مهدی تقوی؛ اقتصاددان
برای اقتصاد ایران چه باید کرد و منتقدان آن از چه می‌گویند؟ مهدی تقوی، اقتصاددان نقد اصلی را رکود می‌داند و در پاسخ به منتقدانی که مهم‌ترین ناکامی دولت یازدهم را باقی ماندن در رکود عنوان می‌کنند، می‌گوید: «کسانی که می‌گویند دولت یازدهم نتوانسته اقتصاد را از رکود خارج کند، سواد ندارند؛ بنده 3 جلد کتاب ادوار تجاری، درباره رونق و رکود و نوسانات اقتصادی را سال‌ها پیش در 2800 صفحه نوشتم و این کتاب را سال‌هاست در مقطع دکترا تدریس می‌کنم؛ کسانی که این بحث‌ها را مطرح می‌کنند بهتر است اول آن سه جلد کتاب را بخوانند تا یاد بگیرند که وقتی می‌گوییم رکود، منظور چه شرایطی است و در مقابل، رونق اقتصادی چه شرایطی را در برابر اقتصاد قرار می‌دهد.»
او می‌گوید: «از نظر اقتصاددان‌ها، دولت یازدهم، اقتصاد از رکود خارج‌شده و شرایطی که در آن به سرمی بریم، مشخصه‌های رونق اقتصادی را دارد.»
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی تصریح می‌کند: «دولت یازدهم نرخ منفی رشد اقتصادی باقیمانده از دولت گذشته را به مثبت تغییر داد؛ البته بخشی از این اتفاق مرهون توافق برجام، زحمات تیم دیپلماسی و سیاست جدید دیپلماسی اقتصادی بود که سبب شد شوک مثبت به اقتصاد وارد شود و نرخ رشد را مثبت کند.»
او درباره مهم‌ترین مسئله امروز اقتصاد ایران چنین پاسخ می‌دهد: «در این ایام که بنا بر جلب‌نظر مردم است و حرف از ارائه طرح برای بهبود اوضاع اقتصاد بالا می‌گیرد؛ از این‌سو و آن‌سو می‌توان شنید که همه از ضرورت وجود برنامه اقتصادی صحبت می‌کنند. اما دنیای واقعیت در اقتصاد دنیای پیچیده‌ای است. برخی از برنامه‌ها در این ایام ضد برنامه است.»
اگر در انتخابات پیشین ریاست‌جمهوری ایران، تحریم‌ها چالش جدی آینده کشور بود، این شعار به برنامه‌ای جدی و عملی تبدیل شد؛ شعاری که نتیجه آن برجام بود. ولی در این دوره برخی از شعارها، مانند شعارهای یارانه‌ای به معنای به چالش انداختن چرخ اقتصاد است نه حرکت آن به پیش.»
تقوی می‌گوید: «اقتصاد ایران از پیچ تاریخی خطرناک خود عبور کرده است. یعنی اگر در حوزه اقتصاد، مأموریت حسن روحانی را خروج کشور از بحران تعریف می‌کردیم، این مأموریت انجام‌شده است. کارنامه دولت در حوزه برجام، کارنامه دولت در حوزه ایجاد ثبات و رونق اقتصادی اثر برجام بر اقتصاد قابل‌تقدیر است.»
او به اثرات توافق هسته‌ای بر اقتصاد اشاره می‌کند: «توافق هسته‌ای یک‌روند مخرب در اقتصاد ایران را متوقف کرد و چشم‌انداز بسیار تیره‌ای را که پیشروی فعالان اقتصادی بود، تغییر داد. از همان روز انتخاب روحانی، روندهای مخرب در بازار ارز، بازار سفته‌بازی، افزایش تورم و... متوقف شد و در بسیاری از حوزه‌ها رو به بهبود رفت.»
او تأکید می‌کند: «اقتصاد کشور دیگر تصمیمات هیجان‌زده را به خود نمی‌بیند؛ اما من تعجب می‌کنم که چرا عده‌ای نمی‌خواهد رونق و رشد را در اقتصاد ایران ببیند؟ از طرف دیگر، اقتصاد ایران درگیر مشکلات ساختاری است و این مشکلات در یک‌سال و سه‌سال حل نمی‌شود.»
تقوی می‌گوید: «ما باید اجازه بدهیم آرامش بر فضای اقتصادی حاکم شود و در این آرامش بتوان وضع اقتصاد ایران را به رشد لازم و کافی رساند. در سایه امنیت، ثبات و آرامش دولت می‌تواند عملکرد مناسب‌تری از نظر اقتصادی از خود به نمایش بگذارد.»
او تأکید می‌کند: «نباید در این دوره وعده‌هایی از اقتصاد داده شود که ضد علم اقتصاد و ضد برنامه باشد. برخی از وعده‌ها در تضاد آشکار با بدیهیات علم اقتصاد است به مذاق آن دسته از مردمان عادی که گرفتار مشکلات اقتصادی عدیده‌ای هستند، بسیار خوش می‌آید و آنها را در مقابل کارشناسان و تکنوکرات‌هایی که بر کمیابی منابع تأکید دارند قرار می‌دهد.»
او تصریح می‌کند: «مسئله اقتصاد، تولید، مسائل کلان و خرد اقتصاد یا اشتغال پیچیده‌تر از آن است که به‌صرف تکیه‌بر شعارها، استخدام‌های دولتی یا سیاست‌های حمایتی ناظر بر تولید داخلی آن را حل‌وفصل کرد.»به گفته تقوی، اشتغال مفید تنها با رشد تولید کالاها و خدمات یعنی رونق اقتصادی واقعی ایجاد می‌شود نه باسیاست‌های حمایتی غیر‌قابل توجیه. اشتغال را بنگاه‌ها ایجاد می‌کنند نه سازمان‌های دولتی. همه اینها به ثبات فضای اقتصادی نیاز دارد. برای همین باید فضای کسب‌و‌کار اصلاح شود و امنیت سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی تضمین شود.
او تأکید می‌کند: «بیشترین لطمه را اقتصاد ملی ما از طرح‌های ضربتی خیال‌پردازانه خورده است. باید از دادن چنین وعده‌هایی که نتیجه‌ای جز بالا بردن انتظارات غیر‌قابل تحقق ندارد، اجتناب کرد باید اقتصاد برنامه‌محور و با تکیه بر اصول علمی اداره شود.»