محمدرضا بهرامن؛ عضو هیات نمایندگان اتاق تهران
نمایشگاه‌های جهانی پدیده‌های تازه‌ای نیستند و سابقه آنها به زمان‌هایی می‌رسد که بازارهای بزرگ به طور منظم در شهرهایی که محل تلاقی راه‌های ارتباطی مهم بودند تشکیل می‌شد و توجه مردم را جلب می‌کرد و عامل ترقی و موفقیت ساکنان آن منطقه و رونق تجارت با همسایگان و سایر بازدیدکنندگان محسوب می‌شد و انبوه مردم که از فاصله‌های بسیار دور به این بازارها می‌آمدند و اقدام به مبادله می‌کردند، موجب توسعه و گسترش این گونه بازارها در طول مدت زمان شدند.
از طریق این گردهمایی‌ها، فضایی مفید از تفاهم و دوستی متقابل بین مردم ملل مختلف و فرهنگ‌های گاهی متضاد ایجاد می‌شد و به این ترتیب معاملات و تجارت زمان‌های گذشته، راه را برای نمایشگاه‌های بین‌المللی امروز که نقش آموزشی ایفا می‌کنند و از عوامل گسترش تفاهم در جهان به شمار می‌روند، باز کردند.
نخستین نمایشگاه بین‌المللی و همگانی (اکسپو) به مفهوم امروزی در سال ۱۸۵۱ در هاید پارک شهر لندن، پایتخت انگلستان که یکی از قدرت‌های صنعتی و برتر محسوب می‌شد و در محل کریستال پالاس، باعنوان «نمایشگاه بین‌المللی کالاهای ملل جهان» برپا شد و بالغ بر ۱۴۰۰۰ غرفه‌دار از سراسر جهان در آن حضور داشتند و ایران نیز در فضایی به وسعت ۹۲ متر مربع یکی از مشارکت کنندگان در این نمایشگاه بود و نمونه هایی از کالاهای صادراتی شامل صنایع دستی، فرش، انواع خشکبار و پارچه‌های ابریشمی را به معرض نمایش گذاشت.
نمایشگاه‌های جهانی موضوعاتی جهانی را که بازتاب تجربیات متنوع بشر هستند دربرمی گیرند؛ نمایشگاه جهانی (اکسپو) یک رویداد بسیار مهم و پراهمیت در عرصه جهانی است؛ رویدادی غیرانتفاعی و محلی برای نمایش دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، علمی کشورها و دورنمای توسعه آنها است .البته باید توجه داشت که اکسپوها، بیشتر جنبه نمایشی داشته و به لحاظ بازرگانی خنثی هستند و با نمایشگاه‌های تجاری تفاوت دارند.
این نوع نمایشگاه‌ها به طور عمومی دارای جنبه‌های انسانی، فرهنگی و اجتماعی هستند؛ اما در نهایت و با توجه به طول زمان برگزاری آن و حضور اغلب کشورهای دنیا و سازمان‌ها و مؤسسات بین‌المللی، از جمله سازمان‌های زیرمجموعه سازمان ملل، مشارکت کنندگان و بازدید کنندگان به اهداف اقتصادی نیز دست پیدا می‌کنند.
برگزاری اکسپوها که سومین رویداد مهم دنیا پس از مسابقات جام جهانی فوتبال و بازی‌های المپیک، هستند، تابع شرایط خاصی بوده که توسط کمیته بین‌المللی نمایشگاه‌ها (BIE) تدوین می‌شود. وجه تمایز Expo ها با fair و exhibitim در مدت زمان برگزاری آن و اهداف متفاوتی است که در این دو رویداد دنبال می‌شود.
با این اوصاف حضور بیش از ۱۹۲ کشور و پیش‌بینی بیش از ۲۵ میلیون نفر بازدیدکننده از اکسپو 2020 دبی در کنار وضعیت مطلوب متراژ ۲۰۱۴ متر مربعی غرفه جمهوری اسلامی ایران و نیز مکان‌یابی مطلوب آن شامل قرار گرفتن در جوار غرفه‌های کشورهایی از جمله فرانسه، مکزیک و پرو بستر ویژه را برای ایرانیان فراهم آورده است و باید از این موقعیت بهره کافی را ببریم.
در این پروژه، خانه معدن ایران، قرار است توانمندی‌های صنایع معدنی کشور را به معرض نمایش بگذارد.
ایران موقعیت و پتانسیل‌های منحصر به فرد از نظر سرمایهگذاری در معادن و صنایع معدنی دارد و در عمده پتانسیل‌ها که برای یک سرمایه گذاری معدنی مورد نیاز است، این کشور موقعیت ویژه دارد.
ایران با دارا بودن ۶۸ نوع ماده معدنی و ۳۷ بیلیون تن ذخایر کشف شده و ۵۷ بیلیون تن ذخایر بالقوه در میان ۱۵ قدرت معدنی دنیا با دارا بودن ۷ درصد منابع معدنی جهان جای گرفته است؛ اما به رغم این حجم ذخایر تنها کمتر از یک درصد تولید ناخالص ملی کشور را تولیدات معدنی تشکیل می‌دهند که این میزان تولید با ذخایر، تناسب چندانی نداشته و نشان از این دارد که ایران می‌تواند به بهشت سرمایه‌گذاران معدنی تبدیل شود.
در سال ۲۰۱۲ سازمان تجارت جهانی مطالعات جامعی را برای تامین منابع معدنی جهان تا سال ۲۰۳۵ انجام داد. در این مطالعات ایران به عنوان یکی از تأمین‌‌کنندگان اصلی مواد معدنی جهانی در ۳۰ سال آینده به خصوص در بخش سنگ آهن شناخته شد.
البته کانی‌های اصلی فلزی شامل آهن، سرب، روی، مس، تیتانیوم و عناصر کمیاب که نقش موتور توسعه در جهان جدید را بازی می‌کند در ایران از نظر ذخایر شرایط منحصر به فردی دارد و به رغم استخراج به نسبت کم با توجه به پتانسیل در این کانی‌ها ایران صادر‌کننده این مواد است.
بهترین روش برای ورود به بازار و سرمایهگذاری مواد معدنی ایران تمرکز بر منابع دست نخورده عمیق و همچنین مناطق بکر و دست نخورده است و این منابع تشنه انجام عملیات اکتشاف، تجهیز و استخراج با تکنولوژی روز دنیا هستند.
ایران در منطقه‌ای واقع شده که کشورهای اطراف آن مانند ترکیه، عربستان و کشورهای حوزه خلیج فارس در حالی که از نظر ذخایر معدنی بسیار فقیر هستند با توجه به آهنگ رشد و توسعه اقتصادی به منابع معدنی نیاز مبرم دارند. حتی این کشورها در صنایعی مانند فولاد، سرمایه گذاری کرده‌اند اما مواد اولیه آنها وارداتی است و ایران می‌تواند منبع خوبی برای تامین نیازهای این کشورها که به سرعت در حال افزایش است شناخته شود.
سومین امتیاز ایران برای سرمایه گذاری در بخش معدن، وجود زیربناهای خوب در این کشور است. ایران در خلیج فارس بدون احتساب جزایر، ۱۴۰۰ کیلومتر مرز آبی و بنادر متعدد دارد و از این طریق به آب‌های آزاد و بازارهای جهانی دسترسی به نسبت راحت و ارزان دارد. این پتانسیل موجب می‌شود تولیدات معادن و صنایع معدنی با کمترین هزینه به بازارهای جهانی عرضه شود.
ایران با ۱۸ درصد منابع گاز و ۹ درصد منابع نفت در بین کشورهای معدنی دنیا موقعیت منحصر به فردی برای تامین انرژی فعالیت‌های معدنی به‌خصوص در فرآوری و فلزات دارد و قیمت انرژی در ایران با توجه به منابع عمده بعضا تا۵۰ درصد قیمت جهانی است و این موقعیت شرایطی را فراهم می‌کند که شرکت‌های بزرگ کل عملیات مرتبط با معدن را از استخراج، صنایع تولید فلزات به خصوص فولاد در ایران با قیمت تمام شده مناسب انجام دهند و به بازارهای نزدیک منطقه صادر کنند.
ساختار زمین‌شناسی ایران از نظر منابع معدنی به کشورهای شرقی و شمالی ایران گسترش یافته است. کشور افغانستان در غرب ایران، کشورهای آسیای میانه و جمهوری‌های سابق اتحاد شوروی مانند تاجیکستان و ازبکستان منابع معدنی قابل توجه و اقتصادی دارند اما نقطه ضعف این کشورها عدم دسترسی به آب‌های آزاد و نداشتن زیربناهای مناسب مانند راه آهن، جاده، نیروی انسانی متخصص و انرژی است.
استقرار و سرمایه گذاری در ایران دسترسی به ذخایر این کشورها را به راحتی امکان پذیر می‌کند زیرا تنها راه دسترسی این کشورها به آب‌های آزاد به‌منظور صادرات محصولات معدنی، خلیج فارس و کشور ایران است و وجود شبکه عظیم راه‌آهن که به عمده این کشورها اتصال دارد و جاده‌های مناسب از یک طرف و قیمت مناسب انرژی در ایران از طرف دیگر هزینه‌های سرمایه گذاری در آن کشورها را کاهش می‌دهد به همین دلیل ایران دروازه ورود به بازارهای سرمایه گذاری معادن در کشورهای غرب آسیا و آسیای میانه است که در حال حاضر به دلیل مشکلات اساسی زیربنایی که گفته شد عمده ذخایر معدن این کشورها دست‌نخورده باقی مانده است.
با توجه به انچه تشریح شد خانه معدن ایران درصدد است تا از طریق بهره‌مندی از فناوری و تدوین هوشمند و واقعیت افزوده و A/R نسبت به معرفی پتانسیل‌های معدنی کشور به شیوه مطلوب و شایسته اقدام کند.
خانه معدن ایران درصدد است تا نسبت به معرفی کلیه پتانسیل‌های معدنی کشور بر روی نقشه کلی ایران اقدام کند، خانه معدن ایران در این اکسپو نسبت به معرفی پتانسیل‌های معدنی موجود در نوار مرزی شرق کشور با هدف ایجاد زیرساخت اقتصادی مردمی و انجام فعالیت‌های راهبردی در سطح ملی و فراملی در حوزه مدیریت بخش خصوصی کشور اقدام می‌کند که در این راه همکاری ارگان‌هایی شامل معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان زمین‌شناسی کشور در ارائه به موقع اطلاعات بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
در این راستا اطلاعیه‌ای برای کلیه اعضای خانه معدن به منظور حضور در اکسپو و دریافت روادید توسط خانه معدن ایران ارسال شده است.