رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و شرق آفریقا، گفت: توسعه روابط تجاری ایران و آفریقا متأثر از چالش‌های متعدد از جمله حمل‌ونقل و کشتیرانی و نبود پروازهای مستقیم، تبادلات مالی و صدور ضمانت‌نامه‌های بانکی با کشورهای این قاره است.
مسعود برهمن در نشست تخصصی فرصت‌های تجاری در قاره افریقا که در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی کیش اکسپو برگزار شد، افزود: حمل‌ونقل بار بین ایران و کشورهای آفریقایی و بی‌ثباتی قوانین تجاری و مشکلات مراودات مالی موجب شده است تا تبادلات تجاری ایران و قاره افریقا نقش پررنگی نداشته باشد.
او با بیان اینکه حجم صادرات ایران با کشورهای آفریقایی در حال حاضر سالانه 1.3 میلیارد دلار است، ادامه داد: اتاق مشترک بازرگانی ایران و شرق افریقا نسبت به افزایش تبادلات تجاری ایران با کشورهای این منطقه اهتمام دارد.
ضرورت به‌کارگیری دیپلماسی تجاری فعال با آفریقا
سید سجاد مروجی، نائب رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و شرق آفریقا، اظهار کرد: قاره افریقا به عنوان فرصتی طلایی برای کشورهای مختلف شناخته می‌شود. کشورهایی مثل چین، ترکیه و هند از ظرفیت دیپلماسی تجاری برای ایجاد یک دیپلماسی سیاسی قوی در کشورهای آفریقایی استفاده کرده‌اند و روابط خود را توسعه داده‌اند.
او ادامه داد: این کشورها دیپلماسی اقتصادی مشخص و شفافی برای حضور در کشورهای آفریقایی داشته و به طور منظم و دقیقی با حمایت دولت خود آن را دنبال کرده‌اند که به تبع موفقیت قابل‌توجهی نیز به دست آورده‌اند. به طوری که حجم تبادلات تجاری افریقا و چین در سال 2024 به 296 میلیارد دلار می‌رسد که سالانه 5 درصد رشد داشته است و ترکیه نیز در این سال حدود 15 میلیارد دلار صادرات به کشورهای آفریقایی داشته است.
مروجی با تأکید بر اینکه استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی قاره افریقا نیازمند دیپلماسی تجاری فعال ایران در کشورهای آفریقایی است، اظهار کرد: دکترین حاکم بر دیپلماسی اقتصادی ایران و افریقا می‌بایست خط‌مشی اجرایی مشخصی برای توسعه روابط تجاری دو طرف تعریف کرده و نقش حمایت‌های دولتی را در توسعه صادرات و سرمایه‌گذاری‌های مشترک بخش اقتصادی و تجاری مشخص کند.
او افزود: مسلماً بازنگری دیپلماسی اقتصادی در کشورهای آفریقایی نیازمند دیدگاهی است که صرفاً متوجه امضای متعدد موافقت‌نامه‌های کلان با این کشورها نباشد و به دیپلماسی اقتصادی به عنوان زیرساختی در توسعه دیپلماسی سیاسی توجه کند.
مروجی تأکید کرد: توسعه سرمایه‌گذاری‌های مشترک در کشورهای آفریقایی به طوری که حمایت‌های دولتی را پشتوانه خود داشته باشد، می‌تواند فرصت‌های طلایی این قاره را به ظرفیت بالفعل تبدیل کند.
ظرفیت بالای کشت فراسرزمینی در آفریقا
مجتبی شجاعی، نائب رئیس دیگر اتاق مشترک ایران و شرق آفریقا، با بیان اینکه اقلام مزیت دار صادراتی ایران به افریقا شامل نفت، گاز، پتروشیمی و فراورده‌های نفتی و مصالح ساختمانی و فولاد، دارو و تجهیزات پزشکی و مواد غذایی، لوازم و تجهیزات خانگی و ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی و حوزه صنعت نساجی است، اظهار کرد: کشت فراسرزمینی در کشورهای آفریقایی ظرفیت بالایی دارد. واردات پنبه از غنا توسط شرکت‌های ایرانی و تهاتر با پوشاک ایرانی هم از ظرفیت‌های دیگر است.
او ادامه داد: تبادلات تجاری ایران و افریقا می‌تواند در قالب تهاتر با اقلام مزیت دار وارداتی ایران از افریقا همچون دانه‌های روغنی، غلات، مواد معدنی و مواد اولیه صنایع فلزی، فراورده‌های دامی، آبزیان و محصولات کشاورزی انجام شود.
با توجه به اینکه ظرفیت هرکدام از کشورهای آفریقایی در نوع محصولات، خدمات و پتانسیل‌های هر کشور متفاوت بوده و همچنین هر کشور دارای فرهنگ تجاری متفاوتی است، اتاق ایران و افریقا بستر آشنایی با فرهنگ و نیاز تجاری با هر کشور را فراهم می‌آورد.
محمد الراضی، سفیر کشور موریتانی نیز در این نشست با اشاره به روابط نزدیک سیاسی میان ایران و موریتانی، گفت: این کشور با ذخایر غنی از جمله معادن آهن، فسفات و نفت، علاقه‌مند به توسعه روابط اقتصادی و تجاری با ایران است. او اظهار کرد: با توسعه روابط ایران و موریتانی، دسترسی به کشورهای همسایه ما به‌ویژه الجزایر برای تجار ایرانی هموار خواهد شد.
برنامه دولت نامیبیا برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی
استر کاپاندا، معاون اجرایی وزارت کار و حمل‌ونقل کشور نامیبیا نیز در این نشست گفت: گردشگری یکی از صنایع غالب کشور نامیبیا است و فرصت‌های شغلی قابل‌توجهی را فراهم کرده است.
او ادامه داد: نامیبیا پتانسیل زیادی برای تولید انرژی تجدید پذیر با برخورداری از منابع خورشیدی و باد دارد و برنامه‌های ویژه‌ای برای تولید هیدروژن سبز به عنوان سوخت آینده طراحی کرده است.
کاپاندا ادامه داد: نامیبیا دارای منابع طبیعی فراوانی از جمله اورانیوم، الماس، طلا، روی، لیتیوم، کبالت و مس بوده و سومین تولیدکننده بزرگ اکسید اورانیوم در جهان است. بندر اصلی نامیبیا نیز موقعیت خوبی برای خدمات‌رسانی به کل منطقه جنوب افریقا دارد که موقعیت حمل‌ونقل مناسبی را فراهم کرده است.
او یادآور شد: دولت نامیبیا به دنبال جذب سرمایه‌گذاران خارجی در قالب مدل PPP است که اولویتان در حوزه سلامت و مسکن است.
در ادامه تانکو، رایزن تجاری سفارت غنا در ایران نیز بیان کرد: تجارت در حوزه کشاورزی یک بخش کلیدی در غنا است و طیف وسیعی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری را برای کارآفرینان و سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد. فرصت کشت فراسرزمینی برای کشورهای دیگر در کشور غنا فراهم است.
استقبال زیمبابوه از مشارکت سرمایه‌گذاران در پروژه‌های زیرساختی این کشور
بزک کوانیسایی، سرکنسول سفارت زیمبابوه در ایران نیز گفت: کشاورزی، ساخت‌وساز و انرژی، بیوتکنولوژی، سلامت فرصت‌های طلایی برای صنعتگران و تولیدکنندگان در کشور زیمبابوه است. بسیاری از کشورهای خارجی از مدل کشت فراسرزمینی برای محصولات صادراتی از جمله تنباکو و پنبه و محصولات باغی استفاده می‌کنند. زیمبابوه پتانسیل مدل‌های مشارکتی در پروژه‌های زیرساختی از جمله شبکه انرژی، ریلی و جاده‌ای دارد. همچنین توسعه انرژی خورشیدی نیز در اولویت این کشور است.