محمدعلی وحدتی؛ رئیس سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق
رئیس سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق میگوید اگر مشکلات بخش خصوصی برای احداث نیروگاه‌های جدید حل نشود قطعی برق در زمستان هم تداوم خواهد داشت.
محمدعلی وحدتی با بیان اینکه امکان ساخت نیروگاه‌های جدید تولید برق اگرچه امکان‌پذیر است اما علاوه بر زمان‌بر بودن به سرمایه‌گذاری سنگین هم نیاز دارد به پایگاه خبری اتاق ایران میگوید: بر اساس قانون، وزارت نیرو موظف است شرایطی را فراهم کند تا بخش غیردولتی این سرمایه‌گذاری را انجام بدهد. ولی اتفاقاتی که در سال‌های گذشته رخ داد باعث شد از بخش غیردولتی کسی تمایلی برای سرمایه‌گذاری نداشته باشد.
عضو اتاق ایران درباره چرایی بی‌انگیزگی بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در صنعت برق میگوید: چون وزارت نیرو قادر نیست به موقع بدهی‌های خودش به نیروگاه‌ها را پرداخت کند. با این تغییر نرخ ارزی که پیش آمده مشکل برای سرمایه‌گذاران دوچندان شده است. چرا که احداث نیروگاه‌های بزرگ عمدتا با منابع ارزی است. حتی با پیمانکاران داخلی مثل مپنا که خودش سازنده است عمدتا به صورت ارزی قرارداد منعقد می‌کنند. در نتیجه بخش خصوصی باید بدهی‌های خودش را به صورت ارزی پرداخت کند در صورتی که دریافتی آنها ریالی است و متناسب با تغییر نرخ ارز هم اصلاح نشده است. به این دلیل تمام کسانی که از صندوق توسعه ملی وام گرفته و نیروگاه ساخته‌اند الان در بازپرداخت وام‌های خود درمانده‌اند. هم خودشان گرفتار شده‌اند و هم بانک‌های عامل و هم صندوق توسعه.
به گفته او در حال حاضر نیروگاه‌ها حدود 30 هزار میلیارد تومان از وزارت نیرو طلب‌کارند و شاید معادل آن و بیشتر هم بدهکار باشند؛ مخصوصا آنهایی که وام ارزی از صندوق گرفته‌اند که اگر امروز کل طلبشان را بدهند نمی‌توانند یک‌سوم اقساط وامشان را هم پرداخت کنند.
وحدتی ادامه می‌دهد: این مشکل امروز و دیروز نیست. از سال 97 بارها این مکاتبات بین بخش خصوصی مخصوصا اتاق با امضای آقای شافعی به رییس جمهور و معاون اول و سایر مسئولین نوشته شده اما هیچ راه حلی برای آن در نظر نگرفتند. بنابراین اینطور نیست که برای ساخت نیروگاه در لحظه تصمیم گرفت و اجرا کرد. بایستی همه ارکان هم‌فکری و شرایطی فراهم کنند که این اقدام صورت بگیرد.
عضو اتاق ایران میگوید: در قانون برنامه ششم پیش‌بینی شده بود سالانه 5 هزار مگاوات نیروگاه باید وارد مدار شود. این اتفاق نیفتاده است. اصلا در طول برنامه ششم هیچ قرارداد جدیدی برای احداث نیروگاه بسته نشده است. این نیروگاه‌هایی هم که با ظرفیت 12 هزار مگاوات در طول برنامه ششم وارد مدار شدند آنهایی بودند که احداث آنها در برنامه چهارم و پنجم شروع شده بود. ارکان کشور هم از این موضوع بی‌اطلاع نبودند. همه در جریان بودند و مکاتبات زیادی شده بود منتها امسال یکی دو عامل همزمان باعث بروز مشکل کمبود برق شد. که عمده دلیل آن کمبود بارندگی و کمبود تولید نیروگاه‌های برق‌آبی بود.
وحدتی در پاسخ به این سوال که برای جبران کمبود 10 هزار مگاواتی برق چند نیروگاه باید احداث شود؟ میگوید: ببینید یک نیروگاه سیکل ترکیبی با دو واحد گاز و یک واحد بخار حدود 500 مگاوات است. وقتی ما 10 هزار مگاوات کمبود برق داریم یعنی باید 20 نیروگاه این‌چنینی احداث شود. البته فقط نباید نیروگاه سیکل ترکیبی ساخت. می‌توان نیروگاه‌های خورشیدی یا نیروگاه‌های مقیاس کوچک هم احداث کرد. یعنی باید شرایطی فراهم کنند تا بخش خصوصی همزمان انواع این نیروگاه‌ها را تاسیس کند.
او میزان سرمایه لازم برای احداث نیروگاه برق را اینطور برآورد می‌کند: ببینید یک نیروگاه سیکل ترکیبی 500 مگاوات تا سال 97 با هزار و 300 میلیارد تومان قابل احداث بود اما این عدد الان 6 برابر شده و به حدود 7 هزار میلیارد تومان رسیده است. منتها این‌ها منابع ریالی است. اگر شرایط فراهم شود و تحریم‌ها برداشته شده و امکان سرمایه‌گذاری خارجی باشد همزمان این امکان وجود دارد که عملیات ساخت تعداد زیادی نیروگاه شروع شود. البته دو تا سه سال زمان نیاز است تا این نیروگاه‌ها وارد مدار شوند.
با رفع تحریم‌ها احداث نیروگاه‌های جدید سرعت می‌گیرد
وحدتی یادآوری می‌کند: اگر شرایط تحریمی اصلاح شود و امکان سرمایه‌گذاری فراهم شود همزمان می‌توان نیروگاه‌های مقیاس کوچک و نیروگاه‌های انرژی نو را وارد مدار کرد و مشکل کمبود برق سریع‌تر حل می‌شود. منتها از آن‌طرف هم فراموش نکنیم اگر تحریم‌ها برطرف شود نیاز مصرف هم بالا خواهد رفت. یعنی صنایعی که الان با ظرفیت کامل کار نمی‌کنند با رفع تحریم‌ها نیاز مصرف بیشتری پیدا خواهند کرد.
او در پاسخ به این سوال که اگر تحریم‌ها برطرف نشوند قطع برق ادامه خواهد داشت؟ میگوید: این موضوع بستگی دارد به اینکه بتوانیم برای احداث نیروگاه‌ها منابع داخلی تجهیز کنیم یا خیر. خوشبختانه صنعت برق از این نظر وضع مناسبی دارد. با این حال امیدوارم منابع ارزی ایران آزاد شوند. اگر این منابع تامین شود احداث نیروگاه قابل انجام خواهد بود. هرچند باز هم زمان‌بر خواهد بود.
وحدتی درباره احتمال تداوم خاموشی‌ها در زمستان هم میگوید: هیچ بعید نیست. در زمستان سال گذشته هم خاموشی داشتیم به این دلیل که گاز نیروگاه‌ها محدود شد و تولید را تحت تاثیر قرار داد و کمبود ایجاد شد. اگر ما بخواهیم مصرف انرژی را به همین روش مدیریت کنیم به جایی نخواهیم رسید.
دولت از جیب صنعت برق یارانه می‌دهد
او ادامه می‌دهد: اساس گرفتاری صنعت برق این است که قیمت‌های آن غیرواقعی است. یعنی قیمت تمام شده یک کیلو وات ساعت برق برای نیروگاه‌ها حدود 300 تومان می‌شود اما برق تولیدی با قیمت 80 تا 90 تومان به خانه مردم می‌رسد . حتی تا قبل از قانون بودجه امسال بعضی صنایع که محصولات آنها صادراتی هم بود و تولیدشان را به دلار و نرخ روز می‌فروختند برق را به صورت یارانه‌ای دریافت می‌کردند. وقتی اینطور از منابع یک صنعت خرج شود طبیعی است که گرفتار می‌شود.
وحدتی با اشاره به قانون پرداخت مابه‌التفاوت قیمت تمام‌شده برق با قیمت تکلیفی آن از سوی دولت به نیروگاه‌ها تاکید می‌کند: این قانون مخصوصا در دو سال اخیر از سوی دولت اجرا نشده و در حقیقت دولت از جیب صنعت برق کار خیر می‌کند؛ آن هم صنعت زیربنایی که در این شرایط بیماری و مریضی نباید برق خانه‌های مردم قطع شود. نمی‌دانم با چه توجیهی از جیب یک صنعت زیربنایی برمی‌دارند و یارانه می‌دهند. دولت می‌خواهد به مردم خدمت کند و برق مجانی بدهد خوب است اما نه از جیب صنعت برق.
او ادامه می‌دهد: اگر دولت منابع برای پرداخت یارانه ندارد قیمت‌ها را اصلاح کند. اگر قیمت‌ها اصلاح شود صرفه‌جویی در مصرف هم بهتر انجام می‌شود. وقتی برق یا آب با قیمت غیرواقعی در اختیار مردم قرار می‌گیرد باید هم دائما خواهش و تمنا شود که مردم در مصرف خود صرفه‌جویی کنند. اما اگر قیمت‌ها واقعی باشند مردم به طور طبیعی صرفه‌جویی را انجام می‌دهند.
توافق با دولت منتخب برای پرداخت مطالبات بخش خصوصی
وحدتی درباره آخرین پیگیری‌ها برای دریافت مطالبات نیروگاه‌ها از وزارت نیرو میگوید: خوشبختانه دولت جدید قبل از شروع به کار جلسه‌ای با همه کسانی که در این حوزه صاحب نظر بودند برگزار کرده و امیدواریم شرایطی فراهم شود که توقف احداث نیروگاه‌ها پایان یافته تا هم بخش خصوصی جرات تاسیس نیروگاه داشته باشد و هم دولت به تعهدات خود عمل کند.
وحدتی با اشاره به جزییات این جلسه توضیح می‌دهد: در جلسه‌ای که یکشنبه گذشته با حضور آقای رئیسی برگزار شد یکی از تصمیمات برنامه‌ریزی خیلی فوری برای حل ناترازی در تولید و مصرف برق بود. لذا یکی از تصمیمات آن تسریع در فرآیند افزایش دو هزار و 500 مگاوات به مدار تولید بود. این‌ها نیروگاه‌هایی هستند که در فاصله زمان کوتاهی می‌توانند وارد مدار شوند و بخشی از این کمبودها را جبران کنند.
به گفته وحدتی یکی از تصمیمات دیگر این جلسه بررسی راه‌کارهای غیر ریالی پرداخت مطالبات بخش خصوصی از وزارت نیرو بوده است : وقتی نیروگاه‌ها طلب دارند و از آن طرف بدهکارند یکی از راه‌هایی که در قانون بودجه دیده شده بود روش‌های تهاتری بود. به این ترتیب که اگر مثلا یک نیروگاه به دولت بابت مالیات بدهکار بود و همزمان از وزارت نیرو بابت تولید برق طلب‌کار بود با استفاده از روش تهاتر در قانون بودجه مشکل را حل می‌کردند. منتها برای بعضی موارد این راهکار تهاتری از روز اول مسدود شد. یکی از این موارد همین پرداخت اقساط وام صندوق توسعه ملی بود. آنهایی که بدهکار بودند و باید به صندوق قسط می‌دادند و در عین حال از وزارت نیرو طلب داشتند امکان تهاتر نداشتند. حالا برای حل مشکل در این جلسه بر توسعه راه‌های تهاتری و اعطای امتیازات مختلف تاکید شد که بتواند جای پرداخت ریالی را بگیرد و مشکل نیروگاه‌ها را حل کند.