تأمین تجهیزات پزشکی با چالش‌های ارزی مواجه است

نمایشگاه بین‌المللی تجهیزات و ملزومات پزشکی، دندان‌پزشکی، آزمایشگاهی و دارویی 18 تا 21 مهر در مرکز نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب تهران برگزار شد و هم‌زمان با اختتامیه این نمایشگاه، حسین سلاح‌ورزی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران ضمن بازدید از این نمایشگاه با فعالان اقتصادی حاضر در این رویداد دیدار و گفت‌وگو کرد.

در این نمایشگاه شرکت‌های تولیدی، صادراتی و وارداتی انواع تجهیزات و ابزار پزشکی حضور داشتند که اغلب این واحدها جزو شرکت‌های دانش‌بنیان بودند. در طول سالیان اخیر بخش خصوصی کشور بنابر تجربه و ظرفیت‌های موجود توانسته در حوزه تولید تجهیزات پزشکی قدم‌های جدی بردارد تا آنجا که به گفته عضو هیات مدیره اتحادیه بازرگانان تجهیزات پزشکی ایران، نیمی از نیاز کشور توسط شرکت‌های داخلی تولید می‌شود.

مصطفی وجدان‌دار، در گفت‌وگو با «اتاق ایران آنلان» تصریح کرد: معیار دقیقی وجود ندارد که بتوان بر اساس آن گفت چند درصد از تجهیزات پزشکی مورد نیاز بازار در داخل تولید می‌شود و چند درصد از طریق واردات؛ به نظر می رسد 50-50 باشد.

عضو هیات مدیره اتحادیه بازرگانان تجهیزات پزشکی ایران، ادامه داد: وقتی درباره بازار تجهیزات و ملزومات پزشکی صحبت می‌کنیم، در واقع حرف از 400 هزار قلم کالا است که در خیلی از مواقع کالاهای بدون جایگزین هستند. بازار تجهیزات پزشکی ایران، سالیانه حدود 2 میلیارد یورو است که 800 میلیون یوروی آن را تولید داخل پوشش می‌دهد.

وجدان‌دار در ادامه به برگزاری نمایشگاه بین‌المللی تجهیزات و ملزومات پزشکی، دندان‌پزشکی، آزمایشگاهی و دارویی اشاره کرد و گفت: بالغ بر 220 شرکت در این نمایشگاه غرفه گرفتند. از مجموع 30 هزار متر مربع فضای نمایشگاهی که در اختیار بود، 12 هزار متر مربع را در اختیار این شرکت‌ها قرار دادیم. در این نمایشگاه 70 درصد از غرفه‌ها در اختیار تولیدکنندگان داخلی و 30 درصد در اختیار شرکت‌های تامین کننده کالای پزشکی از خارج از کشور بود.

او به مهم‌ترین چالش‌های تامین تجهیزات پزشکی نیز اشاره کرد. از نگاه وجدان‌دار مهم‌ترین چالش این حوزه قیمت‌گذاری دستوری و دومین مورد، محدودیت‌های ارزی است.

عضو هیات مدیره اتحادیه بازرگانان تجهیزات پزشکی، صنعت تجهیزات پزشکی را صنعت هایتک عنوان کرد و تاکید کرد: این صنعت، متکی به واردات کالای تمام شده یا ماده اولیه و یا کالای نیمه ساخته است و به هر تقدیر به واردات نیاز دارد و تامین ارز در این روزها بسیار سخت شده است.

او چالش سوم در تامین تجهیزات پزشکی را کمبود نیروی انسانی در اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی دانست که باعث شده رویه‌های بررسی درخواست ثبت و مجوز ورود کالا تا چندین ماه و یا حتی سال به طول بیانجامد.

بر اساس اظهارات وجدان‌دار، مقدار جذب ارز مربوط به تجهیزات و ملزومات پزشکی که در طول 7 ماه گذشته صورت گرفته، نسبت به مدت مشابه سال گذشته 50 درصد کمتر بوده است. در حال حاضر تامین‌کنندگان با اعتبار خود یا شرکت‌ها، کالاها را به سمت کشور حمل می‌کنند و در حال حاضر بدون گرفتن ارز کالا را تحویل می‌دهند؛ اما این تنگناهای ارزی به زودی ما را با مشکل جدی مواجه خواهد کرد.

در کنار آنچه در این گفت‌وگو مطرح شد، شرکت‌های حاضر در نمایشگاه در جریان بازدید رئیس اتاق ایران، مهم‌ترین دغدغه خود برای استمرار و توسعه فعالیت‌ها را موضوع ارز عنوان کردند. در این بین طبق شرایط تحریمی حاکم بر کشور و کمبود منابع ارزی، پروسه تخصیص ارز برای ترخیص مواد اولیه تولید و تجهیزات پزشکی وارداتی به کندی انجام می‌شود. در این بین صادرکنندگان نیز خواستار افزایش فرصت بازگشت ارز به کشور بودند.

مطالبه مهم دیگری که مورد توجه تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی قرار گرفت، به‌روز شدن تسویه‌حساب مراکز درمانی با شرکت‌های تأمین‌کننده تجهیزات بود.

نیازمند مدیریت کلان در فرآیند تأمین تجهیزات پزشکی کشور هستیم

در این باره الهه یزدانی، مدیرعامل شرکت سازگان گستر در گفت‌وگو با «اتاق ایران آنلاین» گفت: فروش تجهیزات پزشکی نیز مانند هر کالای دیگری باید به صورت نقدی اتفاق افتد و یا حداقل پرداخت‌ها باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام شود، متأسفانه همین امروز فاکتورهایی داریم که مربوط به سال‌های 1398 و 99 می‌شود و بعد از پیگیری‌های متعدد هنوز تسویه نشدند.

او تأکید کرد: فرهنگ جاری در این بخش نیاز به بازنگری دارد. اگر شرکت تولیدی و یا وارداتی، نتواند به موقع ابزار و یا محصول موردنیاز مراکز درمانی کشور را تأمین کند، سلامت جامعه به خطر می‌افتد. پس سرمایه در گردش شرکت‌ها باید به موقع تأمین شود تا آنها با سرمایه‌گذاری جدید، فرآیند تولید و یا واردات خود را دنبال کنند.

مدیرعامل شرکت سازگان گستر طولانی شدن فرآیند تخصیص ارز در واردات مواد اولیه تولید و تجهیزات پزشکی آماده را نیز معضل دیگر حاکم بر این حوزه دانست و افزود: تعدادی از محصولات و تجهیزات پزشکی واردات بر اساس ارز ارزان‌قیمت وارد می‌شود این در حالی است که مواد اولیه تولید از چنین یارانه‌ای برخوردار نیستند و تولیدکننده باید نیاز خود را با ارز آزاد تأمین کند.

یزدانی حمایت از واردات به جای تولید را برخلاف سیاست‌های کلان کشور دانست و تصریح کرد: اگر تولیدکننده بخواهد از ارز ارزان‌تر برای واردات مواد اولیه و قطعات موردنیاز تولید استفاده کند باید برای هر کدام از این موارد کد IRC دریافت کند؛ این راه‌حلی که از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت بهداشت ارائه شده است، قابلیت اجرا ندارد. چه‌طور می‌توان برای هزاران قطعه موردنیاز این کد را دریافت کرد؟

او تأکید کرد: به نظر می‌رسد مدیریت کلان و جامعی وجود ندارد و هر دستگاه تنها برای انجام مأموریت‌های محول شده، تمرکز دارد. نبود رویکرد مدیریت کلان موجب شده است تا بخش‌های مختلف نتوانند هم‌راستا با سیاست‌های کلان کشور حرکت کنند و هر کدام در مسیر تعریف شده خود جلو می‌روند و در نتیجه هیچ یک از اهداف، محقق نمی‌شود.

مدیرعامل شرکت سازگان گستر همچنین درباره محدوده فعالیت‌های این شرکت گفت: شرکت سازگان گستر تمرکز جدی روی تولید انواع تجهیزات پزشکی دارد و اولین طراح و تولیدکننده مانیتور علائم حیاتی بیمار در کشور است. البته در حال حاضر دو شرکت دیگر نیز در تولید این محصول فعال هستند که بر این اساس کشور از واردات آن بی‌نیاز شده است. این شرکت در حوزه صادرات به کشورهای اندونزی، افغانستان، عراق و سوریه نیز فعالیت می‌کند.

فرصت بازگشت ارز صادراتی در حوزه تجهیزات پزشکی افزایش یابد

وحید نفیسی‌پور، رئیس هیات مدیره شرکت اوس‌سینا نیز در گفت‌وگو با «اتاق ایران آنلاین» به زمان برگشت ارز حاصل از صادرات اشاره کرد و گفت: از آنجایی که اغلب تجهیزات پزشکی صادراتی کشور در بازارهای هدف به شیوه اقساطی فروخته می‌شوند، بنابراین درباره زمان برگشت ارز حاصل از صادرات این محصولات باید تجدیدنظر صورت بگیرد.

او پیشنهاد داد که زمان بازگشت ارز صادراتی بخش تجهیزات پزشکی حداقل تا 18 ماه افزایش پیدا کند.

رئیس هیات مدیره شرکت اوس‌سینا در بخش دیگری از سخنان خود درباره فعالیت این شرکت و تولید 15 محصول دانش‌بنیان صحبت کرد و افزود: محصـولات تولیـدی ایـن شـرکت شـامل سیسـتم تسـت ورزش قلبـی، سیسـتم بازتوانـی قلبـی، هول‌تر فشـار خـون، دسـتگاه الکتروکاردیوگـراف، الکتروشوک و چست الکترود یکبارمصرف می‌شود. توانست سال گذشته به عنوان صادرکننده نمونه در این حوزه انتخاب شود.

زمان تخصیص ارز باید کوتاه شود

احسان افضل‌نژاد، مدیر فروش شرکت مدیریت تجهیزات پزشکی ایران در گفت‌وگو با «اتاق ایران آنلاین» مهم‌ترین دغدغه در حوزه واردات انواع تجهیزات پزشکی به کشور را در حال حاضر طولانی بودن پروسه تخصیص ارز دانست و تصریح کرد: با توجه به شرایط تحریمی حاکم بر کشور و کمبود منابع ارزی، پروسه تخصیص ارز برای واردات انواع محصولات به ویژه تجهیزات پزشکی بسیار طولانی شده است که متأسفانه در تأمین نیاز مراکز درمانی به این تجهیزات، اثر منفی دارد.

او تأکید کرد: یکی از مطالبات جدی واردکنندگان تجهیزات پزشکی از دولت و دستگاه‌های متولی، تمرکز بر کوتاه کردن زمان تخصیص ارز و امکان ترخیص به موقع مواد اولیه تولید و تجهیزات پزشکی از گمرکات است.

بر اساس اظهارات افضل‌نژاد در حال حاضر بخشی از تجهیزات اساسی و مهم پزشکی با ارز ترجیحی و بخش قابل توجه آن با ارز نیمایی وارد کشور می‌شود.

او همچنین از طولانی شدن زمان تسویه‌حساب مراکز درمانی به ویژه مراکز دولتی با شرکت‌های تأمین‌کننده تجهیزات پزشکی انتقاد کرد و آن را عامل کاهش سرمایه در گردش شرکت‌ها و توقف یا کند شدن فرآیند تأمین تجهیزات جدید موردنیاز جامعه درمان کشور عنوان کرد.

افضل‌نژاد تأکید کرد: مراکز درمانی دولتی، بار اصلی کار را به دوش می‌کشند؛ اما به این دلیل که در اغلب مواقع به موقع تسویه‌حساب نمی‌کنند، مورد اقبال شرکت‌های تأمین‌کننده تجهیزات پزشکی نیستند.

مدیر فروش شرکت مدیریت تجهیزات پزشکی ایران درباره فعالیت این شرکت نیز گفت: تمرکز اصلی شرکت مدیریت تجهیزات پزشکی ایران روی واردات انواع تجهیزات پزشکی بوده و سبد کاملی از انواع تجهیزات و ابزار پزشکی و جراحی را وارد می‌کند.

او همچنین مشارکت در نمایشگاه بین‌المللی تجهیزات و ملزومات پزشکی، دندان‌پزشکی، آزمایشگاهی و دارویی که بعد از وقفه چند ساله به دلیل شیوع کویید 19 برگزار شده بود را بسیار مؤثر و مفید ارزیابی کرد و گفت: این نمایشگاه گردهمایی ارزشمندی بود و توانست ارائه خوبی از توان تولیدی، صادراتی و وارداتی ایران در این حوزه باشد.