کارگاه تولید تجهیزات آزمایشگاهی مصالح ساختمانی. عکس: تسنیم، حسین زهره‌وند.
برای آشنایی هر چه بیشتر فعالان اقتصادی با مفاهیم اقتصادی و به‌کارگیری صحیح این موارد در تحلیل‌های اقتصادی محیط کسب‌وکار، ایده تهیه و ارائه بروشورهایی با عنوان «اقتصاد به زبان ساده» در معاونت اقتصادی اتاق ایران مطرح شد و توسط مرکز تحقیقات و بررسی‌های اقتصادی به اجرا درآمد. شماره هجدهم این بروشور به بحث «حمایت‌های مالیاتی از SMEها» اختصاص یافته است.
بنگاه‌های کوچک و متوسط (SME) به دلیل نقش مهمی که به لحاظ تولید، اشتغال و نوآوری در اقتصاد یک کشور ایفا می‌کنند، از اهمیت بالایی برخوردارند. به همین سبب، این بخش نیازمند توجه ویژه سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران اقتصادی است. بررسی آمارها و شواهد تجربی نشان می‌دهد، این بنگاه‌ها در کشور ایران نیز از منظر شاخص‌های مختلف اقتصادی جایگاه مهمی دارند و نیازمند توجه بیشتری از سوی سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران اقتصادی هستند. در این راستا، در این نسخه از بروشور، ابتدا اهمیت و جایگاه این بنگاه‌ها مورد بحث قرار گرفته است و پس از آسیب‌شناسی مشکلات و موانع پیش روی آنها، پیشنهاد شده است که انواعی از سیاست‌های خاص مالیاتی می‌تواند تا حدود زیادی این مشکلات را کاهش دهد.
بسیاری از کشورهای جهان، با توجه به نقش و اهمیت بنگاه‌های کوچک و متوسط از نظر حجم تولید، میزان اشتغال، استفاده از فناوری و کاهش بخش غیررسمی اقتصاد، اقدام به تعریف قوانین و مقررات خاص مالیاتی برای حمایت از این نوع بنگاه‌ها کرده‌اند. ازآنجایی‌که یکی از راه‌های طراحی سیاست‌های حمایتی کارآمد، نگاه به تجربیات سایر کشورها است، قسمتی از بروشور به انواع حمایت‌های مالیاتی رایج در دنیا از این بنگاه‌ها اختصاص یافته است. همچنین، وضعیت حمایت‌های مالیاتی از SMEها در ایران، موضوع قسمت بعدی بروشور است. این بررسی نشان می‌دهد که قوانین و مقررات مالیاتی موجود در ایران، بخشی‌نگر بوده و حمایت‌های موردی را بر حمایت‌های نظام‌مند و قاعده‌مند ترجیح می‌دهند.
در نهایت، پس از بررسی قوانین مالیاتی کشور و مقایسه آن با تجربیات سایر کشورها، در بخش پایانی بروشور، پیشنهادات مختلفی در خصوص طراحی سیاست‌های مالیاتی مناسب برای حمایت از بنگاه‌های مذکور در ایران، در سه حوزه مالیات بر ارزش‌افزوده، مالیات بر سود شرکت‌ها و مالیات بر درآمد شخصی ارائه شده است. با توجه به توان SMEها در ایجاد تولید و اشتغال در اقتصاد و اینکه در حال حاضر، اقتصاد کشور در شرایط رکودی به سر می‌برد، ایجاد مشوق‌ها و معافیت‌های مالیاتی برای بنگاه‌های کوچک و متوسط، می‌تواند در کوتاه‌مدت از شدت رکود بکاهد و وضعیت اشتغال را بهبود بخشد. همچنین این سیاست‌ها، صدمه‌های واردشده به بنگاه‌ها در زمان رکود را، تا حدودی در میان‌مدت جبران خواهد کرد و آنها را در برابر شرایط رکودی آینده مقاوم‌تر می‌سازد. از سوی دیگر با توجه به نقش این بنگاه‌ها در به‌کارگیری نوآوری و افزایش بهره‌وری، تقویت و حمایت آنها، موجب بهبود وضعیت کلی اقتصاد کشور در بلندمدت خواهد شد.
متن کامل هجدهمین شماره بروشور «اقتصاد به زبان ساده» در اینجا قابل‌دسترسی است.