بولتن تیرماه بررسی مسائل روز اقتصادی ایران از سوی مرکز تحقیقات و بررسیهای اقتصادی اتاق ایران منتشر شد. «بررسی پدیده ترامپ و آثار و عواقب آن بر اقتصاد امریکا و جهان» موضوع گزارش تیرماه مسائل روز اقتصادی ایران است.
دونالد ترامپ با طرح شعارهای ملیگرایانه، حمایتگرایانه و عوامفریبانه به مبارزات انتخاباتی وارد شد و با جلب نظر مردم امریکا به ریاست جمهوری رسید. ترامپ چه شعارهایی داد، چه افکار و ایدههایی در سردردارد و اقتصاد امریکا و به تبع آن اقتصاد جهان را به کدام سمت و سو خواهد برد؟ ترامپ از این مهارت برخوردار بود که از خشم و آزردگی مردم امریکا نسبت به زیانهایی که آزادی تجارت، جهانیشدن و اتحادها و پیمانهای تجاری به آنها وارد کرده بود بهرهبرداری کند و با طرح شعارهای احساسی و حتی خلاف منافع ملی امریکا، رأی آنها را به دست آورد. قانون اساسی و سایر قوانین موضوعه چه میزان قدرت واقعی به ترامپ میدهد تا بتواند افکار و خواستههای خود را پیاده کند؟ با توجه به اهمیت قدرت اقتصادی امریکا و اهمیتی که تصمیمات اتخادشده در این کشور بر اقتصاد جهانی میگذارد این شماره از بولتن اقتصادی به روی کار آمدن ترامپ با تاکید بر اثرات اقتصادی انتخاب وی و پاسخدادن به پرسشهای بالا اختصاص یافته است.
ترامپ از همان ابتدا تهدید کرد که تعهدات مربوط به توافقات تجاری دیرپا را به هم میزند و موانع و تعرفهها بر واردات به امریکا را بشدت افزایش میدهد. اقتصاد ترامپی در عمل بیش از آنکه شغل خلق کند، مشاغل را نابود میکند و بیش از همه به اعتبار و دامنه نفوذ جهانی امریکا خسارت شدیدی میزند، چرا که در موضوعات مهمی مانند تجارت خارجی و مهاجرت کمتر حاضر به همکاری با بقیه جهان خواهد بود. اینک اتحادیه اروپا و چین میتوانند وزن خویش را در برابر آمریکا افزایش دهند. از اتحادیه اروپا انتظار میرود متحدتر عمل کرده و در زمینههای مختلف مانند سیاست رقابتی و تعرفهها از موضع قدرت با آمریکا برخورد کنند. از چین هم که به تدریج به قدرت اول اقتصادی جهان تبدیل میشود انتظار این است که هزینههای بیشتر نسبت به گذشته بابت ابرقدرت شدن خود بپردازد.
ترامپ، جهان را برحسب یک بازی حاصل جمع صفر میبیند. اندیشمندان و صاحبنظران در برخورد با ترامپ، توصیه به واقعبینی و درس گرفتن از تاریخ و تقویت نهادهای دموکراتیک مانند دادگاهها و رسانههای مستقل میکنند تا جلوی شکلگیری قدرت مطلقه یک رئیس جمهور غیرپاسخگو گرفته شود.
ترامپ بر این باور است که اقتصاد جهانی علیه امریکا بسیج شده است و میخواهد قوانین حاکم بر اقتصاد جهانی را به شکل بنیادی تغییر دهد. احتمال سه سناریوی وقوع جنگ تجاری تمامعیار، جنگ تجاری نامتقارن و جنگ تجاری ناکاممانده مطرح میشود. شرکای تجاری امریکا باید به درک مشترک برسند که نباید از تمهیدات تجاری انتقامجویانه این کشور تقلید کرد. برای شروع کار، همه کشورها باید تلاشهای خود را در متنوع ساختن مقاصد صادراتی خویش به بازارهای جدید چند برابر کنند. در ادغام بازارهای جدید و تجارت منطقهای بین کشورهای درحالتوسعه پتانسیل بهرهبردارینشده زیادی وجود دارد. تا پیش از آمدن ترامپ، برپایه ارزیابی از حرکت کالاها، پول و مردم در فراسوی مرزهای بینالمللی، پیشبینی میشد که شواهدی اندک مبنی بر عقبنشینی جهانیشدن وجود دارد. اما اینک با نگاه به آینده، میتوان حدس زد که در سالهای پیش رو، یا میزان جهانیشدن تثبیت گردد یا آهنگ بههمپیوستگی اقتصاد جهانی کندتر شود.
متن کامل بولتن مسائل روز اقتصادی تیرماه را از اینجا بخوانید.