شصتویکمین جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی شامگاه گذشته در اتاق ایران برگزار شد. «مالیات» محور اصلی این جلسه بود، مسئله‌ای که تولیدکنندگان، صادرکنندگان و واردکنندگان همه به نحوی از بعضی قوانین آن گله دارند. البته از دیگر سو نیز سازمان امور مالیاتی کشور، به دنبال ساز و کاری است تا جلوی فرارهای مالیاتی با فعالیت شرکت‌های کاغذی و کارت‌های بازرگانی صوری را بگیرد. در این جلسه، فعالان اقتصادی مشکلات اجرایی قوانین را بیان کردند و غلامرضا شافعی، رئیس اتاق ایران نیز گوشزد کرد که دستورالعمل‌های اجرایی، در مواردی خلاف قانون است. ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی، غلامرضا تاجگردون، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با نمایندگان بخش خصوصی هم‌رای بودند و اعتقاد داشتند باید آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها تسهیل شود تا راه فعالیت صادرکنندگان و واردکنندگان در پیچ و خم بروکراسی‌های زائد دولتی، سد نشود.
در این جلسه موضوع چگونگی برخورد و اقدام در ارتباط با اطلاعیه‌های واصله از سامانه دریافت اطلاعات موضوع ماده 169 مکرر قانون مالیات مستقیم، همچنین موضوع استرداد مالیات بر ارزش‌افزوده صادرکنندگان پیگیری و مصوب شد که ظرف مدت 15 روز سازمان امور مالیاتی با همکاری دبیرخانه شورای گفتوگو و تشکل‌های بخش خصوصی نسبت به اصلاح دستورالعمل استرداد مالیات بر ارزش‌افزوده صادرکنندگان اقدام کند.
شافعی:بر اساس قانون حق ندارید مالیات بر ارزش افزوده را نگه دارید. این مشکل را یک بار برای همیشه با اقدام مناسب حل کنید
محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در این نشست گفت:« بحث مالیات بر ارزش افزوده داستان تکراری است. ما به عنوان بخش خصوصی حرف‌هایی می زنیم، دولتی‌ها هم تکرار می‌کنند و اتفاق دیگری نمی‌افتد. آیین‌نامه اجرایی را برای ما نوشته‌اید پس ما باید درباره آن نظر دهیم و بررسی کنیم. تشخیص ارائه اسناد با سازمان امور مالیاتی است و بعد از آن هم یک ماه طول می‌کشد تا نتیجه را مشخص کنند.»
او ادامه داد:«مشکل اجرای این قانون است. تمام کالاهای ما شامل ارزش افزوده نمی‌شوند و سازمان امور مالیاتی هم باید رسیدگی کند. در کمیته ماده 76 مطرح کردیم که بر اساس اظهار صادرکننده مبلغی را مسترد کنید و مبلغی را بعد از رسیدگی نگه دارید تا حداقل صادرکننده قفل نشود. اظهار این شرایط که دفتر را ننویسیم ولی اسناد و مدارک دهیم، با این غرض نیست که شفافیت اقتصادی نداشته باشیم و نخواهیم صورت‌های مالی درست را ارائه دهیم. فقط می‌خواهیم شرایط تا این حد سخت و پیچیده نباشد.»
غلامرضا تاجگردون، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز با انتقاد به ساز و کار پیچیده بررسی اسناد مالیاتی گفت:«این دستورالعمل ها یکی از بدترین‌هاست و دعوا همین است که سازمان مالیاتی آنقدر ایراد می‌گیرد که صادرکننده از رفتن دنبال کار پشیمان می شود. سر یک ماه بدون قید و بند باید بررسی شود که بر اساس اسناد کالا صادر شده یا نشده؟ مشمول ارزش افزوده شده یا نه؟فقط همین باید بررسی شود. دیگر نباید همه دفاتر صادرکننده بررسی شود. این دستور بسیار بدی است. اسناد مثبته کالای صادراتی را باید بررسی کنید، نه هر چیزی را. سازمان مالیاتی باید وظیفه اش را انجام دهد، تولید کننده وصادرکننده هم حقوق دولت را بپردازد.»
غلامرضا شافعی، رئیس اتاق ایران نیز در این خصوص گفت:«در بسیاری از بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها شاهد مشکلات اجرایی هستیم و خیلی از آن‌ها با قانون مغایر است. باید برای آن‌ها فکر اساسی شود. در حال حاضر مشکل منابع بانکی در کشور وجود دارد، با همین حجم از صادراتی که در جریان است، بانک مرکزی محدویت کمک دارد. وقتی گردش کار صادرکنندگان کم می شود، به مشکل شما هم اضافه می‌شود.»
رئیس اتاق ایران سپس خطاب به نماینده‌های سازمان امور مالیاتی گفت:«تهران را نگاه نکنید، در بعضی از استان‌ها 6 ماه طول می‌کشد تا صادرکننده بتواند ارزش افزوده را بگیرد. قانون یکی است، ولی در اجرا روش‌های متفاوتی در سطح کشور داریم. خواهش می‌کنم با مصوبه شورای گفتوگو در اسرع وقت این مشکل حل شود. همه در این مملکت شعار صادرات می دهیم. در سازمان امور مالیاتی هم صادرات را ستایش می‌کنیم، اما در اجرا دچار مشکلات زیادی هستیم.»
شافعی با انتقاد نسبت به مدت زمان یک ماهه برای بررسی سازمان امور مالیاتی ادامه داد:«آنچه از قانون استنباط می‌کنیم، این است که برای شما محرز شود کالا صادر شده است. برای این مسئله، یک ماه هم لازم نیست. در سامانه گمرک می‌توانید آن را آنلاین ببینید. بر اساس قانون حق ندارید مالیات بر ارزش افزوده را نگه دارید. این مشکل را یک بار برای همیشه با اقدام مناسب حل کنید.»
8 هزار میلیارد تومان کارت‌های بازرگانی صوری به اقتصاد کشور ضربه زده‌اند. برای اصلاح این وضعیت چه باید کرد؟
در ادامه جلسه، در خصوص مالیات 4 درصدی واردات گفتوگو شد. فرهاد احتشام‌زاد، رئیس انجمن واردکنندگان خودرو با انتقاد نسبت به روند موجود گفت:« در بخش‌نامه‌های صادر شده دو درصد برای کالاهای وارداتی به عنوان علی‌الحساب مالیات در نظر گرفته شده است. با توجه به اینکه این نظام برای تمام کالاها صادر شده است، نگرانی از عدم پرداخت مالیات با این دو درصد به جایی نرسیده است. در شهریور ماه امسال جلساتی برگزار شده و در آن جلسه اتاق رسما اعلام کرده است به نفع واردات نیست که 4 درصدی را در نظر بگیریم. چرا این 4 درصد باید پرداخت شود؟ ما به خاطر سهم مالیات آن یک درصدی که پرداخت نمی‌کنند، 99 درصد وارد کنندگان را نباید جریمه کنیم.»
احتشام‌زاد معتقد است چنین دستورالعمل‌هایی منجر به بالا رفتن حجم قاچاق می‌شود.او تحلیلی از وضعیت قاچاق و واردات ارائه می‌دهد و سپس می‌گوید:« این دستورالعمل تقریبا بین 25 تا 27 درصد باعث جذابیت قاجاق می شود. برای جلوگیری از فرار مالیاتی آن یک درصد واردکننده، کانال‌های قاچاق را ایجاد می کنیم.»
جنتی، معاون سازمان امور مالیاتی کشور نیز در پاسخ به این انتقادها چنین توضیح داد:«بسیاری از افراد مشمول این طرح نیستند. واردکنندگان خوش حساب معرفی شده با ارائه گواهی مفاصا حساب، مشمول این طرح نیستند. دارندگان کارت های طلایی مشمول نیستند. کالاهای وار شده از طریق پست و همراه مسافر مشمول نیست. اصلا همه ایران مشمول آن نیستند.شرکت‌های صورتی و کاغذی مورد هدف این طرح بودند که در کار بازار و اقتصاد اخلال ایجاد کرده‌اند. آن‌ها درصدی بسیار جزئی می‌پرداختند و میلیاردها دلار کالا صادر می‌کردند.»
او با ذکر نمونه‌ای از شرکت‌های کاغذی ادامه داد:« به اداره کل جنوب گفتیم 28 میلیارد تومان باید مالیات وصول کنید که از آن فرار شده است. بسیج شدیم و فرد خاطی را پیدا کردیم، نبش کوچه محل او که رسیدند، به مغازه‌داری گفتند شما این فرد را می شناسی؟جواب داد شما هم از او طلب دارید؟ چقدر؟ گفتیم 28 میلیارد تومان. خندید و گفت این آدم یک معتاد است و هیچ چیزی ندارد چطور ممکن است اینقدر طلب داشته باشید؟ متوجه شدیم صرفا به نام این فرد کالا وارد کرده‌اند.99 درصد از افراد خوش حسابند. آن‌هایی که نیستند، فقط می خواهند در نظم بازار اخلال ایجاد کنند. ما هم می‌خواهیم کمک کنیم این یک درصد را اصلاح کنیم.»
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در انتهای این جلسه درباره پاسخ‌گویی به اشکالات بخش‌نامه مالیات 4 درصدی واردات گفت:«اولین نکته این است که این بخش نامه مربوط به گمرک است وسازمان امور مالیاتی محل اجرای آن است. دلیل و فلسفه ابلاغ بخش نامه باید مبنای صدور باشد و گمرک پاسخ این جمعه را بدهد.»
پورابراهیمی در خصوص 8 هزار میلیارد تومان بدهی مالیاتی شرکت‌های کاغذی گفت:«الان گزارشی داریم مبنی براینکه به دلیل عدم نظارت بر صدور کارت‌های بازرگانی، 8 هزار میلیارد تومان مالیات‌های معوقه شکل گرفته است. تا زمانی که تصمیم جامع نگیریم، این مناقشات ادامه خواهد یافت. نظارتی بر فعالیت فعالان اقتصادی که مجوز قانونی دارند، وجود ندارد.»
پورابراهیمی با بیان ورود مجلس به این موضوع، ادامه داد:«در کمیسیون اقتصادی به این موضوع ورود کرده‌ایم و فلسفه این بوده است که جلوی منافذ فرارها را بگیریم. در کمیسیون بررسی دقیق انجام می‌دهیم. این رقم 8 هزار میلیارد تومان بابت کارت‌های صوری از سیستم صدور کارت بازرگانی، اخلال ایجاد کرده است. 99 درصد سالم و دقیق هستند اما آن یک درصد باعث شده مشکل ایجاد شود و باید جلوی آن‌ها گرفته شود. پیشنهاد من این است که کارگروهی متشکل از دولت، اتاق و مجلس تشکیل شود تا دقیق به بررسی این مسئله بپردازیم و نظر نهایی را که منجر به اصلاح شود، اعلام کنیم.»
در انتهای این جلسه نیز در نشست خبری، سیف، رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد:« دستورالعمل استرداد مالیات بر ارزش‌افزوده صادرات اصلاح می‌شود.»