاهای وارداتی جزو مواد اولیه، تجهیزات و ماشین آلات است که بالطبع با افزایش نرخ ارز قیمت تمام شده کالاها افزایش می‌یابد.
عزتی افزود: مسیر دوم جایگزینی صادرات است. یعنی یک صادرکننده کالاهای صادراتی را به تناسب تبدیل نرخ ارز به ریال ارزش گذاری می‌کند مثلا وقتی نرخ ارز 4 برابر می‌شود صادرکننده در قبال کالای صادراتی 4 برابر ریال دریافت می‌کند بنابراین طبیعتا انتظار دارد که کالای خود را در داخل با قیمت بالا بفروشد که آن نیز موجب افزایش تورم در کشور می‌شود.
این اقتصاددان با اشاره به تاثیر درآمدهای ارزی بر افزایش نرخ تورم گفت: وقتی دولت با کاهش درآمدهای ارزی مواجه می‌شود تمایل به فروش ارز خود با نرخ‌های بالاتر را دارد تا ریال بیشتری تامین شود. یا با کاهش درآمدهای ارزی، دولت به دنبال تامین بودجه از طریق انتشار پول می‌رود که آن نیز نرخ تورم را بالا خواهد برد.
وی خاطرنشان کرد: بازارهای مختلف بویژه بازارهای مالی سرایت‌پذیر هستند یعنی وقتی نرخ دلار بالا می‌رود انتظار افزایش نرخ‌ها در بازار سرمایه، مسکن و طلا را داریم که مجموع آنها موجب تورم می‌شود.
استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس یادآور شد: همچنین وقتی انتظارات در جامعه بالا می‌رود موجب بروز پدیده پول داغ می‌شود یعنی تمایل مردم به نگهداری پول کاهش می‌یابد و در نتیجه تقاضا برای کالا افزایش می‌یابد. یا با افزایش سرعت گردش پول و پایه پولی نرخ تورم در بازار افزایش خواهد یافت.
عزتی تاکید کرد: بنابراین وقتی تحریم‌ها برداشته شود به شرط سیاست‌های اقتصادی درست دولت، این مسیر وارونه خواهد شد یعنی با افزایش درآمدهای ارزی؛ عرضه ارز افزایش، قیمت ارز کاهش، نرخ ریالی مواد اولیه وارداتی کاهش و در نتیجه نرخ تورم با افزایش تولید کالا کاهش می‌یابد. همچنین دولت دیگر تمایل به انتشار پول نخواهد داشت.
وی اضافه کرد: بدلیل سرایت پذیری بازارهالی مالی، با کاهش نرخ ارز، سایر بازارها نیز با افت قیمت مواجه خواهند شد هرچند که تاثیر آن پاید پس تا یکسال مشاهده شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه برداشتن تحریم‌ها موجب افزایش کالاهای وارداتی و وفور آن می‌شود، ادامه داد: وقتی عرضه کالا بیشتر شود قیمت آن نیز کاهش می‌یابد و پول داغ تبدیل به پول سرد یا ملایم می‌شود. البته تمامی این موضوعات بسته به تمایل دولت به عنوان اصلی‌ترین عرضه‌کننده ارز دارد یعنی اگر دولت مانع عرضه ارز شود این مسیر اتفاق نخواهد افتاد.
عزتی خاطرنشان کرد: البته اینکه درآمدهای دولت مانند دو سال اخیر به بودجه تزریق نشود، اتفاق خوبی است چون اگر این درآمدها به سمت تولید سوق یابد در یک یا دو سال باعث رشد اقتصادی خواهد شد که این رشد اقتصاد خود باعث کاهش نرخ تورم و حتی تک رقمی شدن آن می‌شود. البته باز تاکید می‌کنم که تمام این موضوعات بسته به سیاست دولت دارد.