یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق ایران و عراق
صدای گفت‌وگویش با خبرنگاران یکی از خبرگزاری‌های مخالف برجام به‌گوش می‌رسد؛ می‌گوید: «هیچ خواندن دستاورد برجام، تندروی است و ما نباید این‌چنین حرف بزنیم.» سعی می‌کند منصفانه درباره برجام و دستاوردهای آن در سالگرد یک‌سالگی اجرای برجام بگوید. از زمان اجرایی شدن برجام یک‌سال گذشت؛ یک سال پیش برنامه جامع توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام، قابلیت اجرایی یافت و طرفین اقدامات خود را بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته آغاز کردند (27 دی‌ماه). توافق برجام در میان چالش‌ها، انتقادها و مخالفت‌های زیاد تصویب شد و حالا این توافق در ترازوی نقد فعالان سیاسی و اقتصادی قرار گرفته است.
یحیی آل‌اسحاق، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران می‌گوید: «اصل تلاش برای توافق برجام، تلاشی است قابل‌تقدیر که بارها و بارها از طرف دولت و مقام های رسمی کشور مورد تایید قرار گرفته است. اما برخی از مشکلات همچنان پابرجاست.»
در مسیر قدم برمی‌داریم
آل‌اسحاق درباره برجام می‌گوید: «با برجام مسیر حرکت اقتصاد، روابط اقتصادی و بانکی ایران به سمت درستی کانالیزه شد. اینکه تحریم‌ها برداشته شد؛ هیات‌های تجاری در ایران حضور دارند و فعالان اقتصادی ایران به بازارهای هدف بیشتری دسترسی دارند. اما طرف مقابل به برخی از قول‌های خود در حوزه ارتباط بین‌بانکی عمل‌نکرده و بدعهدی‌هایی داشته است. این را رئیس‌جمهوری، وزیر امور خارجه، رئیس‌کل بانک مرکزی و وزرای اقتصادی هم می‌گویند؛ اگرچه نباید فراموش کرد که خیلی از بانک‌های کوچک و متوسط با ایران کار می‌کنند. مشکلات ما در ارتباط با بانک‌های بزرگ بین‌المللی است.»
چرا نتوانسته‌ایم از برجام آن‌طوری که باید بهره بگیریم؟ آل‌اسحاق به پرسش خود چنین پاسخ می‌دهد: «علاوه بر بدعهدی طرف مقابل که اجازه بهره گرفتن از تمام فرصت‌های بانکی-اقتصادی را نمی‌دهد، برخی از این موانع به ساختارهای کلان در داخل کشور برمی‌گردد.»
استانداردهای جهانی و نظام بانکی ایران
نظام بانکی ایران به‌روز و کارآمد نیست؛ آل‌اسحاق معتقد است: «برای ارتباط با بانک‌های بین‌المللی باید الزامات این کار فراهم شود. باید استانداردهای بازل 2 و 3 در نظر گرفته شود. لازمه ارتباط با بانک‌های جهانی این است که تک‌تک بانک‌های ایران به این استانداردها مجهز شوند و رسیدن به چنین تحولی نیازمند زمان است.»
او به تأثیرپذیری بانک‌های اروپایی از آمریکا هم اشاره می‌کند: «هنوز آنها خاطره آن جرایم سنگین را به یاد دارند و از بازگشت چنین موانعی بر خود نگران هستند. البته همین اواخر یکی از بانک‌های کانادایی 500 هزار دلار جریمه شد.»
سرمایه و سرمایه‌گذارها در ایران
سرمایه‌گذاری بعد از برجام در صنعت ایران چگونه است؟ آل‌اسحاق پاسخ می‌دهد: «صنایع کوچک و متوسط ما با کاهش سرمایه در گردش مواجه است. امروزه این بنگاه‌ها نمی‌توانند از طریق تسهیلات و سرمایه‌گذاری خارجی به منابع مالی دسترسی یابند. از طرف دیگر، حدود 95 درصد صنایع ایران، صنایع کوچک است. اما دولت، و سرمایه‌گذارهای خارجی به واحدهای پیشران، مثل پتروشیمی، نفت، خودروسازی، صنایع فولاد و ...غیره است. از این 150 هیاتی که به ایران آمده است، بیش از 90 درصد به صنایع پیشران توجه می‌شود. دولت باید سعی کند مشکلات این واحدها را در بیمه، سرمایه در گردش، تأمین اجتماعی و جذب سرمایه‌گذاری‌ها شاهد هستیم. دولت و سرمایه‌گذارهای خارجی باهم به SME ها توجه نمی‌کنند.»
اقتصاد و بازار
بازارهای جهانی روی اقتصاد ایران گشوده شد؛ آل‌اسحاق معتقد است بعد از برجام بازارهای منطقه‌ای، آسیایی و اروپایی به روی کالاهای ایرانی گشوده شده است. او تصریح می‌کند که باید همه بازارهای جهانی را برای اقتصاد ایران حفظ کرد اما تاکید مجددی دارد بر بازارهای منطقه به‌خصوص کشور عراق.
آل‌اسحاق می‌گوید: «صادرات نفتی و غیرنفتی ایران طبق آمار بانک مرکزی و مرکز آمار ایران افزایش‌یافته است؛ اما در بررسی آمارها باید دو نگاه داشت: نگاهی که در آن محصولات پتروشیمی و میعانات گازی را در آمارها دخالت دهند و در نگاهی این آمارها تفکیک شود و فقط به صادرات غیرنفتی واقعی اشاره شود. اگرچه صادرات نفتی و میعانات بیشتر شده ولی صادرات غیرنفتی واقعی کاهش‌یافته است.»
آل‌اسحاق مهم‌ترین بازارهای هدف را بازارهای منطقه و چین می‌داند؛ او به بازارهای عراق اشاره می‌کند و تاکید می‌کند: «آتیه بازار عراق برای ایران خیلی خوب خواهد بود. اگر از تجربه خود درست استفاده کنیم این بازار فرصت بسیار خوبی برای اقتصاد ایران است؛ از کاشی‌های کنار خیابان تا ساختمان‌سازی، پتروشیمی، برق، گاز، نفت، صنایع پلاستیک به صنعت ایران وابسته هستند و نیاز به تعامل و همکاری دارند.، ما نباید بازار عراق را به‌هیچ‌عنوان فراموش کنیم و این ظرفیت بزرگ را به روی اقتصاد کشور خود ببندیم.»