عبدالرضا امیرتاش، کارشناس اقتصادی
بعد از چند ماه تب‌و‌تاب و مناظره‌های پر سر‌و‌صدا در آمریکا، انتخابات برگزار شد و برخی گروه‌ها از جمله زنان و سیاهپوستان را در شوک فرو برد؛ انتخاباتی که نتیجه آن تظاهراتی در خیابان‌های آمریکا به‌دنبال داشته است.
اما آیا ترامپ، همان فردی که با شعارهای انتخاباتی خود عده‌ای از جمله ایرانیان را نگران از آمدنش کرده بود، همان‌قدر خطرناک است که تصور می‌شد؟ بنده به شخصه بعید می‌دانم انتخاب ترامپ بتواند تاثیری شگرفی روی روابط ایران و اروپا داشته باشد. ترامپ، فردی که شعارهای انتخاباتی همچون کشیدن دیوار دور مکزیک و قطع ارتباط با چین می‌داد، بعد از انتخابش به عنوان رئیس جمهور سخنرانی‌های ملایم و منطقی‌تری داشت و به‌نظر می‌رسد قسمتی از صحبت‌های زمان انتخابات او، بیشتر جنبه تبلیغی داشته تا اینکه واقعا بخواهد و بتواند به آن‌ها جامه عمل بپوشاند.
درست است رئیس جمهور در آمریکا رئیس قوه مجریه است، اما اهرم‌های کنترلی مانند سنا و کنگره روی اعمال او نظارت دارند. ترامپ در هر صورت مجبور است با سیستم موجود همراه و هماهنگ باشد. البته ممکن است هر کدام از روسای جمهور تغییراتی جزئی در سیاست‌هایشان داشته باشند. چنانچه اوباما طی این 8 سال مسیرهایی را رفت که جلوی برخی از آن‌ها گرفته شد و او مجبور بود سیاست‌های کلی آمریکا را پیگیری کند، او نهایتا موفق شد کارهایی مثل قرارداد برجام با ایران را به سرانجام رساند. اما می‌بینیم که در کل و مخصوصا درباره اسرائیل و خاورمیانه چرخش خیلی عجییبی از آمریکا در دوران هیچ‌کدام از روسای جمهور آن دیده نشده است.
قبل از برگزاری انتخابات نیز عده‌ای واهمه داشتند که ترامپ اگر رئیس جمهور شود، برجام را نقض می‌کند و خیلی دیگر از این گمانه‌زنی‌ها وجود داشت. اما باید دانست که برجام معاهده بین‌المللی است و چندین کشور آن را امضا کرده‌اند و به امضای سازمان ملل رسیده است. در این تعهد نیز فقط آمریکا نقش ندارد بلکه سایر کشورهای اروپایی هم هستند که ممکن است گاها وابستگی‌هایی هم به آمریکا داشته باشند.
مساله اساسی این است که برای انجام هر کاری باید دلیل منطقی ارائه کرد؛ اگر ترامپ دلیل منطقی برای نقض برجام نداشته باشد، انجام این کار به وجهه او لطمه زده و کل سیستم آمریکا را زیر سوال می‌برد. باید توجه داشت که اروپایی‌ها منافعی در تجارت با ایران دارند و بعد از برجام رفت‌و‌آمدهای زیادی انجام و قراردادهایی امضا شده است. حتی شرکت‌های آمریکایی هم در ارتباط با ایران منافعی دارند که لغو برجام تمام این مناسبات را زیر سوال می‌برد. لذا احتمالا مشاوران ترامپ او را نسبت به این مسائل توجیه خواهند کرد.
شاید از جنبه‌ای هم بتوان گفت انتخاب شدن ترامپ به نفع ایران است؛ چرا که ممکن بود کلینتون بیشتر تحت تاثیر احساسات خود قرار بگیرد و برای پنهان کردن ضعف خود، دست یاری به کشورهای مخالف برجام دراز کند.
روز انتخاب ترامپ نیز تغییراتی را در بازار ارز و بورس شاهد بودیم چنانچه شاخص بورس تهران 1300 واحد کاهش یافت و هر قطعه سکه تمام بهار آزادی در بازار تهران 21 هزار تومان گران شد. در آن با کاهش 9 درصدی ارزش پوند بریتانیا و همچنین کاهش 2 درصدی ارزش دلار را نیز شاهد بودیم. اما این تاثیرات کوتاه‌مدت است و سیستم اقتصادی جهان چیزی نیست که یک نفر بتواند آن را جابجا کند. درست است که در بازار واکنش‌های کوتاه‌مدتی ایجاد خواهد شد، اما منتظر یک انقلاب بلندمدت نباید بود.