علی اصغر خامنوی، مدیرعامل جامعه نیکوکاری ابرار
تأمین مالی خرد (Microfinance) یا اعتبارات خرد (Microcredits) از رهیافت‌های مهم فقرزدایی در دهه‌های اخیر است که با ایجاد و گسترش فعالیت‌های درآمدزا به‌ویژه برای زنان کم‌درآمد، توسعه جوامع محلی را تسهیل می‌کند. از همین رو جامعه نیکوکاری ابرار با دو صندوق اعتباری خرد روستایی در روستاهای گیزمل سفلی و هزارکانیان شهرستان دیواندره استان کردستان اقدام به امضای تفاهم‌نامه کرده است. حمایت از تشکیل صندوق‌های اعتبارات خرد زنان و مردان یکی از پروژه‌های اصلی ابرار در طرح توسعه پایدار روستایی است. ابرار در نخستین تجربه‌اش در روستای محمدآباد پسکوه، بسیار موفق بوده است. آخرین خبرهای رسیده از روستا نشان می‌دهد که دو صندوق خرد روستای محمدآباد، یکی مختص مردان و دیگری مخصوص زنان روستا، به خوبی توانستند پس‌اندازهای اندک خانوارهای روستا را تجمیع و تأمین مالی فعالیت‌های درآمدزا را ممکن سازند. هر یک از صندوق‌ها دارای اساسنامه، اعضاء و هیات مدیره منتخب هستند. جلسات ماهیانه صندوق‌ها به طور منظم تشکیل می‌شود. این رشد حاصل تلاش هدفمند و علمی ابرار در برنامه‌ریزی و اجرای طرح توسعه روستای محمدآباد از یکسو و مشارکت فعال روستاییان از سوی دیگر بوده است.
صاحب‌نظران و اندیشمندان توسعه محلی بر این نکته اتفاق نظر دارند که صندوق‌های اعتبارات خرد روستایی از شیوه‌های موفق، پرشمار و همچنین پرچالش در حوزه توانمندسازی هستند. این صندوق‌ها کارکرد اجتماعی هم دارند. صندوق‌های اعتباری خرد درواقع به پایگاه اجتماعی برای هم‌صحبتی، گفتگو و تعامل بدل می‌شوند که در تقویت سرمایه اجتماعی روستائیان بسیار اثربخش هستند. روند شکل‌گیری و ادامه فعالیت‌ها به‌گونه‌ای است که تمامی اعضا در تصمیمات مربوط به فرایندهای داخلی صندوق‌ها اعم از تقسیم‌کار و وظایف، انتخاب رویه‌ها و حتی بهره وام‌ها مشارکت داشته باشند. ضمانت در این صندوق‌ها معمولاً به‌صورت زنجیره‌ای و ناشی از اعتماد متقابل است و به این صورت در تقویت دو جنبه مهم سرمایه اجتماعی یعنی ارتباط و اعتماد بسیار مؤثر هستند؛ جنبه‌های بسیار ظریف و بنیادین در امر توسعه که شاید به‌راحتی قابل‌سنجش و اندازه‌گیری نباشد اما اثرات و نتایج بسیار مهم و ماندگاری را در پی خواهد داشت.
این صندوق‌ها ابزار مهمی در جهت آموزش و توانمندسازی روستاییان هستند. ارتقای مهارت‌های فردی و اجتماعی روستاییان از طریق برنامه‌های آموزشی و تجهیز پس‌انداز خانوارهای روستایی در جهت تأمین مالی فعالیت‌های درآمدزا ازجمله اهداف مهم ابرار در اجرای این پروژه است. جامعه نیکوکاری ابرار پس از مطالعه و بررسی مبانی نظری و تجربیات موفق خارجی و داخلی در این رابطه – ازجمله تجربه موفق ابرار در روستای محمدآباد پسکوه – به مدلی برای شکل‌گیری این صندوق‌ها دست پیدا کرده است. مهارت‌آموزی و ظرفیت‌سازی در روستاییان، دو بعد مهم و کلیدی مدل است.
نقش ابرار در این صندوق‌ها، نقشی تسهیلگرانه است. فعالیت‌های ابرار اینگونه دنبال می‌شود: سعی می‌کنیم زمینه‌های شکل‌گیری این صندوق‌ها را از طریق برگزاری جلسات مکرر با روستاییان، بازدید آن‌ها از صندوق‌های اعتبارات موفق در روستاها و شهرهای اطراف به وجود آوریم. تقویت حس خودباوری و اعتماد به خویشتن به‌ویژه در زنان روستا، نیز بخش دیگری از برنامه‌های اجرایی این پروژه است. پس از طی مراحل مقدماتی و شکل‌گیری گروهی از متقاضیان، تفاهم‌نامه‌ای میان ابرار و نمایندگان صندوق منعقد می‌شود. در این تفاهم‌نامه ابرار متعهد می‌شود مبلغی را جهت راه‌اندازی و شروع فعالیت صندوق برای مدتی بدون هیچ‌گونه انتظاری کمک کند و در مقابل، نمایندگان صندوق نیز متعهد به فعالیت در چارچوب اساسنامه مصوب خودشان و ارائه گزارش از فعالیت‌های صندوق شوند. غیر از صندوق‌های تأسیس شده در کردستان، 6 صندوق دیگر هم در 3 روستای شهرستان قائن با مشارکت 180 تن از روستاییان شکل گرفته است.
طرح توسعه پایدار روستایی در حال حاضر در 11 روستای کمتر توسعه یافته کشور در استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و کردستان در حال انجام است. جامعه ابرار در نظر دارد در هر یک از این روستاها که مشارکت و تقاضای مؤثر وجود داشته باشد، از ایجاد یک صندوق مخصوص مردان و یک صندوق هم برای زنان روستا حمایت کند.