همراهی بخش خدمات با رشد غیرنفتی اقتصاد

بخش خدمات یکی از اجزای اصلی رشد اقتصادی است که معمولاً سهم بالایی در این شاخص دارد. این بخش همگام با بخش غیرنفتی پیش می‌رود چراکه رشد این بخش ارتباط مستقیمی به عملکرد بخش‌های کشاورزی و صنایع دارد. این بخش درواقع حلقه واسط در زنجیره عرضه و تقاضا را ایفا می‌کند. کالاهای تولیدی در بخش‌های مختلف کشاورزی و صنایع باید از طریق فعالان بخش بازرگانی و خدمات به بازار داخل یا بازار صادراتی عرضه شود، بنابراین هرچه تولیدات در بخش‌های واقعی اقتصاد بیشتر باشد، بخش خدمات نیز زمینه بیشتری برای فعالیت دارد یا به‌بیان‌دیگر هرچقدر در بازار داخلی و صادراتی تقاضای بیشتری برای محصولات تولیدی وجود داشته باشد، زمینه برای تولید در بخش‌های کشاورزی و صنایع نیز فراهم‌تر است.

خدمات بازرگانی حلقه وصل بین طرفین عرضه و تقاضای بازار کالا است؛ به‌طوری که اولاً ستانده بخش‌های مختلف به‌ویژه کشاورزی و صنعت از کانال بخش بازرگانی صادر شده و یا در بازار داخلی عرضه می‌شوند. ثانیاً کالاهای مورد نیاز فعالیت‌های اقتصادی و نهادهای مختلف که به‌واسطه واردات یا تولید داخل تأمین می‌شوند، از کانال بخش بازرگانی در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد. بنابراین انتظار بر این است که ستانده خدمات بازرگانی از یک‌سو متأثر از ستانده بخش‌هایی چون کشاورزی و صنعت و از سوی دیگر، متأثر از تجارت خارجی کشور باشد.بخش خدمات از زیر بخش‌های دیگری غیر از امور بازرگانی نیز تشکیل‌شده است. رستوران و هتلداری؛ حمل‌ونقل، انبارداری و ارتباطات؛ خدمات مؤسسات پولی و مالی؛ خدمات مستغلات و خدمات حرفه‌ای و تخصصی؛ خدمات عمومی؛ خدمات اجتماعی، شخصی و خانگی، به‌عنوان اجزای تشکیل‌دهنده بخش خدمات شناخته می‌شوند که افزایش تقاضا برای خرید این خدمات موجب تقویت رشد این بخش خواهد شد.

طبق آمار رسمی بانکی مرکزی، نرخ رشد بخش خدمات در سال 1395 معادل 3.6 درصد بوده است. این شاخص در سال 94 معادل منفی2.3 درصد ثبت شده است. رشد بخش خدمات در سال‌های گذشته از دهه 90، تقریباً متناسب با آهنگ رشد اقتصادی نوسان داشته است. در سال 90 رشد این بخش 4درصد، در سال‌های 91،92 و 93 نیز رشد این بخش 1.5، 2.3 و 1.4 درصد بوده است. همان‌طور که آمار نشان می‌دهد، میزان رکود یا رونق در بخش‌های غیرنفتی تاثیری مستقیم در بخش خدمات به‌عنوان حلقه واسطه می‌گذارد. سال 95 به دلیل سهم بالای نفت در رشد اقتصادی و مستقل بودن امور بازرگانی نفت از سایر بخش‌ها، رشد بخش خدمات همگام با رشد 12.5 درصدی پیش نرفته بلکه با رشد 3.3درصدی غیرنفتی همراه شده است.

رشد خدمات در سال 96

زیربخش های بخش خدمات نشان می‌دهد که اگر در بخش‌های تولیدی رویداد مثبتی رقم بخورد و رونق به بنگاه‌های کوچک و متوسط بازگردد، بخش خدمات تأثیر مستقیمی در سال جاری خواهد پذیرفت و نرخ رشد مناسبی را تجربه خواهد کرد. همچنین با توجه به خدمات رستوران، هتل و سایر زیرمجموعه‌های بخش خدمات، می‌توان انتظار داشت که بارونق گردشگری چه از طریق گردشگران داخلی و چه با جذب گردشگران خارجی، رشد بخش خدمات تقویت شود. افزایش قدرت خرید، مهم‌ترین عامل در افزایش سفرها و رونق خرید خدمات به‌حساب می‌آید.