نشست کمیسیون‌های تخصصی انرژی؛ کمیسیون استاندارد، محیط‌زیست، توسعه پایدار و آب؛ کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی؛ و کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق ایران با اتاق مشترک ایران و ژاپن برگزار شد. در این نشست پیمان میراب آستانه، سرپرست مرکز روابط عمومی و امور بین‌المللی سازمان برنامه‌وبودجه از فرصت‌های همکاری با آژانس همکاری بین‌المللی ژاپن یا «جایکا» گفت.
در ابتدای نشست، حسین سلاح‌ورزی، رئیس اتاق مشترک ایران و ژاپن با اشاره به مأموریت‌های اتاق مشترک گفت: ژاپن در حوزه محیط‌زیست و توسعه پایدار صاحب ایده است. بخش خصوصی و اتاق ایران می‌تواند علاوه بر بررسی ظرفیت رویداد اکسپو ژاپن، از ظرفیت برنامه‌های انسان دوستانه این کشور در جهت توسعه پایدار استفاده کند.
سلاح‌ورزی ادامه داد: جایکا ظرفیتی است که تمایل دارد موضوع‌ها و پروژه‌ها از طریق دولت یا سازمان برنامه‌وبودجه به این نهاد ارائه و بررسی شود.
رئیس اتاق مشترک ایران و ژاپن تصریح کرد: در سال‌های گذشته تلقی بر این بود که بودجه‌هایی در جایکا تعریف می‌شود و باید پروژه منطبق بر آن تعریف شود ولی باید دولت‌ها برنامه و پروژه‌های را مشخص و ارائه کند و درنهایت بعد از بررسی این پروژه‌ها، بودجه مشخص می‌شود.
در بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران و عضو اتاق مشترک ایران و ژاپن گفت: تحریم‌های داخلی روی بخش‌های همکاری بین‌المللی تأثیر گذاشته است. آنچه مشخص است اینکه باید از برنامه‌ها و ظرفیت جایکا استفاده کنیم. آن‌ها علاقه‌مند به همکاری با دولت‌ها هستند و ما باید به‌عنوان تسهیل‌کننده دولت و بخش خصوصی با جایکا کار کنیم. در حال حاضر جایکا در بخش احیای دریاچه ارومیه با ایران همکاری می‌کند.
مرتضی حاجی آقامیری، رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران گفت: باید از هر فرصتی برای حل مسائل اقتصادی استفاده کنیم. فرصت‌هایی مثل همکاری با جایکا باید غنیمت شمرده شود ولی وزارت نیرو به این موارد بی‌توجه است. باید اتاق ایران و سازمان برنامه‌وبودجه به توافقی برسند تا از ظرفیت‌های بین‌المللی برای حل مسائل اقتصادی و محیط‌زیستی کشور بهره ببرند. این نشست می‌تواند آغازی برای همکاری بخش خصوصی با دولت و سازمان برنامه‌وبودجه است.
آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران هم گفت: در طول سنوات گذشته ساختار تصمیم‌گیری کشور در مدل‌های مختلف با نهادهایی مانند ایزو همکاری کرده است. باید مشخص شود که این فرمت کردن اطلاعات چه تاثیری در مسیر برنامه‌ریزی‌ها دارد.
نجفی ادامه داد: سال 1383 مجلس، ثابت نگه‌داشتن قیمت برق را به مردم هدیه داد و نتیجه این هدیه ورشکستگی صنعت برق است. یا تغییر ساعت یا عدم‌تغییر آنچه تبعاتی بر اقتصاد کشور داشته است؟ باید عواقب تصمیمات بررسی شود. بایستی کشور توسعه یابد و باید در کنار نهی کردن، پیشنهاد راهکار اصلاحی ارائه شود و برای همکاری یا عدم همکاری با جایکا باید پیشنهاد عملی ارائه شود.
رضا پدیدار، رئیس کمیسیون استاندارد، محیط‌زیست، توسعه پایدار و آب اتاق ایران گفت: توسعه بیش از آنکه فرایند اقتصادی یا اجتماعی باشد یک دگرگونی در آگاهی است. جوامع توسعه‌یافته ابتدا در ذهن و زبان خود متحول شده‌اند. آیا آگاهی توسعه‌یافته را می‌توان از بیرون تحمیل کرد؟ یا تنها در درون، در دل یک نواندیشی و رنسانس فکری ممکن است.
پدیدار ادامه داد: ماده اول توسعه، اندیشه است نه سرمایه. پس چرا جوامع اندیشه‌های خود را در صندوقچه کهنه حفظ کند و از عبور به دوران جدید هراس دارند.
او تصریح کرد: آنچه جوامع توسعه‌یافته را از سایرین جدا می‌کند، منابع طبیعی نیست بلکه درکی از شدن است. توسعه یعنی عبور از وضعیت پیشین بدون اسارت در مسیر گذشته. توسعه یک مقصد و یک جریان است نه سرنوشت از پیش تعیین‌شده. توسعه یک انتخاب مستمر است. توسعه یعنی آزادی از فقر و جهل و دگماتیسم. آزادی «شدن» آنچه ما می‌توانیم.
در ادامه فرشید شکرخدایی، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق ایران هم گفت: توسعه و همکاری با جایکا و ژاپن را باید با مدیریت کیفیت سنجید. فاصله دانش در ژاپن با وضعیت آن در کشور ما زیاد است. فرهنگ تعهد به کیفیت در این کشور حرف اول را می‌زند.
شکرخدایی ادامه داد: سند انجام ارتقای کیفیت کالای صادراتی ایران 8 سال قبل تصویب‌شده است. این سند به تفکیک کالاها تدوین‌شده ولی به فراموشی سپرده شد. قرار است این سند در رویداد ایران اکسپو بار دیگر مطرح شود.
شکرخدایی تصریح کرد: در حوزه کیفیت، تجربه ژاپن تجربه ارزشمندی است. می‌توانیم از ظرفیت اتاق ایران و تشکل‌ها استفاده کنیم تا کیفیت کالاهای ایرانی را با توانمندسازی و آموزش و بسته‌بندی بالاتر ببریم. ژاپن کشور توجه به کیفیت است و انتقال تجربه در این زمینه بسیار اهمیت دارد.
پیمان میراب آستانه، سرپرست مرکز روابط عمومی و امور بین‌المللی سازمان برنامه‌وبودجه هم گفت: ژاپن کشوری با ظرفیت توسعه‌ای بسیار بالاست و باید بتوانیم با این نهاد بین‌المللی تعامل کنیم. ما در سال‌های اخیر بیش از 20 پروژه با ژاپن پیش برده‌ایم که برخی از این پروژه‌ها همچنان باز است.
میراب آستانه ادامه داد: جایکا ظرفیت خوبی دارد که می‌توانیم پروژه‌های توسعه‌ای مهمی را با آن‌ها پیش ببریم. این نهاد بازوی دولت است و ما به‌عنوان سازمان برنامه‌وبودجه به‌عنوان مرجع ملی برنامه توسعه در ایران، می‌توانیم در حوزه‌های مختلف با ژاپن همکاری کنیم.
میراب تصریح کرد: البته همکاری با جایکا، سخت است و این نهاد در دفتر خود در ایران، سطح همکاری خود را کاهش داده است. لازم است دستگاه‌ها پروژه جدیدی تعریف کنند و آن را از مسیر سازمان برنامه‌وبودجه با جایکا مطرح کنیم.
او به موضوع انرژی‌های تجدیدپذیر، مقابله با آلودگی هوا، توسعه دریامحور، پرورش ماهی در قفس، مدیریت پسماند و مقابله با بحران آب اشاره کرد که می‌توان در این زمینه با جایکا، همکاری کرد.
توحید صدرنژاد، نایب‌رئیس کمیسیون استاندارد، محیط‌زیست، توسعه پایدار و آب اتاق ایران گفت: باید آمار و اطلاعات شفاف باشد. آمارها را باید از امنیتی بودن بیرون آورد. عدم شفافیت آمار و اطلاعات مانع سرمایه‌گذاری می‌شود.
در ادامه رضا حاجی کریم، رئیس فدراسیون صنعت آب ایران از دغدغه آب گفت: در حوزه آب مسئله‌ای بحرانی است. مسیر ما به سمت دعوای هولناک می‌رود. در دو سال گذشته، در حاشیه تهران، فرونشست زمین رکورد زده ولی در همین زمان 90 چاه عمیق در این منطقه حفر شده است.
او تصریح کرد: باید از تجربیات موفق بین‌المللی استفاده کنیم. باید از پروژه‌های رگلاتوری آبی بهره بگیریم. اگر از تجربیات بین‌المللی استفاده نکنیم پیکره نحیف آب، کشور تاب تجربه دیگری را نخواهد داشت.
سعید تاجیک، نایب‌رئیس کمیسیون استاندارد، محیط‌زیست، توسعه پایدار و آب اتاق ایران گفت: ایران برای انجام پروژه‌ها، از ژاپن پول نمی‌خواهد بلکه به کمک فنی و تکنولوژیکی نیاز دارد. به‌عنوان‌مثال سال‌هاست که مراکز فنی معاینه ما به‌روز نشده است. پیشنهاد ما این است که در این زمینه مطالعه‌ای انجام شود تا منشأ عمل سازمان محیط‌زیست و نحوه سنجش آلودگی محیط‌زیست مشخص شود و این مسئله‌ای است که توان دانشگاهی و فنی ما پاسخگوی آن نیست. با انجام این پژوهش و رفع نیازها، می‌توان برای رفع آلودگی‌ها توجه شود.
همچنین برخی از مهمانان در این نشست به بیان نقطه نظرات خود در چارچوب همکاری با جایکا پرداختند. ضرورت تعریف کانالی برای ارتباط بخش خصوصی با جایکا، تغییر در نحوه تنظیم قراردادها و ایجاد دیتا پروتکل در این نوع قراردادها، ضرورت مستندسازی‌های دقیق برای قرار گرفتن ایران در گزارش‌های جهانی و اصلاح ساختار نظام مدیریت کیفی، از جمله نکات مطرح شده بود.
پیمان میراب آستانه، سرپرست مرکز روابط عمومی و امور بین‌المللی سازمان برنامه‌وبودجه، در واکنش به این اظهار نظرها، گفت: بسیاری از موضوعات ما با جایکا، تعریف شده‌اند اما آن گروهی که این کار را انجام داده‌اند در ادامه کنار گذاشته شده‌اند و تحویل گرفتن این کارها عملی نشده است. بسیاری از پروژه‌های ما با جایکا این‌گونه است.
او با اشاره به پیشنهاد فعالان اقتصادی برای ایجاد کانالی جهت همکاری و مشارکت بخش خصوصی، ادامه داد: در این رابطه شاید مسیر پژوهشکده‌های دستگاه‌های اجرایی، گزینه‌های خوبی برای تعریف کردن و تحویل گرفتن کار با شمارکت بخش خصوصی هستند. می‌توان این مسیر را تقویت کرد.
میرآب تأکید کرد: متأسفانه سطح همکاری ما با جایکا به شدت کاهش یافته و تقریباً در مرحله عدم همکاری هستیم. لذا چند محور کلیدی انتخاب کردیم که هم جز اولویت‌های طرف ژاپنی باشد و هم ما تجربه موفقیت‌آمیزی در این رابطه داشته باشیم. مثلاً ما تجربه موفق با جایکا در حوزه پسماند و حوزه بیمارستانی داریم و شاید تعریف پروژه در این حوزه‌ها در اولویت باشد.
او یادآور شد: در مرحله اول پروژه‌ها را بیشتر از جنس سرمایه‌گذاری دیدیم تا بتوانیم تحرک بیشتری به مسیر همکاری بدهیم.
در پایان نشست، حسین سلاح ورزی، رئیس اتاق مشترک ایران و ژاپن با بیان اینکه ارتباط با جایکا بر اساس رویه‌ای ناشی از تفاهم‌نامه سازمان برنامه‌وبودجه و وزارت خارجه است، ادامه داد: بر این اساس دستگاه‌های دولتی پیشنهادات را داده و پروژه‌ها را تعریف می‌کنند. به همین دلیل اتاق مشترک در نامه‌هایی به سازمان برنامه و وزارت خارجه با ذکر دلایل توجیهی، خواهد خواست که ما هم امکان ورود و مشارکت در این پروژه‌ها را داشته باشیم تا با همراهی کمیسیون‌های تخصصی اتاق ایران آن‌ها را پیش برده و اجرایی کنیم.
او اظهار کرد: بعد از 47 سال حکمرانی با وضعیت بحرانی مواجهیم و شاهد تمام شدن همه منابع هستیم. در شرایطی که به خاطر تحریم‌ها (که آن‌ها هم حاصل تصمیمات غلط بوده‌اند) بخش خصوصی به مخمصه افتاده است، باز با سیاست‌گذاری‌های جدید دست آن را بیشتر می‌بندند. بعد که یک مسیر غیرتحریمی مثل جایکا پیدا می‌شود، ریسک‌های مختلف برای مشارکت بخش خصوصی طرح می‌شود. با همه این‌ها اما ما تلاش می‌کنیم مسیری پیدا کنیم که به حل این مشکلات کمک کنیم.
او تأکید کرد: در مورد ارتباط با جایکا، با همکاری کمیسیون‌های حاضر در این جلسه باید گزارش مدونی مبنی بر دلایل استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی تهیه کنیم که این فرصت منحصر به دستگاه‌های دولتی نباشد.