فروش نفت روسیه از دوران اوج هم فراتر رفت

روسیه توانسته است تحریم‌های غرب علیه خود را به شکلی هدایت کند که صادرات نفت این کشور به بالاتر از زمان پیش از آغاز جنگ برسد. داده‌های اخیر نشان از آن دارند که روسیه برای این دستاورد باید از چین و هند تشکر کند. در 3 ماه اول سال مجموع صادرات نفت خام دریایی روسیه به 3.5 میلیون بشکه در روز رسید، درحالی که میزان صادرات این محصول در زمانی مشابه در سال گذشته و ابتدای جنگ اوکراین، برابر 3.35 میلیون بشکه در روز بوده است.

براساس داده‌های شرکت تحلیلگر کپلر، درحال حاضر چین و هند خریدار 90 درصد از نفت روسیه هستند و هر یک از آنها به صورت متوسط روزانه 1.5 میلیون بشکه در روز نفت از روسیه خریداری می‌کنند. این حجم تقاضا برای جذب محموله‌هایی که دیگر راهی کشورهای اروپایی نمی‌شوند، کافی است. اروپا پیش از جنگ مشتری دو سوم نفت صادراتی روسیه بود اما اکنون بر اساس داده‌های شرکت کپلر، تنها 8 درصد از صادرات نفت روسیه را دریافت می‌کند. به گفته تحلیلگران این شرکت، چین و هند از تخفیفات نفت خام روسیه نهایت بهره را می‌برند و در واقع تحریم‌هایی که دیگر کشورها علیه روسیه اعمال کرده‌اند به نفع آنها تمام شده است. پس از هند و چین، ترکیه و بلغارستان بزرگترین خریداران نفت روسیه محسوب می‌شوند.

حتی پیش از آغاز جنگ اوکراین هم چین یکی از بزرگترین خریداران نفت روسیه بود. در سال 2021 چین 21 درصد از نفت خام مورد نیاز خود را از روسیه وارد کرد. این رقم از آن زمان تاکنون 36 درصد افزایش یافته است. هند سومین واردکننده بزرگ نفت در جهان، پیش از جنگ برای تامین 1 درصد از نفت مورد نیاز خود به روسیه اتکا می‌کرد. هند امروز 51 درصد از نفت مورد نیازش را از روسیه تامین می‌کند.

تحریم‌های اقتصادی و اعمال سقف قیمت انرژی که پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین توسط کشورهای غربی به رهبری آمریکا علیه روسیه اعمال شده‌اند، این هدف را دنبال می‌کنند که همزمان با مختل کردن درآمد صادراتی روسیه، وضعیت بازار تثبت شده باقی بماند. محاسبات بانک مرکزی اروپا نشان می‌دهد حجم تجارت میان منطقه اروپا و روسیه از فوریه 2022 تاکنون به واسطه کاهش شدید واردات از روسیه در پی ممنوعیت واردات ذغال سنگ از آگوست سال گذشته، نفت خام از دسامبر سال گذشته و محصولات پتروشیمی از فوریه سال جاری به نیم رسیده است.

همزمان داده‌های بانک مرکزی اروپا مشابه داده‌های شرکت تحلیلی کپلر نشان از آن دارد که صادرات نفت خام روسیه بیشتر از همیشه از مشتریان اروپایی فاصله گرفته و به سوی مشتریان آسیایی متمایل شده است. اگرچه سود روسیه از محل صادرات نفت خام به واسطه کاهش قیمت دچار کاهش شده است، درحدی که فروش حجم بالای نفت هم نتوانسته آن را جبران کند. آژانس بین‌المللی انرژی روز جمعه اعلام کرد سود روسیه از محل صادرات نفت به نسبت سال گذشته 43 درصد کاهش یافته است. اما قیمت نفت به واسطه بازگشایی اقتصاد چین و در نتیجه آن جهش نقاضا و همچنین تحت فشار قرار گرفتن منابع تامین نفتی از سوی اوپک پلاس و روسیه درحال افزایش است. اوپک پلاس به تازگی از کاهش تولید روزانه بیش از 1 میلیون بشکه نفت خبر داده است و روسیه هم در این کاهش سهمی 500 هزار بشکه‌ای خواهد داشت.