در نشست روسای کمیسیون‌های تخصصی اتاق ایران که با حضور رئیس سازمان امور مالیاتی و تعدادی از معاونان او برگزار شد، ضمن بیان دغدغه‌ها درباره لزوم همراهی بیشتر دولت با فعالان اقتصادی، تعامل بیشتر صاحبان کسب‌وکار با سازمان امور مالیاتی و تغییر رویکرد دولت نسبت به روند دریافت مالیات از روشی برای کسب درآمد به ابزاری برای رسیدن به توسعه اقتصادی، صحبت شد.
صمد حسن‌زاده رئیس اتاق ایران در ابتدا نگاهی به جایگاه، اقدامات و مأموریت کمیسیون‌های تخصصی اتاق ایران داشت و در ادامه به شرایط نامناسب اقتصادی کشور اشاره کرد و گفت: علی‌رغم همه چالش‌ها در تلاشیم مأموریت‌های قانونی خود را به عنوان نماینده بخش خصوصی کشور به درستی انجام دهیم. در ۱۲ روز جنگ با همت هم هیچ واحدی در استان‌ها تعطیل نشد. همکاری خوبی را شاهد بودیم و کسب‌وکارها به فعالیت‌های خود ادامه دادند. دشمن در تلاش بود آشوب‌هایی را شکل دهد ولی مردم با میهن‌پرستی با رفتارهای خود ثابت کردند که بسیار نجیب بوده و حافظ منافع ملی کشور هستند.
او با توجه به حضور رئیس سازمان امور مالیاتی و معاونان ایشان در جلسه، ادامه داد: در حوزه مالیات چالش‌هایی وجود دارد که روی همه بخش‌ها اثر دارد. تولیدکنندگان دچار انباشت محصول هستند چون تقاضا دچار چالش است و از طرفی مردم و فعالان بخش خصوصی با تأکید بر ضرورت پرداخت مالیات، فقط خواستار حمایت‌های بیشتر با توجه به شرایط حاکم، هستند.
حسن‌زاده افزود: تمدید فرصت برای ارائه اظهارنامه‌های مالیاتی به دلیل شرایط ناشی از جنگ 12 روزه فرصت خیلی خوبی بود. با این حال به دلیل وضعیت حاکم، بخش خصوصی تعامل و حمایت‌های بیشتر را خواستار است.
رئیس اتاق ایران تغییر در رویکردها به هنگام سیاست‌گذاری را به دلیل شرایط اقتصادی موجود، مورد تأکید قرار داد و گفت: در بحث مالیاتی باید تغییر رویکرد اتفاق بیفتد و به‌گونه‌ای عمل شود که فشار مالیاتی و کسب درآمد برای دولت، مانع توسعه و سرمایه‌گذاری نشود. متأسفانه امروز رغبتی به سمت سرمایه‌گذاری وجود ندارد. استمرار این شرایط، چالش‌زا خواهد بود چون دچار فرسودگی تکنولوژی خواهیم شد.
او همکاری و تعامل بیشتر بین بخش خصوصی و دولت را متناسب با وضعیت کنونی، ضروری و سازنده توصیف کرد.
در ادامه محمد هادی سبحانیان، رئیس سازمان امور مالیاتی کشور تحولات نظام مالیاتی را بسیار سریع توصیف کرد و از پوست‌اندازی نظام مالیاتی کشور خبر داد و گفت: اقدامات سازمان مبتنی بر قوانین و مقررات مصوب بوده و طبق زمان‌بندی اعلام شده حرکت می‌کنیم. البته واقفیم که باید هماهنک با مؤدیان و فعالان اقتصادی جلو برویم.
او درباره نگاه سازمان امور مالیاتی به روند دریافت مالیات و پوشش هزینه‌های دولت از طریق درآمدهای مالیاتی تأکید کرد: همان‌قدر که دریافت مالیات و کسب درآمد برای سازمان امور مالیاتی مهم است باید اذعان داشت که شیوه مالیات‌ستانی هم برای سازمان، اهمیت دارد و اعتقاد داریم نباید به‌گونه‌ای رفتار کنیم که در نظام اقتصادی کشور، اختلال ایجاد شود.
سبحانیان افزود: باید با همکاری هم نظام مالیات‌ستانی را از شئون سنتی عبور دهیم. البته می‌دانیم که تا حدی سریع حرکت می‌کنیم. از طرفی در مسیر تحولات با چالش‌های جدی مواجه بودیم و هستیم. باید این مسیر را با مطالبه‌گری بخش خصوصی طی کنیم. این همراهی و مطالبه‌گری باید بیش از این باشد چون با کمک هم بهتر از پس مشکلات برمی‌آییم.
رئیس سازمان امور مالیاتی تصریح کرد: بدون شک ایراداتی وجود دارد ولی مسیر تحول باید طی شود و به‌روز شویم. در حوزه ارزش‌افزوده تجربیات و دانشی کسب کردیم که امروز برخی کشورها خواهان آن هستند، این موضوع بسیار امیدوارکننده است.
او از ضرورت همراهی بیشتر بخش خصوصی با سازمان امور مالیاتی در مسیر تحولات صحبت کرد و افزود: هدف این است که فعال اقتصادی بدون نگرانی از مالیات به فعالیت خود ادامه دهد.
رئیس سازمان امور مالیاتی خاطرنشان کرد: تعامل با فعالان اقتصادی برای سازمان امور مالیاتی بسیار مهم است و می‌خواهیم با همراهی هم، قدرتمند قدم برداریم.
در بخش بعدی این نشست پیام باقری نایب‌رئیس اتاق ایران نیز ضمن تقدیر از اقدامات ارزشمند سازمان امور مالیاتی گفت: مولدسازی مالیات کشور به لحاظ اصول همواره مورد تأکید است؛ دغدغه اصلی اینجاست که امروز مالیات را برای پوشش هزینه‌های جاری کشور، دریافت می‌کنیم. حوزه مولد اقتصاد شریک دولت در رشد و توسعه و مالیات ابزار رشد و توسعه اقتصادی است؛ ولی امروز به نظر می‌رسد چنین رویکرد و نگاهی بر نظام مالیاتی کشور حاکم نیست.
او ادامه داد: سازمان امور مالیاتی طبق قانون رفتار می‌کند ولی این نوع تفکر که با فشار مالیاتی بر فعالان اقتصادی شناسنامه‌دار و بی‌توجهی به بخش‌هایی که مالیات پرداخت نمی‌کنند، درآمدهای مالیاتی را افزایش دهیم، اشتباه است. ۷۰ درصد اشتغال در حوزه کسب‌وکارهای خرد شکل گرفته است که مالیات خود را دقیق و کامل پرداخت می‌کنند. این عدم توازن، عدالت مالیاتی را کم‌رنگ کرده است.
باقری همچنین به تغییر در معافیت‌های مالیاتی مناطق محروم مستند به آنچه شهرک‌های صنعتی اعلام کردند، اشاره کرد و افزود: سرمایه‌گذاری که برای استفاده از معافیت مالیاتی وارد مناطق محروم موردنظر قانونی می‌شود، با توجه به تغییرات اعمال شده ناگهان قابلیت استفاده از معافیت را ندارد و مجبور شده مالیات را بپردازد، این رویه مورد انتقاد است. از سوی دیگر تعریف مشوق برای دریافت مالیات بیشتر زمانی کارآمد است که آنهایی شناسایی شوند که تاکنون مالیات پرداخت نکردند و فرار مالیاتی داشتند، نه اینکه از آنهایی مالیات بیشتر گرفته شود که شفاف بوده و تاکنون مالیات خود را دقیق پرداخت کردند.
باقری خاطرنشان کرد: اتاق ایران و همه کمیسیون‌های آن در کنار سازمان امور مالیاتی قرار دارند و تلاش می‌کنند تا در قالب یک مدل دقیق با هم همکاری کنند. برخی از مسائل از طریق پیگیری از سایر دستگاه‌ها حل می‌شود و برخی هم با تعامل بین سازمان و اتاق ایران برطرف خواهد شد.
او تأکید کرد: نظام مسائل را به صورت مکتوب در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می‌دهیم و در عین حال کارگروه مشترکی را با نمایندگی سه نفر از سوی اتاق ایران و سه نفر از طرف سازمان امور مالیاتی ایجاد می‌کنیم تا این نظام مسائل به صورت دقیق و کامل بررسی و حل شود. گزارش پیشرفت این روند را هم به همت رئیس سازمان و رئیس اتاق ایران دریافت خواهیم کرد.
انتظارات و دغدغه‌های مالیاتی روسای کمیسیون‌های تخصصی اتاق ایران
محمود تولایی، رئیس کمیسیون مالیات، کار و تأمین اجتماعی اتاق ایران گفت: بند غ تبصره یک قانون بودجه ۱۴۰۴ یکی از عوامل غافلگیری فعال اقتصادی است. چون بر اساس این قانون فعال اقتصادی از اول دی ماه با جرایمی مواجه می‌شود. بحث غافلگیری هم از این منظر مطرح است که انتظار می‌رفت در این رابطه همراهی لازم از طرف مجلس و سازمان امور مالیاتی اتفاق افتد.
این فعال اقتصادی عدم پذیرش هزینه‌های واقعی به دلیل نقص سامانه‌ها را به عنوان چالش دیگری که در نظام مالیاتی وجود دارد، مطرح کرد. تولایی تعیین تکلیف هزینه‌های انتقال ارز، صرافی‌ها، هزینه‌های حمل‌ونقل را به دلیل تحریم‌ها خواستار شد و گفت: روند مالیات‌ستانی به دلیل شرایط تحریمی دچار چالش جدی است.
او از مشکلات ساختاری هیات‌های حل اختلاف مالیاتی صحبت کرد و برای اصلاح هرکدام از این مشکلات، پیشنهاد ارائه داد. این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران اصلاح سامانه مودیان از یک طرف و ارائه آموزش نسبت به استفاده از این سامانه در سطح استان‌ها را مورد تأکید قرار داد.
تولایی ارائه شفاف دستورالعمل‌های مالیاتی را نیز خواستار شد.
احمدرضا فرشچیان رئیس کمیسیون واردات اتاق ایران نیز تصریح کرد: عملکرد واردات کشور بسیار شفاف است؛ اما متأسفانه امروز بینشی در سازمان امور مالیاتی دیده می‌شود که به دنبال حصول ضریبی از اینتاکد است. بنابراین باید طرحی نو طراحی کرده و در این حوزه شفاف عمل کنیم.
این فعال اقتصادی افزود: اگر چنین بینشی هم وجود ندارد، با عملکرد شفاف خود مانع از بروز چالش‌های بعدی شویم. در حوزه واردات با تخصیص‌های ارز مدت‌دار مواجه هستیم و بین قیمتی که امروز کالا وارد تا زمانی که فروخته می‌شود، تفاوت قیمت اتفاق می‌افتد. امروز کالای وارداتی با یک نرخ ارز وارد شده و چند ماه بعد با نرخ ارز دیگری فروخته می‌شود. این تفاوت‌ها در نظام مالیاتی لحاظ نمی‌شود.
او تأکید کرد: اگر فعال اقتصادی با فردی که اعتبار مالیاتی ندارد، معامله کند، مقصر نیست. آنهایی که اعتبار مالیاتی ندارند را نیز باید اعلام کنید.
محمد لاهوتی رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق ایران از عدم استرداد مالیات ارزش‌افزوده و تلنبار شدن مطالبات از سال ۱۴۰۳ انتقاد کرد و گفت: برگ تشخیص‌های صادر شده اگر مورد اعتراض واقع شوند، گاهی تا ۹۰ درصد تغییر می‌کنند. این سطح از خطا قابل پذیرش نبوده و صف هیات‌های تجدیدنظر را طولانی می‌کند.
او در عین حال ایجاد سامانه‌های متعدد را چالش‌زا توصیف کرد و افزود: نمایندگان اتاق‌ها در هیات‌ها به نمایندگی از فعالان اقتصادی در جلسات حضور دارند. در این رابطه باید دستورالعمل دقیقی، تهیه و اجرایی شود تا این افراد به نمایندگی از فعالان اقتصادی و مودیان امکان حضور و دفاع داشته باشند.
ابوالفضل روغنی رئیس کمیسیون صنعت اتاق ایران نیز با حضور در این نشست گفت: بنگاه‌های کوچک ومتوسط به آموزش‌های دقیقی در حوزه مالیاتی نیاز دارند چون بیشتر آنها مشاوران مالیاتی ندارند.
این فعال اقتصادی ادامه داد: پرداخت مالیات زمینه توسعه را فراهم می‌کند؛ اما عدم هماهنگی دستگاه‌ها با وجود تغییر مدام مقررات و دستورالعمل‌ها به بنگاه‌ها آسیب می‌زند. بنابراین ضرورت دارد دستگاه‌ها هماهنگ با هم گام بردارند.
توحید صدرنژاد رئیس کمیسیون استاندارد، محیط زیست، توسعه پایدار و آب اتاق ایران به قانون کمک به ساماندهی پسماندهای عادی با مشارکت بخش غیردولتی و اجرایی نشدن ماده 5 این قانون که درباره معافیت مالیاتی و چگونگی استفاده از این ظرفیت مربوط می‌شود، اشاره کرد و گفت: از سال ۱۳۹۹ ماده ۶ قانون که درباره پرداخت مالیات است، اجرا شده و ماده ۵ که از معافیت مالیاتی صحبت می‌کند، اجرایی نشده است.
این فعال اقتصادی تصریح کرد: مدام در برابر اجرای ماده ۵ مانع‌تراشی شده و این رویه تا امروز ادامه پیدا کرده است. بخش خصوصی از سازمان امور مالیاتی درخواست دارد که نسبت به اجرای این ماده قانونی، کمک کند.
رضا رستمی رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و لجستیک اتاق ایران از مشکلات مالیات ارزش‌افزوده این حوزه و در نهایت تصویب و اعلام معافیت حمل‌ونقل از مالیات ارزش‌افزوده صحبت کرد و افزود: به دنبال این معافیت که مصوبه مجلس است اعلام شده شرکت‌هایی که پرونده مالیاتی قطعی شده دارند باید مالیات خود را پرداخت کنند، درحالی که طبق قانون معاف شدند و شرکت هزینه‌ای بابت ارزش‌افزوده دریافت نکرده است.
او ادامه داد: روش مالیات‌ستانی از حوزه حمل‌ونقل را به‌گونه‌ای طراحی کنیم که سیستم حمل‌ونقل و کامیون‌ها از خودمالکی به شرکت‌محوری سوق پیدا کنند.
احمد آتش‌هوش رئیس کمیسیون حقوقی اتاق ایران سیستم قضاوت هیات‌های مالیاتی را چالش‌زا توصیف کرد و گفت: کارشناسان هیات‌ها باید مستقل باشند تا بررسی رای‌ها با حفظ استقلال انجام شود. از طرفی قضاتی که در جلسات حل اختلاف پرونده‌های مالیاتی حضور پیدا می‌کنند از منظر مالیاتی، دانش کافی را ندارند و همچنان در صدور آرا دچار مشکل هستیم.
مصطفی موسوی رئیس کمیسیون گردشگری اتاق ایران به بندهای مربوط به حوزه واحدهای اقامتی در ماده ۱۳۲ قانون مالیات‌های مستقیم اشاره کرد و گفت: به نظر می‌رسد این ماده باید علاوه بر واحدهای اقامتی به عنوان گردشگری هم اشاره کند.
آرش نجفی رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران فرآیند دریافت تضمین برای افزایش اعتبار مالیاتی توسط مؤدی به کمک چک را غیرقانونی توصیف کرد و خواستار اصلاح آن شد.
رشید عزیزپور رئیس کمیسیون صنایع غذایی اتاق ایران عدم تعریف فهرستی از کالاهای آسیب‌زا به کمک یک کارگروه تخصصی را مورد توجه قرار داد و گفت: طبق قانون ابتدا باید این فهرست تهیه و به دنبال آن مالیات دریافت شود. در حال حاضر این فهرست تهیه نشده؛ اما مالیات آنها محاسبه و دریافت می‌شود.
هوشمندسازی نظام مالیاتی با هدف تحقق عدالت مالیاتی
سبحانیان در واکنش به آنچه گفته شد تأکید کرد: معتقدیم همچنان عدالت مالیاتی محقق نمی‌شود و یکی از راهبردها، سیستمی و هوشمندشدن نظام مالیاتی است. این نظام شکل گرفته هرچند کامل نشده و مسیر ادامه دارد. او تصریح کرد: در تلاشیم آسیب‌هایی که از گذشته وجود داشته را شناسایی و برطرف کنیم. امروز رشد قابل توجهی در ابراز مالیاتی در ارزش‌افزوده، مستقیم و … داشتیم چون شفافیت‌ها بالا رفته است. بنابراین برخی خلل‌ها به کمک شفافیت، رفع شده است. از طرفی تمرکز اصلی سازمان امور مالیاتی در اجرای ماده ۱۶۳، دستگاه‌های دولتی بوده و توانستیم با حفظ استقلال گام‌های خوبی برداریم. رئیس سازمان امور مالیاتی خاطرنشان کرد: رعایت استقلال در هیات‌های حل اختلاف در اولویت سازمان است علاوه بر آن روی حضور قضات مطلع بسیار تأکید داریم و مکاتبات جدی با دستگاه قضا درباره همین مسائل داشتیم و لازم است هماهنگ با هم این مطالبات را پیگیری کنیم.
در ادامه معاونان سازمان امور مالیاتی به صورت جزئی، دغدغه‌ها، انتظارات و پیشنهادهای مطرح شده را پاسخ دادند.
در بخش دیگری از این نشست محسن ملایی سرپرست معاونت کمیسیون‌ها، مجامع و شوراهای اتاق ایران از برگزاری اولین نشست اصلاح شیوه‌نامه کمیسیون‌ها، بررسی مواد اول تا هشتم آن و برخی پیشنهادهای اصلاحی که مورد توافق قرار گرفت، خبر داد.
او در ادامه به مسائل بودجه‌ای کمیسیون‌ها، روند جذب و استفاده از آن از ابتدای سال تاکنون پرداخت و در ادامه روسای کمیسیون‌های تخصصی، پیشنهادها و دیدگاه‌های خود را درباره این بخش، مطرح کردند. سرعت بخشیدن به تصمیم‌گیری‌ها برای امکان استفاده از بودجه‌های تعیین شده، تمرکز روی حضور و مشارکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی دارای اولویت، تسهیل شرایط اعزام و پذیرش هیات‌های تجاری و بازنگری در شیوه تعریف پروژه‌های مطالعاتی، از جمله درخواست‌هایی بود که روسای کمیسیون‌های اتاق ایران مطرح کردند.